■ گفته میشود کعبه تا آسمان امتداد دارد و اگر بنای ظاهریاش ویران هم شود، باز به آنسو میتوان نماز گزارد، پس چرا طواف در ارتفاعی بالاتر از سقف کعبه صحیح نیست؟
پاسخ: با آنکه امتداد منطقه کعبه به سمت آسمان نیز فضایی مقدس است، اما کیفیت نماز و طواف تابع دلیلی از قرآن و روایت است، نه تنها تقدس یک منطقه.
در همین راستا باید گفت؛ شرایط نماز و طواف با یکدیگر متفاوت بوده و هر کدام از این دو، تابع ادله خاص خود هستند. به طور کلی طواف باید به دور کعبه باشد، ولی در نماز، ایستادن به سمت کعبه کافی است.[1] به عبارتی، نماز را میتوان از هزاران کیلومتر دورتر به سمت کعبه ادا کرد، اما دایره جغرافیایی طواف بسیار محدود است.
در توضیح بیشتر این مطلب میتوان گفت؛ فقها در مبحث قبله و نماز میگویند:
مجرد رو به قبله بودنِ نمازگزار کافی است. برخی احادیث نیز مراد از قبله را چنین بیان کردهاند: «منظور از قبله کعبه است، برای کسانی که داخل مسجد الحرام هستند؛ و مسجد الحرام است، برای کسانی که بیرون مسجد و در محوطه حرم[2] هستند؛ و حرم است، برای کسانی که بیرون حرم هستند».[3]
چنانکه قبله، از نظر طولی نیز توسعه داده شده؛ یعنی محدود به ساختمان کعبه نیست، بلکه از اعماق زمین تا بالاترین درجات آسمان قبله شمرده میشود.[4] حتی فقها تصریح کردند که اگر - خدای ناکرده - روزی کعبه خراب شود نماز به سمت فضای آن کافی خواهد بود.[5]
اما در مورد طواف، آنچه ملاک است، صدق طواف و دور زدن اطراف کعبه است و اکثر فقها بر این باورند که ملاک در این موضوع، صدق عرفی است؛ بنابراین دور زدن در فضای بالاتر از ساختمان کعبه، از نظر عرف، طواف کعبه به شمار نمیآید.
با این وجود، گروهی از فقها در این زمینه معتقدند، همانگونه که در مبحث نماز، کعبه، از اعماق زمین تا امتداد آسمان قبله محسوب میشود، در طواف هم، لازم نیست فقط به دور ساختمان فعلی کعبه باشد، بلکه میتوان فضای کعبه از اعماق زمین و به سمت آسمانها را در نظر گرفت و گرد آن طواف کرد.[6]
[1]. جهت آگاهی بیشتر در این زمینه میتوانید به نمایه 42611 در همین سایت مراجعه نمایید.
[2]. منظور از حرم محوطهای محدود به مشخصات خاص است که در برخی جهات تا حدود 25 کیلومتر تا مسجد الحرام فاصله دارد. ر. ک: نمایه 46862.
[3]. «قَالَ الصَّادِقُ ع إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى جَعَلَ الْکَعْبَةَ قِبْلَةً لِأَهْلِ الْمَسْجِدِ وَ جَعَلَ الْمَسْجِدَ قِبْلَةً لِأَهْلِ الْحَرَمِ وَ جَعَلَ الْحَرَمَ قِبْلَةً لِأَهْلِ الدُّنْیَا». شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 272، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[4]. «قال الصادق ع أساس البیت من الأرض السابعة السفلى إلى الأرض السابعة العلیا». همان، ج 12، ص 65. در تعبیر فقها آمده است که «من تخوم الارض الی عنان السماء» قبله است. ر. ک: بنى فضل، مرتضى، مدارک تحریر الوسیلة، ج1، ص 122.
[5]. ر. ک: حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، نهایة الإحکام فی معرفة الأحکام، ج 1، ص 392، قم، مؤسسه آل البیت ع، چاپ اول، 1419ق.
[6]. ر. ک: نمایه 42611.
■ اگر خدا بینیاز است پس چرا از ما میخواهد که برایش نماز بخوانیم؟
برای پاسخ به این پرسش دو مثال بیان میکنیم: فرض کنید پدر و مادری به فرزند خود سفارش می¬کنند که درس بخوان؛ آیا این دستور به نفع والدین است یا که آنها از روی دلسوزی و علاقه به آیندۀ درخشان خودِ فرزند چنین تقاضایی از او میکنند؟
مثال دیگر: پزشکی که بیم ...
■ با سلام
لطفا نظر حضرت آیت الله شبیری زنجانی درباره استفاده مردان از طلای سفید را بفرمایید.
وآیا استفاده از طلای سفید در نماز، موجب بطلان آن خواهد شد؟
سلام علیکم
اگر در عرف مانند طلای زرد، بدون قید، به آن «طلا» هم گفته شود، استفاده از آن جایز نیست و نماز با آن باطل است، ولی اگر نام آن در عرف طلای سفید باشد و سفید جزء اسم آن باشد و بدون قید «طلا» گفته نشود، استفاده از آن جایز است. ...