■ جهادیه
خطبه‌ها، فتواها و رساله‌هایی در باره جهاد در حوادث مهم سیاسی. خطبه‌های پیامبر اسلام صلی‌اللّه‌علیه‌و آله‌وسلم در غزوه‌ها، نخستین نمونه‌های خطبه&z
-
پيامبر صلى الله عليه وآله :
صَلاةُ اللّيلِ مَرضاةٌ لِلرَّبِّ وَ حُبُّ المَلائِكَةِ وَ سُنَّةُ النبياءِ وَ نورُ المَعرفَةِ وَ اَصلُ اليمانِ وَ راحَةُ البدانِ وَ كَراهيَةٌ لِلشَّيطانِ وَ سِلاحٌ عَلَى العداءِ وَ اِجابَةٌ لِلدُّعاءِ وَ قَبولُ العمالِ وَ بَرَكَةٌ فِى الرِّزقِ؛ نماز شب، موجب رضايت پروردگار، دوستى فرشتگان، سنت پيامبران، نور معرفت، ريشه ايمان، آسايش بدنها، مايه ناراحتى شيطان، سلاحى بر ضدّ دشمنان، مايه اجابت دعا، قبولى اعمال و بركت در روزى است. ارشاد القلوب، ج 1، ص 191
-
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللّه وَوَسَطُ الوَقتِ رَحمَةُ اللّه وَآخِرُ الوَقتِ عَفوُ اللّه ؛ نماز در اول وقت خشنودى خداوند، ميان وقت رحمت خداوند و پايان وقت عفو خداوند است. سنن الدار قطنى، ج 1، ص 201، ح 974
-
پیامبراکرم صلي الله عليه و اله و سلم :
الصلوه نور المؤمن نماز نور مؤمن است. شهاب الاخبار، ص .۵۰ نهج الفصاحه ، ص ۳۹۶
-
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
لا تَزالُ اُمَّتى بِخَيرٍ ما تَحابّوا وَاَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَكاةَ وَقَروا الضَّيفَ... ؛ امّتم همواره در خير و خوبى اند تا وقتى كه يكديگر را دوست بدارند، نماز را برپا دارند، زكات بدهند و ميهمان را گرامى بدارند... امالى طوسى، ص 647، ح 1340
-
پیامبراکرم صلي الله عليه و اله و سلم :
موضع الصلوه من الدین کموضع الرأس من الجسد جایگاه نماز در دین ، مانند جایگاه سر در بدن است. کنز العمال ، ج ۷، حدیث ۱۸۹۷۲
-
پیامبراکرم صلي الله عليه و اله و سلم :
الصلوه ، معراج المؤمن نماز، معراج مؤمن است. کشف الاسرار، ج ۲، ص .۶۷۶ سرالصلوه ، ص ۷، اعتقادات مجلسی ، ص ۲۹
-
امام صادق عليه السلام :
فَضلُ الوَقتِ الاوّلِ عَلَی الأخیر کَفَضل الاخرةِ عَلَی الدُّنیا. فضیلت خواندن نماز در اول وقت نسبت به تأ خیر انداختن آن، مثل فضیلت آخرت بر دنیاست. بحارالأنوار، ج 82، ص 359
-
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَلصَّلاةُ مِفتاحُ كُلِّ خَيرٍ؛ نماز كليد همه خوبی هاست. الفردوس، ج 2، ص 404، ح 3796
-
امام على عليه السلام :
لَو يَعلَمُ المُصَلّى ما يَغشاهُ مِنَ الرَّحمَةِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ؛ اگر نمازگزار بداند تا چه حد مشمول رحمت الهى است هرگز سر خود را از سجده بر نخواهد داشت. غررالحكم، ج 5، ص 116، ح 7592
-
امام صادق عليهالسلام :
صَلاةُ اللَّيْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَيِّبُ الرِّيحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِى الدَّيْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛ نماز شب، انسان را خوشسيما، خوشاخلاق و خوشبو مىكند و روزى را زياد و قرض را ادا مىنمايد و غم و اندوه را از بين مىبرد و چشم را نورانى مىكند. ثواب الأعمال، ص 42
■ حاكم (2)
از القاب محدّثان. در اصطلاح محدّثان متأخر، حاكم به كسى اطلاق می‌شود كه از حیث متن و اِسناد و جرح و تعدیل و تاریخ، به احادیث عالم باشد (قارى، 1415، ص 121؛ همو، 1318، ج1، ص6؛ مُناوى، ج2، ص421؛ باجورى، ص13؛ عثمانى تهانوى، ص30). تعریفى كه مُنا
■ حجّت(3)
اصطلاحى در علم حدیث، ناظر بر یكى از مراتب تعدیل راوى. حجت در لغت به معناى دلیل و برهان است، یعنى آنچه بتوان با آن چیزى را ثابت كرد و در بحث و جدال بر مخالف پیروز شد (رجوع کنید به ازهرى، ج 3، ص 390، ذیل «حج»). از همین‌رو، حجت با
■ حدیث (1)
سخنان پیامبر صلی‌اللّه‌علیه‌وآله كه در كنار قرآن دو منبع اصلى عقاید، معارف و تشریع احكام در دین اسلام است. نزد شیعیان، حدیث امامان علیهم‌السلام در حكم حدیث پیامبر است. در تمدن اسلامى حدیث جایگاهى رفیع داشته و در همه علوم اسلامى، ا
■ حدیث (2)
3) حدیث و تفسیر. حدیث و تفسیر قرآن پیوندى دیرین دارند. اولین نوع تفسیر، تفسیر مأثور بوده است و راویان و محدّثان نخستین كسانى بودند كه به نقل احادیثى در تفسیر قرآن پرداختند، بدین ترتیب، شكل‌گیرى علم تفسیر با تاریخ تدوین حدیث پیوند یافته است
■ حدیث (3)
6) حدیث و فلسفه. اگر چه خاستگاه و قالب و مسائل فلسفه اسلامى، در اصل، همان فلسفه ارسطویى و نوافلاطونى و دیگر مكتبهاى فلسفى یونانى و یونانی‌مآب بوده است، اما به اعتقاد شمارى از فلاسفه مسلمان و نیز تاریخ‌نگاران فلسفه اسلامى، بسیارى از مب
■ حدیث (4)
9) حدیث و ادبیات و فرهنگ عامه. ارتباط حدیث با ادبیات و فرهنگ عامه از چند بُعد درخور بررسى است، از جمله ارتباط حدیث با صرف و نحو و لغت و علوم بلاغى، تأثیر آن بر نظم و نثر، و كاربرد حدیث در فرهنگ عامه.
از مهم‌ترین ویژگیهاى مردم
■ حدیث (5)
12) پژوهشهاى حدیثى مسلمانان. حدیث در كنار قرآن و پس از آن، مهم‌ترین سرچشمه شناخت دین و كارآمدترین ابزار تبیین آیین مبین و شامل‌ترین منبع دریافت آموزه‌هاى اسلامى است و بى گمان حجم بزرگى از میراث مكتوب فرهنگ اسلامى درباره حدیث است.
■ حدیث (6)
ج) وضع و جعل
در میان پژوهشگران مسلمان تردیدى نیست كه عده‌اى در ساختن، پرداختن و پراكندن حدیث، به انگیزه‌هاى گوناگون، كوشیده‌اند؛ اما درباره آغاز این جریان، اتفاق‌نظر وجود ندارد. بر پایه حدیثى از امام على علیه&zw
■ حدیث (7)
13) حدیث پژوهى در غرب. پژوهشهاى حدیثى در غرب، علاوه بر سابقه دیرین، موضوعات متنوع و رهیافتهاى گوناگونى را شامل می‌شوند. به‌تازگى، كتابى با عنوان >حدیث : مبادى و تحولات< مشتمل بر گزیده‌اى از مقالات حدیثى مهم و اثرگذار در قرن
■ حدیث افتراق
حدیث منسوب به پیامبر اكرم درباره انشعاب امت اسلامى به فرقه‌هاى گوناگون. این حدیث حاكى از افتراق امت اسلامى، همانند امتهاى قدیم‌تر، به بیش از هفتاد یا 73 فرقه است. حدیث افتراق در بسیارى از كتابهاى حدیثى شیعه (براى نمونه رجوع کنید به اب
■ حدیث قدسى
نوعى حدیث كه به ذات مقدّس الهى منسوب است و به آن حدیث ربانى و الهى نیز گفته می‌شود. در تركیبِ وصفىِ حدیث قدسى، واژه قدسى منسوب است به قُدْس به معناى پاكى و طهارت (جوهرى؛ ابن‌فارس؛ ابن‌منظور، ذیل «قدس») یا بركت (ابن‌منظ
■ حدیث منزلت
از احادیث مشهور نبوى و مورد قبولِ عالمان شیعه و سنّى. این حدیث به معرفى جایگاه و منزلت امام على علیه‌السلام، نسبت وى با نبى مكرم اسلام و برترى موقعیت آن حضرت بر دیگر اصحاب پرداخته و از نظر عالمان شیعى از احادیث متواتر و از جمله دلایل احقیت
■ حدیثِ رَفْع
عنوان دو حدیث نبوى، یكى متضمن رفع تكلیف و لوازم آن یا رفع آثار وضعى یا تكلیفىِ برخى كارها از مكلّفان، در دین اسلام، در وضعى خاص؛ و دیگرى ناظر به نفى تكلیف یا نفى برخى احكام از افرادى معین.
حدیث اول، با تفاوتهایى اندك در تعبیرات و با اختل
■ خطبه شقشقيه
خطبه شقشقيه، از خطبه هاى مشهور نهج البلاغه و متضمن نقد دوران سه خليفه اول. نام اين خطبه برگرفته از جمله امام على عليه السلام در پاسخ به ابن عباس، پس از ايراد خطبه، است (بيهقى، ج 1، ص 227) كه در آن امام سخن گفتن خود را در اين مقام به صداى شقشقه شتر تش
