■ تعیینی و تخییری
دو اصطلاح در اصول فقه . از جملة تقسیمات وجوب در منابع اصولی ، تقسیم آن به تعیینی و تخییری (یا مخیّر) است که تقسیم به لحاظ مورد و متعلَّق امر، صورت گرفته است (برای نمونه رجوع کنید به فخررازی ، ج 2، ص 159). از دیدگاه اصولیان ، واجب تعیینی آن است
■ تغابن
سوره ، شصت و چهارمین سورة قرآن . این سوره هجده آیه دارد و نام آن از آیة نهم سوره اقتباس شده است . تغابن یکی از نامهای روز قیامت است و ریشة این کلمه (غبن ) در لغت به معنای ضعف و ناکامی در نظر و پشیمانی در عمل به کار رفته است (ابن فارس ؛ ابن منظو
■ تفأّل و تطیّر
از روشهای کهن پیش بینی ، متداول در برخی جوامع پیشین که آثار آن در برخی فرهنگها به جا
مانده است .
تفأل در لغت به معنای فال گرفتن و فالِ نیک زدن ، اختر نیک گرفتن (زوزنی ، ج 2، ص 586)، شگون نیک و خوش بینی ، در مقابل تطیر،
■ تفسير (1)
دانش شرح و تبيين آيات قرآن كه از عهد نزول وحی با شخص پيامبر آغاز شده و پس از رحلت آن حضرت، بتدريج بسط و تنوع يافته و گرايشها و روشهای مختلف در
■ تفسير (2)
تفسير پيامبر. مورخان آغاز تفسير قرآن را دوران صدر اسلام و بهگونهای دقيقتر دوره شخص پيامبر می دانند. در قرآن آيات متعددی وجود دارد كه وظيفه پيامبر را نه تنها ابلاغ وحی، بلكه
■ تفسير (3)
5) تفسير تابعين. تكوين و تحول دانش تفسير قرآن در پيوند با شكلگيری و تحول علوم بلاغی و دانش كلام صورت گرفت، ازينرو به علت ابتدايی بودن اين علوم، در م
■ تفسير (4)
8) تفسير فقهی، يكی از گرايشهای تفسيری قرآن كه به تفكيك و دستهبندی و تحليل و تفسير آياتی میپردازد كه با احكام فقهی ارتباط میيابد، تفسير فقهی است. بدون شك دو دانش تفسير و فقه
■ تفسير (5)
11) تفسير علمی. در اين روش تفسيری، مفسر می كوشد بين آيات قرآن و يافتههای علم تجربی ارتباطی بيابد و به شرح آن بپردازد. از اين روش، با ديدگاه مخالف و موافق، تعاري
■ تفسير (6)
13) پژوهشهای تفسيری در جهان اسلام. تفسير پس از آنكه بهصورت شرح و توضيح معانی آيات، موردتوجه مفسران قرار گرفت، به عنوان علمی مستقل كه دارای اصول و قو
■ تفویض
اصطلاحی در حدیث و کلام و عرفان . تفویض در لغت به معنای واگذار کردن و تسلیم امری به دیگری و حاکم کردن او در آن امر است (جوهری ؛ ابن فارِس ؛ ابن اثیر؛ فَیّومی ، ذیل «فوض »). این واژه معانی اصطلاحی متعدد و متفاوتی دارد.
1)
■ تقاصّ
اصطلاحی فقهی ، به این معنا که دایِن (طلبکار) حق خود را از اموال مدیون (بدهکار) بدون مراجعه به قاضی استیفا کند. تقاص در لغت به معنای در پی کسی یا چیزی رفتن و نزدیک شدن است ( رجوع کنیدبه ابن منظور؛ فیّومی ؛ فیروزآبادی ؛ طریحی ، ذیل «قصص &ra
■ تقلید(1)
اصطلاحی در فقه . تقلید در لغت به معنای افکندن چیزی بر گردن دیگری و نهادن کاری برعهدة کسی است (ابن منظور؛ شرتونی ، ذیل «قَلَدَ») و در اصطلاح رایج فقهی پیروی از مجتهد در احکام دینی است . این واژه به معانی دیگری نیز در متون فقهی به کار رفته
■ تلقیح
از موضوعات جدید فقهی و حقوقی ، به معنای بارور ساختن انسان با ابزار پزشکی . واژة تلقیح به معنای آبستن کردن و بارور ساختن جنس ماده است و در مورد باد و ابر و گیاه و حیوان و انسان به کار می رود ( رجوع کنید به حِجْر:22؛ ابن منظور؛ شَرتونی ؛ معلوف ؛ المعجم
■ تلمود
دومین کتاب مهم دینی و مقدّس یهودیان پس از عهد قدیم .
مرور کلی . این اثرِ مفصّل چند جلدی که طی چندین سده و به دست نسلهایی متعدد از عالمان و محققان دینی یهود (ربّن ها و ربّی ها و احبار) گردآوری و تدوین شده است ، دایرة المعارف گونه ای است د
■ تناسخ
اصطلاحی در کلام و فلسفه و عرفان به معنای انتقال روح از جسمی به جسم دیگر. در لغت از ریشة نَسَخَ به معنای برداشتن چیزی و گذاشتن چیزی دیگر به جای آن یا تغییر دادن چیزی به چیز دیگر است ، مثل «نَسَخت الشمسُ الظلَّ» (خورشید جای سایه را گر