■ سرّ نمازهای پنج‌گانه و اوقات آنها
بسم الله الرحمن الرحیم
اسرار نماز
سرّ نمازهای پنج‌گانه و اوقات آنها
وقت نماز، میقاتی است که خداوند برای انسان قرار داده تا برای گفت‌وگو با او شایستگی یابد و به مقام عبودیت رسد. پس هر گاه وقت نماز فرارسد و ندای مؤذن برخيزد، در دل وحشت ندای روز قیامت را به یاد مي‌آورد و باید با ظاهر و باطن خویش، در پاسخ دادن به این ندا بشتابد و بکوشد. آنها که به اجابت اذان قیام میکنند، در روز بزرگ عرضه اعمال، به الطاف الهی مخاطب میگردند.
سرّ نمازهای پنج‌گانه و اوقات آنها
نشانه اهمیت این زمان، حالاتي است که اولیای الهی در هنگام اذان و آمادگی برای نماز اول وقت داشته‌اند. پيامبر گرامي(ص) وقت نماز را انتظار میکشید و به آن بسيار اشتياق مي‌ورزيد و هر گاه وقت نماز فرامیرسید، میفرمود: "أرحنا یا بلال."[1]
حضرت امیر المؤمنین (ع) هنگام فرارسيدن وقت نماز، مضطرب مي‌گشت و پيکرش به لرزه میافتاد. وقتي علت را از او پرسیدند، فرمود: "وقت اداي امانت الهی فرا رسیده است؛ همان امانتی که آسمان و زمین تحمل آن را نداشتند. منِ ضعیف، نمیدانم که این امانت را نیکو ادا میکنم یا نه."[2]
حضرت سجاد (ع) هنگامي که برای وضو آماده مي‌شد، رنگ رخسارش به زردی میگرایید و میفرمود: "چه میدانید که من نزد چه کسی مي‌ایستم؟"[3]
سرّ نمازهای پنج‌گانه و اوقات آنها
امام حسن مجتبي(ع) راز این هنگام شکوهمند را این گونه تفسیر میکند: شماري از يهوديان نزد حضرت رسول(ص) آمدند و داناترينِ آنان پرسيد: "چرا خداوند بر امت تو نماز را در این اوقات واجب کرد؟" پيامبر فرمود:
راز وقت نماز ظهر: "هنگام نيمروز، خورشيد در حلقه‌اي داخل مي‌شود و در اين هنگام، هر چه ميان عرش آسمان و زمين است، به تسبيح و سپاس خداوند زبان مي‌گشايد. وقتي خورشيد داخل آن حلقه شود، زوال آن رخ مي‌دهد. در اين هنگام، هر چه زير عرش جاي دارد، به تسبيح و حمد خداوند مي‌پردازد. اين همان لحظه‌اي است كه خداوند صلوات و رحمت و بركت‌هاي خود را بر من فرومي‌فرستد. خداوند در اين هنگام بر من و امتم نماز را واجب کرده و فرموده است: ‹أَقِمِ الصّلاة لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّيْل.[4] اين همان لحظه‌اي است كه در روز قيامت، دوزخ را در صحراي محشر مي‌آورند. هر مؤمني که آن هنگام در سجده يا ركوع به سر بَرد يا به نماز ايستاده باشد، خداوند پيکرش را بر آتش حرام سازد. "
سرّ نمازهای پنج‌گانه و اوقات آنها
امام صادق (ع) میفرماید: "هنگامي که پيامبر(ص) را به معراج بردند، نخستين نمازي كه بر او واجب شد، نماز ظهر جمعه بود. خداوند فرشتگان را در آن نماز با وي همراه ساخت تا نماز را به جماعت بخوانند و فرشتگان هم به او اقتدا كردند.[5] "در زمينه علت آغاز نمازهاي يوميّه از نماز ظهر، پيامبر(ص) مي‌فرمايد: "هنگام ظهر هر چه زير عرش الهي جاي دارد، به تسبيح و ستايش خداوند زبان مي‌گشايد و اين همان لحظه‌اي است كه خداي من صلوات و رحمت و برکت‌هاي خود را بر من نازل مي‌كند. در اين هنگام، خدا نماز ظهر را كه نخستين نماز است، بر من و امّتم واجب فرمود. "[6]
امام خمینی در این زمينه مي‌نويسد: "مشهور بین فقها و اظهر آن است که صلاة وسطي همان نماز ظهر است. اين كه مزيد اختصاص در بين نمازها دارد، به علت آن است كه اول نمازي است كه حق تعالي بر آدم توسط جبريل فرو فرستاد. "[7]
علت وقت نماز عصر:
پيامبر گرامي(ص) در ادامه پاسخ به يهوديان، فرمود: "عصر همان هنگامي است كه حضرت آدم از گياه ممنوع خورد و از بهشت رانده شد. پس خداوند فرزندان و نسل او را به نماز خواندن تا روز قيامت امر فرمود و آن را براي امت من نيز برگزيد. اين نماز از محبوبترين نمازها نزد خداوند است و او مرا به پاسداري آن از ميان نمازها سفارش فرموده است.
علت وقت نماز مغرب:
مغرب همان هنگامي است كه خداوند گناه آدم را بخشيد و توبه او را پذيرفت. حضرت آدم سه ركعت نماز خواند؛ يك ركعت برای كفاره گناهِ خودش و رکعتی برای كفاره گناه حوا و ركعتي ديگر به شكرانه پذيرفته شدن توبهاش. پس خداوند اين سه ركعت نماز را بر امت من واجب كرد. اين هنگامي است كه دعا در آن مستجاب مي‌شود. خداوندم به من وعده فرمود كه هر كس در اين هنگام در پيشگاهش دعا كند و او را بخواند، دعايش را مستجاب فرمايد. اين همان نمازي است كه خداوندم مرا به انجام آن امر نمود، آن جا كه فرمود: فسبحان الله حين تمسون و حين تصبحون.[8]
سرّ نمازهای پنج‌گانه و اوقات آنها
علت وقت نماز عشا:
قبر را سياهي سنگين؛ و روز قيامت را تاريكي هولناكي است. پس خداوند به من و امتم امر فرموده که اين نماز را به جاي آوریم تا روشني‌بخش قبرهايمان باشد و نيز به من و امتم نوري براي گذشتن از صراط كرامت فرمايد. هر گامي که براي حرکت به مسجد يا نماز جماعت يا نماز عشا برداشته شود، خداوند آن را بر آتش حرام مي‌سازد. اين نمازي است كه خداوند براي پيامبران پيش از من برگزيده است.
علت وقت نماز صبح:
خداوندم مرا فرمان داد كه پيش از طلوع خورشيد، نماز صبح را به جاي آورم و پيش از آن كه كافران آفتاب را سجده كنند، امت من خداوند را سجده نمايد. زود به جاي آوردن نماز صبح نزد خداوند محبوبتر است. اين نمازي است كه هم فرشتگانِ مأمور شب و هم فرشتگانِ مأمور روز، به جاي آوردن آن را مي‌بينند[9] و هر دو آن را در نامه کارها مي‌نگارند. "[10]
مرحوم تهراني در این زمينه مینویسد: " [نماز صبح دو ركعت است:] يك ركعت به جهت عذر تقصير شب گذشته و يك ركعت به جهت توفيق بر طاعت در روز آينده. و چون بيدار شدن از خواب، نمونه برانگيخته شدن از قبر است و برخاستن از خواب، اشاره به برخاستن از عالم برزخ است و طلوع صبح صادق اشاره به طلوع صبح قيامت است، پس دو ركعت نماز صبح اشاره به دو نفخه صور است. "[11]
پی نوشت
[1]. المحجة البیضاء، ج1، ص377.
[2]. بحار الانوار، ج81، ص256.
[3]. عدة الداعي و نجاح الساعي، ص152.
[4]. اسراء: 77.
[5]. من لا یحضره الفقیه، ج1، ص479.
[6]. من لا یحضره الفقيه، ج1، ص317.
[7]. چهل حدیث، ج2، ص153.
[8]. روم: 17.
[9]. أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُودا: نماز را از هنگام ظهر تا نهايت تاريكى شب بر پا دار و نيز قرآن فجر [نماز صبح] را؛ چرا كه آن مشهود [فرشتگان شب و روز] است. (اسراء: 77)
[10].. من لا يحضره الفقيه، ج1، ص213.
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
