حاضران انتظار نداشتند دختر یگانة رسالت، همچون پدر گرامی‌اش این‌گونه معجزه بیافریند و برای همیشه غاصبان را رسوا کند.

سیّدة زنان عالم در عمر کوتاه خود، اولین کسی بود که پس از شهادت رسول رحمت (صلّی‎ الله ‎علیه ‎و آله)، خطبه خوانده است. در این خطبه برای پیشگیری از انحراف مسلمانان، استوار ساختن پایه‎های اصلی اسلام، طرح حیاتی‎ترین مسائل و اساسی‌ترین نیازهای بشر، به مواردی اشاره فرموده و نقش هر کدام را برای خانواده و جامعه تبیین می‎سازند و عمل به آن را متضمن سعادت دنیا و آخرت انسان بیان می‎فرمایند.

خطبة اعجازآمیزی که بعد از واقعة عظیم غدیر خُم، حجّت را دوباره بر مردم تمام کرد. خطبه‎ای غنی، معجزه‎ای ماندگار، منشوری کامل برای همة زمان‎ها، با کلماتی کوتاه، اما بس عظیم و سرنوشت‎ساز.

بانوی عصمت (سلام ‎الله ‎علیها) در مطلع این خطبة آتشین، خطاب به خواص جامعة دینی و بزرگان امت اسلامی و نیز رو به مردم، کلام خود را این‎گونه آغاز می‎فرمایند که:

«فَرَضَ اللهُ عَلَیکُمُ الإیمانَ تَطهیراً لَکُم مِنَ الشِرکِ وَ الصَّلاةَ تَنزیهاً لَکُم مِنَ الکِبرِ...؛¹ خداوند ایمان را برای تطهیر و پاکی شما از شرک واجب نموده و نماز را برای پاک ساختن و دوری‌تان از تکبّر و خودپرستی قرار داده است...».

پر واضح است که بیان فریضة نماز نسبت به سایر اعمال عبادی، آن‌هم در کنار ایمان به خداوند و دوری از شرک، خود بر اهمیّت آن در جامة اسلامی دلالت دارد که دخت پیامبر اعظم (علیهما السّلام) چنین مهم به آن اشاره می‎فرمایند.

در جامعة ما باید برای نماز فصلی مهم در همة سطوح گشوده شود؛ چراکه نماز، رکن اصلی دین بوده و باید اصلی‎ترین جایگاه را در زندگی مردم داشته باشد. لذا با به‌پا داشتن ستون دین در جامعه، همگان از برکات و آثار آن برخوردار گردیده و درخشش معنویت و صفای ذکر الهی، همة آفاق جامعه را روشن و مصفّا می‌کند و تن‎ها و جان‎ها در پناه نماز طمأنینه و استحکام می‌یابد.

نوروز فاطمی (سلام ‎الله ‎علیها)

تقارن نوروز امسال با ایّام شهادت جانگداز بانوی بی‎نشان، قطعاً لباس حُزن و عزا بر تن همگان می‎پوشاند. به رسم اسلامیِ مردم ایران‎زمین، این تعطیلات فرصت بسیار مناسبی برای به‌جا آ وردن دستور الهی مبنی بر انجام سنّت حسنة صلة رحم به شمار می‎رود.

با شروع سفرهای تبلیغی طلّاب و فضلا در ایّام فاطمیّه (سلام ‎الله‎ علیها) و نیز سفرهای نوروزی و تراکم ایاب و ذهاب‎های جاده‎ای، ریلی و هواییِ مسافران، مسئولان بخش‎های مختلف اعم از نیروهای نظامی، پلیس انتظامی، مدیران حمل و نقل عمومی، جمعیت هلال‎احمر و ... کوشش می‎کنند تا تدابیر امنیتی و رفاهی را برای مردم فراهم آورده و از هیچ تلاشی فروگزار ننمایند.

«اما در این میان باید فصلی برای آسان کردن اقامة نماز به خصوص در این ایام در کشور گشوده شود و به هیچ‎وجه از آن غفلت ننمود. لذا هر کسي و قشري از مردم و مسئولین بايد کنکاش کند و سهم خود را از اين فريضه همگاني بيابد و بدان دست زند».²

اکنون بحمدالله به ‌‌‌‌‌‌‌‌‌همت کمربستگان اقامة امر نماز، حرکت تازه‌اي در جهت کشانده شدن دل‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به سمت نماز به راه افتاده و لازم است از ظرفيت عظيم اين عطيه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ الهي بيشترين بهره برده شود.

«مردم، مساجد را با حضور در نمازهاي جماعت که بهترين شيوه‌‌‌‌ي نمازگزاردن است، رونق بخشند. در همة بناهاي عمومي و جاي‌‌‌‌هايي که همواره به طبع حال،‌ مردمي در آن گرد مي‌آيند؛ مانند فرودگاه‌ها و ايستگاه‌‌‌‌هاي قطار و بندرها و عزيمتگاه‌هاي خودروهاي همگاني و ادارات دولتي و بوستان‌‌‌‌هاي شهري و مانند اينها، نمازخانه‌ها يا مساجدي بنا کنند و افزون بر اين، مردم، هر زمين پاکيزه و مناسبي را به هنگام درآمدن وقت نماز، مسجد به شمار آورند و در آن به نماز بايستند».³

وقتی مسافرانی که سفرهای خود را از طریق وسائط عمومی و جمعی به مقصد می‎رسانند، مشاهده می‎کنند در همة مراکز عمومي، جايگاه‌‌هاي مناسبي براي نماز پيش‌بيني شده، مساجد و نمازخانه‌ها پاکيزه و مرتب و رغبت‌‌انگيز است، نماز در وقت فضيلت و به جماعت گزارده می‎شود، در هر محيطي، برجستگان و بزرگان آن بر ديگران پيش‌‌قدم شده و عملاً اعتنا به نماز را به ديگران می‎آموزند و در همه‌جا حرکت به سمت نماز و شتافتن بدان محسوس است، به‎طور قطع به اقامة این فریضة الهی اهتمام خاصی خواهند داشت.

ازاین‎رو «برنامه ريزان حرکت رسانه‌هاي سفري مانند قطار و هواپيما و غير آن، حفظ وقت و امکان نماز مسافران را در برنامه‌ريز‌ها در نظر بگيرند. در ميان جاده‌‌‌‌‌‌هاي بياباني، مسجد به‌‌‌‌‌‌قدر کافي ساخته شود و در شهرهاي سر راه در همة‌‌ بيست و چهار ساعت، مسجد باز و آماده وجود داشته باشد».⁴

«فراهم ساختن فضاي مادّي و معنوي براي اقامة نماز در بوستان‌ها و گردشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و نمايشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و امثال آن، از توصيه‌هاي پيشين من است که بر آن تأکيد مي‌ورزم».⁵

حرکت جهادی

«همه بايد در اين حرکت بزرگ که شايسته است جهاد ناميده شود، خود را ملتزم و متعهد بدانند».⁶ بيش از همه، مسئولان و مديراني که در ایّام نوروز نيروي انساني کلاني در قبضه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ امر و نهي آنهايند ـ به خصوص مدیران وسائط حمل و نقل ـ هريک به گونه‌‌اي که مي‌توانند و مي‌بايد در اين حرکت همگاني سهيم گردند و تکلیف ويژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ خود را ادا کنند.

«امروز همة شما خود را طرف اين خطاب بشمريد و نماز را، حقيقت مقدّس و گوهر درخشان را که عطيه الهي به امت محمّد مصطفي (صلي‎ الله‎ عليه ‎و آله) است قدر بشناسيد. در چنين وضعي است که جامعه اسلامي ما توانسته است نماز را اقامه کند و مصداق اين آيه کريمه گردد که: "الّذين إن مَکَّناهُم فِي الاَرضِ أَقآمــُوا اَلـصَّلوةَ"»⁷

«با اين همه بايد اعتراف كنيم كه هنوز مجموعه‌ی ما مسئولان نظام اسلامی وظيفه‌ خود را در اين باره به تمام و كمال ادا نكرده‌ايم. اهميت نماز را بايد به درستی فهميد ... اگر در جامعه‌ اسلامی نماز در جايگاه شايسته‌ خود قرارگيرد، همة تلاش‌های سازنده‌ مادّی و معنوی، راه خود را به سمت و سوی آرمان‌ها مي‎گشايد و جامعه را به نقطة مطلوب آرمانی اسلام مي‎رساند. اگر از اهميت نماز غفلت شود و نماز مورد بی‌اعتنايی قرار گيرد، اين مسير به درستی طی نخواهد شد و تلاش‌ها و مجاهدت‎ها تأثير لازم را در رساندن به قلّه‌ای كه اسلام برای جامعه‌ بشری ترسيم كرده است،‌ نخواهد داشت».⁸

سؤال مهم و جدی

«اکنون اين سؤال بسيار جدّي و مهم براي اين‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌جانب مطرح است که: مسئولان اجرايي مخاطب اين مطالبات تا چه حد به وظيفة خود عمل کرده‌اند؟ ».⁹

•       متولیان امور حمل و نقل و جاده‌ها تا چه حد مسأله ساخت و آماده‌سازی
مساجد و نمازخانه‌ها را برای اماکن عمومی مورد استفادة مسافران ـ مانند
فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های قطار، ترمینا‌ل‌ها و جاده‌ها و اماکن بین راهی ـ
جدی گرفته و در این زمینه چه مقدار از نیازها را برطرف کرده‌اند؟
•       آیا این مسئولان پس از احداث و بنای مکان‌هایی برای نماز، نظارتی هم بر
آبادانی این مساجد و نمازخانه‌ها ـ شامل نظافت، گرما و سرما، بازبودن در
تمام ساعات شبانه‌روز و امثال آن ـ داشته‌اند و یا با افتتاح این اماکن
تنها اسقاط تکلیفی نموده‌اند؟
•       آیا مسئولان حمل و نقل کشور بعد از گذشت نزدیک به دو دهه از فرمایش
مقام معظم رهبری  مبنی بر عدم مزاحمت ساعت حرکت تمام وسایل نقلیه عمومی
برای نماز مردم، این مسأله را به طور کامل حل کرده‌اند؟

تدوین: علی مهدی زاده، مرکز تخصصی نماز

پی‌نوشت

1. مقتل مقرّم، ص201.

2. پيام رهبر معظّم انقلاب به سومین اجلاس سراسري نماز.

3. همان.

4. پيام رهبر معظّم انقلاب هفتمین اجلاس سراسري نماز.

5. پيام رهبر معظّم انقلاب به دوازدهمین اجلاس سراسري نماز.

6. همان.

7. پيام رهبر معظّم انقلاب به سومین اجلاس سراسري نماز.

8. پيام رهبر معظّم انقلاب به بیست و یکمین اجلاس سراسري نماز.

9. پيام رهبر معظّم انقلاب به دوازدهمین اجلاس سراسري نماز.