■ با اين كه خدا دروغ را نمىپسندد چرا انسانها را در«ايّاكَ نَعْبُدُ و ايّاكَ نَسْتَعين» نماز مجبور به دروغ مىكند؟
پاسخ: بسياري از آيات و دعاهاى وارده از معصومين عليهم السلام ذو ابعاد است، يعنى علاوه بر جنبه تحميد و تسبيح و ذكر و دعا و تضرّع و عرض حاجت، جنبههاى آموزشى، عرفانى و تربيتى در آن لحاظ شده است.
در بسيارى از ادعيه بعد تربيتى بيشتر از ساير ابعاد است، و به عبارت ديگر، در ادعيه وارده پيامى نهفته است كه منظور اصلى از دعا همان پيام است و دعا وسيله ابلاغ آن پيام.
به عنوان مثال، وقتى در زيارت امام حسين عليه السلام مىگوييم:«يا ليتنى كنت معكم فافوز معكم» اين جمله را تنها به عنوان يك آرزوى بى محتوا نمىگوييم. در اين جمله پيام شهادت طلبى و تأسّى به امام حسين عليه السلام و اصحاب فداكار آن حضرت مطرح است و تكرار آن به منظور ايجاد همين روحيه در زايران حسينى است.
اين جملات گرچه به صورت اخبار است ولى در واقع از مقوله انشاء است. يعني اين كلمات را بدين قصد مىگوييم كه بايد اينچنين باشيم نه اينكه من اينچنين هستيم.
جمله«ايّاكَ نَعْبُدُ و ايّاكَ نَسْتَعين» در سوره فاتحه نيز به همين صورت مي باشد يعني اگر به منظور اخبار و شرح حال گفته شود در غالب اوقات و افراد دروغ واضح است. چه كسى مىتواند ادعا كند كه تنها خدا را مىپرستد و از ديگرى چيزى نمىخواهد؟ اما اين جمله در قالب اخبار با پيامى همراه است كه آن پيام جنبه انشايى و ايجابى دارد. يعنى: اى نمازگزار بايد اينچنين باشى، پس بكوش تا به اين مرحله از عبوديت نائل شوى.
از همين رو امام رضا عليه السلام در تفسير جمله«ايّاكَ نَعْبُدُ و ايّاكَ نَسْتَعين» مي فرمايد:
با عبارت«إِيَّاكَ نَعْبُدُ» بنده رغبت و تقرّب خود به خدا را بيان كرده و نيز خبر مىدهد از اخلاص عمل فقط براى خالق نه ديگرى.
و با عبارت«إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ» بنده از خدا تقاضا مىكند كه توفيق و عبادتش را زياد كرده و نعمتها و نصرتش را خالق نسبت به او ادامه دهد.
همانگونه كه ملاحظه مي نمائيد امام در تفسير اين جمله بيشتر جنبه ايجابي آن را لحاظ نموده و اينكه بنده با بيان اين جملات به دنبال زياد شدن توفيق و عبادتش مي باشد نه اينكه به دروغ مطلبي را بيان كرده باشد.
■ حکم فقهی تقدم زن بر مرد در نماز ازدیدگاه مذاهب اسلام
با سلام و تشکر از ارتباطی که با مرکز ما گرفتید؛
به نظر همه مذاهب فقهی، زن نمیتواند برای نمازگزارانی که در میان آنان مرد وجود دارد، امام جماعت باشد، اما بر پایه فقه شافعی و حنبلی و نظر برخی فقهای شیعه، امامت او برای جماعت زنان ...
■ آیا نماز شب مخالف عدل خداوند است ؟
خداوند در سوره «مدثر» به پیامبر(صلی الله علیه و اله و سلم) خطاب فرموده:ای جامه خواب به خود پیچیده یعنی در بستر آرمیده ، برخیز و انذار کن و یا در سوره «دهر» خطاب به حضرت(صلی الله علیه و اله و سلم) می فرماید: در شبانگاه سجده کن و مقدار طولانی از شب را ...