■ تجریدالاعتقاد
کتابی در علم کلام به عربی از خواجه نصیرالدین طوسی (متوفی 672). این کتاب از کتابهای مهمی است که در تبیین عقاید امامیه نگاشته شده و به گفتة برخی ، اولین آنها به حساب می آید (مدرس رضوی ، ص 423). به عقیدة آقابزرگ طهرانی (ج 3، ص 353)، خواجه نصیر در
■ تجسم اعمال
اصطلاحی در کلام و فلسفة اسلامی ، به معنای مجسم شدن اعمال آدمیان در برابر آنها در روز قیامت . این اصطلاح را گاه به صورتهای تجسیم یا تجسم یا تصور یا تمثلِ عقاید یا اعتقادات یا احوال یا نیات یا افکار هم به کار برده اند ( رجوع کنید بهشیخ بهائی ، ص
■ تجسم اعمال 1
اصطلاحی در کلام و فلسفة اسلامی ، به معنای مجسم شدن اعمال آدمیان در برابر آنها در روز قیامت . این اصطلاح را گاه به صورتهای تجسیم یا تجسم یا تصور یا تمثلِ عقاید یا اعتقادات یا احوال یا نیات یا افکار هم به کار برده اند ( رجوع کنید بهشیخ بهائی ، ص 402؛ ص
■ تجلّی
اصطلاحی مهم در تصوف و عرفان . تجلی در لغت به معنای آشکار شدن و جلوه کردن و تابش و نمایش است (زوزنی ، ص 833؛ ابن منظور؛ طریحی ، ذیل «جلا»؛ برای بحث لغوی منحصر به فردی در بارة این واژه رجوع کنید به مستملی ، ج 4، ص 1547ـ 1548). در گفتار عارف
■ تحریف
از مباحث مهم کلامی در بارة تغییر یا عدم تغییر کتب آسمانی . تحریف در لغت به معنای «گردانیدن سخن » (زوزنی ، ص 574؛ غیاث الدین رامپوری ، ذیل واژه ) و «تغییر دادن سخن » است (ابن منظور؛ شرتونی ، ذیل «حرف ») و خصوص
■ تصوف (2)
3) تصوف در ایران بعد از قرن ششم
الف) تا دوره صفویه. قرن ششم (اواخر دوره سلجوقیان) یكی از مهمترین ادوار تاریخ تصوف در ایران و در دیگر سرزمینها
■ تصوف
عنوان قسم عمدهای از سلوك باطنی دینی در عالم اسلام.
این مقاله شامل بخشهای زیر است:
1) واژگان
2) تصوف از ابتدا تا پای
■ تصویب
اصطلاحی در کلام و اصول فقه . تصویب در لغت به معنای «بدرستی رساندن چیزی به هدف » و «درست دانستن گفتار یا کردار یک شخص » ( رجوع کنید به جوهری ؛ زمخشری ؛ ابن منظور؛ فیروزآبادی ؛ طُرَیحی ، ذیل «صوب ») و در اصطلاح
■ تعیّن
اصطلاحی در فلسفه وکلام و عرفان اسلامی . تعین در لغت به معنای مخصوص شدن چیزی از میان چیزها، به یقین دیدن کسی یا چیزی ، حصه و بهره و هر چیز مخصوص به کسی است (صفی پوری ،ذیل «عین »؛ غیاث الدین رامپوری ؛ نفیسی ،ذیل واژه ).
1) در ف
■ تلمود
دومین کتاب مهم دینی و مقدّس یهودیان پس از عهد قدیم .
مرور کلی . این اثرِ مفصّل چند جلدی که طی چندین سده و به دست نسلهایی متعدد از عالمان و محققان دینی یهود (ربّن ها و ربّی ها و احبار) گردآوری و تدوین شده است ، دایرة المعارف گونه ای است د
■ تناسخ
اصطلاحی در کلام و فلسفه و عرفان به معنای انتقال روح از جسمی به جسم دیگر. در لغت از ریشة نَسَخَ به معنای برداشتن چیزی و گذاشتن چیزی دیگر به جای آن یا تغییر دادن چیزی به چیز دیگر است ، مثل «نَسَخت الشمسُ الظلَّ» (خورشید جای سایه را گر
■ تناقض
اصطلاحی در فلسفه و منطق ، و از اقسام تقابل * . ارسطو تناقض را هم در جملات و هم در مفاهیم جاری دانسته است . وی در متافیزیک (کتاب چهارم ، ص 97) و کتاب مقولات ( منطق ، ج 1، ص 65ـ 68)، در بارة تناقض در مفردات و در کتاب عبارت ( منطق ، ج 1، ص 106ـ107
■ توحيد
بنياديترين آموزه اعتقادی در اسلام كه دارای جنبههای متعدد نظری و عملی است.
مطابق مفهوم توحيد، خداوند، يكتا، دارای همه صفات كمالی، بیمانند، بری از تغيير، و نيز خالق يگانه&zw
■ توحيد در عرفان
نظر عارفان در باره توحيد مبتنی بر نظريه وحدت وجود و نظريه تجلی و ظهور نزد ايشان است ( رجوع كنيد به تجلّی * ؛ وحدت وجود * ؛ نيزرجوع كنيد به تُركه اصفهانی، ص 199؛ ادامه مقاله). مرا
■ توحيد در فلسفه
توحيد خداوند ــ پس از اثبات وجود او، كه از نخستين مباحث الاهيات به معنای اخص به شمار می رودــ يكی از مهمترين مسائل در فلسفه اسلامی است. در تصديقِ توحيد حقتعالی و اذعا