پاسخ: پيامبر خدا صل الله عليه آله فلسفه اوقات در روايت مفصل فلسفه اوقات نمازهاي پنج گانه را چنين بيان نموده اند
نماز در صبح؛«... پروردگارم مرا امر نموده كه قبل از طلوع خورشيد و قبل از آن كه كافر براي آفتاب سجده كند، نماز صبح بخوانم؛ تا آن كه امتم براي خداوند سجده نمايند، و زود به جاي آوردن آن در پيشگاه خداوند محبوبتر است.اين نمازي است كه ملائكه شب و روز شاهد آن مي باشند.»
نماز در ظهر؛ (علت وجوب نماز ظهر از اين قرار است:) همانا در هنگام زوال آفتاب، همه چيز دراين عالم خلقت خداوند سبحان را تسبيح مي گويند و به حمد خدا مشغول مي شوند مگر عرش خدا، و دراين موقع خداوند بر من درود مي فرستد، در اين ساعت خداوند نماز را بر من و امتم واجب ساخت كه در قرآن مجيد آمده است، نماز را وقت زوال آفتاب تا اول تاريكي شب به پا دار، و اين ساعتي است كه جهنميان را در قيامت به جهنم وارد مي كنند، پس در اين ساعت هر مؤمني در حال ركوع يا سجود يا قيام مشغول باشد خداوند سبحان جسدش را بر آتش جهنم حرام مي گرداند.
نماز عصر؛« و آن در ساعتي است كه حضرت آدم از آن ميوه كه از خوردن آن نهي شده بود، خورد و خداوند او را از بهشت خارج كرد.پس خداوند ذريه حضرت آدم را امر به نماز عصر نمود، و خداوند سبحان اين نماز عصر را براي امت من نيز اختيار نمود و اين نماز از محبوبترين نمازها در نزد خداوند است و مرا سفارش نمود به حفظ بيشتر اين نماز در بين نمازهاي يوميه.»
نماز مغرب؛« و آن در ساعتي است كه خداوند سبحان توبه حضرت آدم را در آن ساعت قبول نمود، و پذيرفتن توبه آدم بعد از سيصد سال پس از خوردن حضرت آدم از آن ميوه درخت كه نهي شده بود، طول كشيد و در روزهاي آخر يك روز كه بين نماز عصر و عشاء مانند هزار سال بود و حضرت آدم سه ركعت نماز مغرب به جا آورد، ركعتي براي خطاي خويش و ركعتي براي خطاي همسرش حوا و ركعتي براي قبول توبه اش، پس خداوند اين سه ركعت را براي امتم واجب كرد.در هنگام مغرب دعاء مستجاب مي شود، پروردگارم به من وعده داده كه دعاي مؤ منين را در اين وقت مستجاب نمايد و اين همان نمازي است كه خداوند در قرآن مرا به آن امر نموده و فرمود خدا را هنگام شام و صبحگاه در نماز مغرب و صبح تسبيح و ستايش گوييد.»
نماز عشاء؛«... پروردگارم به من و امتم به نماز عشاء امر فرمود، براي نورانيت قبر وروشن ساختن آن، و اين كه به من و به امتم نوري روي صراط عطا فرمايد، و هر كس قدمي در راه نماز عشاء بردارد، خداوند بدنش را از آتش جهنم حرام مي گرداند و اين نمازي است كه پروردگار آن را براي مرسلين و انبياي قبل از من اختيار نمود.»
از حضرت امام رضا ـ عليهالسلام ـ روايت است كه به فضل بن شاذان فرمود:
«چنانچه كسى بپرسد كه، چرا نماز در اين اوقات (اوقات معين و مخصوص) بدون تقدم و تأخر واجب شده است، جواب اين است كه اين اوقات براى همه مردم روى زمين معلوم و واضح است و عالِم و جاهل آن را به چهار وقت مىشناسند: غروب آفتاب خود آشكار و معلوم است كه در آن، نماز مغرب واجب شده است و فرو رفتن سرخى آفتاب (شفق) پس از غروب خورشيد معلوم و مشهور است كه آن وقت نماز عشاء است؛ و همچنين طلوع فجر روشن و آشكار است و آن، وقت نماز صبح است و زوال شمس نيز آشكار و معلوم است و در آن ظهر واجب مى شود و براى عصر وقت مخصوص و معينى مانند نمازهاى ديگر است و وقت آن پس از انجام ظهر است. و علت ديگر، اينكه خداوند دوست داشته كه بندگانش قبل از هر كارى، ابتدا طاعت خداوند را انجام دهند؛ پس ايشان را در اول طلوع روز، امر كرده است كه به عبادتش بپردازند و سپس در پى كار و روزى خويش روند و امر دنياى خود را اداره كنند، پس در اين وقت نماز صبح را بر ايشان واجب كرد و چون نيم روز شود از كار دست كشند و آن وقتى است كه مردم به جاى خود بازگردند و لباس از تن به در آرند و بياسايند و به خوردن مشغول شوند و استراحت كنند و در چنين هنگامى خداوند آنان را امر فرموده كه ابتدا به ذكر و عبادت او بپردازند، از اين رو ظهر را بر ايشان واجب كرده است تا به آن آغاز نمايند و سپس به كارهاى ديگر بپردازند و چون امور شخصى را انجام دادند و خواستند پى كار و كسب خود روند باز دستور نماز عصر را داده كه آن را انجام دهند، و سپس به كارى كه در نظر دارند رهسپار گشته و به اصلاح آن امر دنيايى خود پردازند، و چون شب شد، لباس از تن بيفكنند و به جايگاه و منزل بازگردند، پيش از هر كار بايد به عبادت و ذكر پروردگارشان ابتدا كنند و بعد به امور ديگر بپردازند، از اين رو نماز مغرب را بر ايشان واجب فرمود، و چون وقت استراحت و خواب آيد و از كوشش فراغت يافتند خداوند دوست داشته است كه در آغاز به عبادت و طاعت او پردازند، سپس در پى امورى كه مىخواهند انجام دهند روند و آنچنان باشند كه ابتدا كرده باشند در هر فصلى از ساعات شبانه روز به طاعت و پرستش او، و از اين جهت در اين وقت نماز عشاء را واجب كرد. پس چون اين دستور را به كار بندند او را فراموش نخواهند كرد و از او غافل نخواهند شد و در اين صورت دلهايشان سخت نگردد و رغبتشان نكاهد و اگر كسى بگويد: وقتى معين براى عصر نيست، مانند اوقات نمازهاى ديگر، چرا آن را بين ظهر و مغرب قرار داد و ميان عشاء و صبح، يا ميان صبح و ظهر قرار نداد؟ جواب اين است: براى آن كه هيچ وقتى براى مردم از ضعفاء و از كار بر كناران و اقويا و كارگزاران آسانتر و راحتتر و مناسبتر براى نماز عصر از اين وقت معين نيست، زيرا مردم همگى از اول روز به تجارت و معامله و آمد و رفت و كار و كوشش در رفع حوائج خود، و فعاليت در بازارهاى كسب مشغولاند، پس خداوند نخواست كه آنان را از به دست آوردن روزى به كار ديگر مشغول كند... نيز مردم همگى قادر به شبخيزى نيستند و آن را درست هم درك نمىكنند و وقت آن در نيمههاى شب اگر باشد، بيدار نمىشوند، هر چند واجب باشد و امكانش هم براى ايشان بسيار كم است، پس خداوند بر آنان آسان گرفت و نماز عصر را در سختترين ساعات شبانه روز مقرر نفرمود؛ بلكه وقت آن را در راحتترين هنگام قرار داد، چنان كه خداوند ـ عز و جل ـ خود فرموده است: "يريد اللّه بكم اليُسر و لا يريدُ بكم العُسر".»
امام رضا در جاي ديگر مي فرمايد: اگر کسي بگويد: چرا نماز هاي واجب در اوقات مختلف تشريع شده و در يک وقت نمي باشد؟ در پاسخ او مي گوييم: زيرا برترين اوقات سه وقت است: هنگام ظهر و زوال شمس و پس از غروب و سحر گاهان؛ پس واجب کرد که نماز ها در اين اوقات سه گانه خوانده شود چون اگر نمازهاي واجب در اوقات مختلف و متفرق انجام گيرد انجام آن آسان تر و سبک تر است از اين که در وقت واحدي انجام شود.
کوتاه سخن این که نماز موجب یاد خداست، یاد خدا بهترین وسیله برای خویشتن داری و کنترل غرایز سرکش و جلوگیری از روحیه طغیان گری است، روی همین جهت است که خداوند دستور داده است که آدمی صبحگاهان موقعی که از خواب بیدار می شود، زندگی را با یاد خدا شروع کرده و شب نیز با یاد خداوند به خواب رود. ادای فریضه صبح، ظهر و عصر، مغرب و عشاء که از برترین اوقات است، باعث می شود که انسان همواره به یاد خداوند و مقام عبودیت و بندگی باشد.
در پایان گفتنی است؛ سر تفاوت رکعات نماز، چه بسا این بادش که نمازهاي يوميه هر كدام مناسب اوقات خاص خود تعيين شده اند بدين صورت كه : صبحگاهان وقتي كه انسان از خواب برمي خيزد، روي مصالحي از جمله اين كه انسان هنوز با مسائل دنيا و زندگي درگير نشده، نماز دو ركعتي خوانده مي شود و در وسط روز به جهت اشتغال به امور مادي و زندگي نياز بيشتري براي راز و نياز و عبادت وجود دارد؛ بلكه انسان از ياد خدا غافل نشود و او را فراموش نكند.