■ البُرهان فی علوم القرآن
نخستین کتاب مستقل دربارة علوم قرآنی تألیف بدرالدین محمدبن بهادر زرکشی * (745ـ794). پیش از زرکشی ، برخی از علما در ضمن متون تفسیری ، و به طور حاشیه ای در تفاسیر و جوامع حدیثی خود، دربارة دانشهای قرآنی مطالبی آورده بودند، مانند حوفی نحوی (متوفی 330) که
کلمات کلیدی : البُرهان فی علوم القرآن,دانشنامه,لغت
مشاهده
■ البیان
کتابی به زبان عربی دربارة معجزات پیامبران علیهم السلام ، تألیف ابوبکر محمدبن طیب باقلانی متکلم اشعری مذهب قرن چهارم . این کتاب ، که نام کامل آن البیان عن الفرق بین المعجزات و الکرامات و الحِیَل و الکهانة و السّحر و النّارنجات است ، فقط براساس یک نسخة
کلمات کلیدی : البیان,دانشنامه,لغت
مشاهده
■ التمهید
از مهمترین آثار در حوزة کلام اشعری ، نوشتة قاضی ابوبکر باقلانی * متکلم قرن چهارم و پنجم .
از این کتاب سه نسخه شناخته شده است : نسخة مورخ 472 (یعنی تقریباً هفتاد سال بعد از فوت باقلانی ) موجود در کتابخانة ملی پاریس (ش 6090) که قدیمت
کلمات کلیدی : التمهید,دانشنامه,لغت
مشاهده
■ التنبیه فی الفقه الشافعی
از مهمترین متون فقهی شافعیان تألیف ابواسحاق شیرازی * ، فقیه شافعی قرن چهارم و پنجم . التنبیه کتابی است مختصر که جایگاه علمی مؤلف و ویژگیهایی مانند نثر روان و ساده ، به کار بردن تعبیرات روشن و پرهیزکردن از جدل و مناقشه در میان آرا، آن را در زمرة
کلمات کلیدی : التنبیه فی الفقه الشافعی,دانشنامه,لغت
مشاهده
■ التوحید ( کتاب التوحید )
از کتابهای متقدم و مهم اعتقادی شیعه امامیه ، تألیف محدّث نامور قرن چهارم ، محمدبن علی بن بابویه معروف به شیخ صدوق * . این کتاب در موضوع توحید به معنای عام آن ، مشتمل است بر بیان وحدانیت ذات الاهی و بیان صفات ثبوتی و سلبی ، ذاتی و فعلی و نسبت آنها با
کلمات کلیدی : التوحید ( کتاب التوحید ),دانشنامه,لغت
مشاهده
■ التِبیان فی تفسیرالقرآن
تفسیری از محمدبن حسن طوسی * معروف به شیخ طوسی ، فقیه و محدّث و متکلم نامور امامی قرن پنجم . این کتاب اولین تفسیر کامل شیعی از قرآن کریم است که مفسر آن ، علاوه بر نقل روایات مأثور، با تکیه بر عقل و توجه به علوم مختلف به ارزیابی آرای تفسیری گذشتگان و م
کلمات کلیدی : التِبیان فی تفسیرالقرآن,دانشنامه,لغت
مشاهده
■ الجامع الصحیح (1)
یکی از کتابهای شش گانة حدیثی اهل سنّت (صحاح سته )، تألیف ابوعیسی تِرْمِذی * .
نام این کتاب در منابع به صورتهای کتاب الصحیح (ابن ندیم ، ص 289)، صحیح الترمِذی ، الجامع الصحیح ، الجامع الکبیر ، السنن ، و الجامع آمده است (عِتر، ص 50).
کلمات کلیدی : الجامع الصحیح (1) ,دانشنامه,لغت
مشاهده
■ الجامع الصغیر(1)
اثری مهم در فروع فقه حنفی ، به عربی ، اثر محمدبن حسن شیبانی * ، فقیه و محدّث حنفی در قرن دوم .
زمان دقیق نگارش کتاب معلوم نیست ، ولی بنا بر منابع ، شیبانی پس از اتمام تألیف المبسوط ، به درخواست یا توقع استادش ، ابویوسف یعقوب بن ابر
کلمات کلیدی : الجامع الصغیر(1),دانشنامه,لغت
مشاهده
■ الجامع الکبیر(1)
اثری مهم در فروع فقه حنفی ، به عربی ، تألیف محمدبن حسن شیبانی * ، فقیه بزرگ حنفی در
قرن دوم .
به نظر برخی مؤلفان (برای نمونه رجوع کنید به دَسوقی ، ص 156؛ ابن عاشور، ص 908)، انگیزة اصلی شیبانی برای تألیف کتاب آن بوده که مبانی
کلمات کلیدی : الجامع الکبیر(1),دانشنامه,لغت
مشاهده
■ الجامع الکبیر(2)
یکی از جوامع حدیثی اهل سنّت ، به عربی ، اثر جلال الدین عبدالرحمان سیوطی ، عالم شافعی قرن نهم و دهم . سیوطی که در اواخر دوران شکوفایی علمی در مصر (یعنی از زمان سقوط خلافت عباسی تا اوایل قرن دهم رجوع کنید بهابوزهو، ص 438ـ440) می زیست ، تصمیم گرفت
کلمات کلیدی : الجامع الکبیر(2),دانشنامه,لغت
مشاهده
■ الجرح و التعدیل
از مهمترین كتابها در دانش جرح و تعدیل، تألیف ابنابیحاتمِ رازی * (متوفی 327). چارچوب اصلی كتاب بر گرفته از التاریخ الكبیر ابوعبداللّه محمدبن اسماعیل&
کلمات کلیدی : الجرح و التعدیل,دانشنامه,لغت
مشاهده
■ اَلتَّوسُّل اِلی التَّرَسُّل
کتابی ادبی و تاریخی به فارسی ، مشتمل بر مجموعه ای از منشآت بهاءالدینِ بغدادی * . وی ــ که در قرن ششم می زیست ــ به کاتب و کاتب بغدادی نیز شهرت داشت (جوینی ، ج 2، ص 23، 28) و منشی علاءالدین تکش خوارزمشاه (حک : 568ـ596) بود.
التّوسل
کلمات کلیدی : اَلتَّوسُّل اِلی التَّرَسُّل,دانشنامه,لغت
مشاهده
■ اَلْبَدْءُ وَالتّاریخ
عنوان کتابی دربارة آغاز آفرینش و تاریخ پیشامدهایی که پس از آن به وقوع پیوسته است . این کتاب را در 355 ابونصربن مطهربن طاهر مقدسی در بُست سیستان ، برای یکی از امیران سامانی نوشت ، اما چون نامش در آن نیامده است ، برخی ، از جمله ابن وردی (ص 283) و به پی
کلمات کلیدی : اَلْبَدْءُ وَالتّاریخ,دانشنامه,لغت
مشاهده
■ باب حادی عَشْر
کتاب کلامی معروف شیعی ، باب یازدهم از منهاج الصّالح فی مختصر المصباح که علامه حلّی * (متوفی 726) به خواهش وزیر محمدبن محمد قوهدی نوشته و در آن مصباح المُتَهَجِّد شیخ طوسی (متوفی 460) را که در ادعیه و عبادات است خلاصه کرده است . وی تلخیص خود را در ده
کلمات کلیدی : باب حادی عَشْر,دانشنامه,لغت
مشاهده
■ بحارالانوار (یا بحارالانوار الجامعة لدُرر اخبار الائمة الاطهار )
از بزرگترین و نامورترین جوامع حدیثی شیعه به زبان عربی ، تألیف محمّدباقر مجلسی ، دانشمند نامی قرن یازدهم (1037ـ1110 یا 1111). این کتاب دایرة المعارف مانند، به سبب ذکر مستند بیشتر روایتهای منقول از ائمة شیعه علیهم السّلام ، تبویب نسبتاً کامل موضو
کلمات کلیدی : بحارالانوار (یا بحارالانوار الجامعة لدُرر اخبار الائمة الاطهار ) ,دانشنامه,لغت
مشاهده