■ آیا حضور قلب دارای مراتب و مراحل هست که بشود با تمرین به دست آورد
پاسخ از طرف محمدسعید اختریان پور: مراتب حضور قلب:
در سخنان بزرگان اهل معرفت برای حضور قلب مراتبی بیان شده است که در ادامه به اختصار به آن اشاره میکنیم.
• مرتبۀ اول:
نمازگزار همین اندازه میداند كه دارد با خداوند سخن میگوید و او را ستایش میکند؛ اگر چه به معانی الفاظ توجه ندارد. این مرتبه برای آنانی است كه معانی نماز را نمیدانند؛ مثل اینکه شعری را به دست کودکی بدهند که آن را در مدح شخصی بخواند. در اینجا این کودک به صورت کلی میداند که دارد با این شعر آن شخص را ستایش میکند؛ هر چند معنای شعر را به درستی نمیداند.
• مرتبۀ دوم:
علاوه بر مرحلۀ قبلی، شخص به معانی كلمات و ذكرهای نماز نیز توجه دارد و میداند كه چه میگوید. در این مرحله، قلب تابع زبان است؛ یعنی وقت به آوردن زبان توجه قلبی به معانی آنها میشود.
• مرتبۀ سوم:
علاوه بر مراتب پیشین، نمازگزار اسرار عبادت و حقیقت ذكرها و تسبیح و تحمید و سایر مفاهیم را نیز میفهمد و در حال نماز به آنها توجه میکند تا خوب بداند چه میگوید و چه میخواهد.
• مرتبۀ چهارم:
نمازگزار علاوه بر مراحل سابق، اسرار و حقایق اذكار را به طور كامل در باطن ذات خود نفوذ داده و به مرحلۀ یقین و ایمان كامل رسیده است. در این صورت است كه زبان از قلب پیروی میكند؛ یعنی اینکه قلب چون به آن حقایق ایمان دارد، زبان را به گفتن ذكرها وادار میكند.
• مرتبه پنجم:
در این مرحله، نمازگزار به مرتبۀ كشف و شهود و حضور كامل میرسد كه به این مرحله حضور قلب در معبود میگویند نه حضور قلب در نماز؛ یعنی مرحلهای كه اسماء و صفات و كمالات حق را با چشم باطن مشاهده میكند و چیزی را جز خدا نمیبیند، حتی به خودش و افعال و حركات و اذكارش نیز توجه ندارد و در حقیقت در انجذاب (کشیدهشدن) كامل قرار دارد، البته در این مرحله هم مراتبی است كه نسبت به سالكان متفاوت است.
■ گفته میشود کعبه تا آسمان امتداد دارد و اگر بنای ظاهریاش ویران هم شود، باز به آنسو میتوان نماز گزارد، پس چرا طواف در ارتفاعی بالاتر از سقف کعبه صحیح نیست؟
با آنکه امتداد منطقه کعبه به سمت آسمان نیز فضایی مقدس است، اما کیفیت نماز و طواف تابع دلیلی از قرآن و روایت است، نه تنها تقدس یک منطقه.
در همین راستا باید گفت؛ شرایط نماز و طواف با یکدیگر متفاوت بوده و هر کدام از این دو، تابع ادله خاص خود هستند. به ...
■ اگر آب در دسترس نباشد و ادرار انجام گیرد چگونه بایستی نماز را به جا آورد؟
مخرج ادرار با غیر آب پاک نمی شود و اگر با آب قلیل شسته شود واجب است دو بار شسته شود اما اگر با آب لوله کشی که به آب کر وصل شده است شسته شود، یک مرتبه کافی است.[1]
بنابراین وقتی کسی ادرار کرد باید مخرج ادرار را با آب پاک کند و حمام رفتن و غسل لازم ...
■ فرهنگ نماز و راهکارهای پیشنهادی برای جاری شدن فرهنگ نماز در جامعه به خصوص دانشگاه ها را تبيين کنيد.
راهكارهاي متعددي جهت جاري شدن فرهنگ نماز در جامعه بويژه دانشگاه ها وجود دارد كه بطور قطع اگر هر يك از افراد، نهادها و دانشگاه هاي دولتي و غير دولتي به وظيفه خود به خوبي عمل نمايد مي تواند در ترويج فرهنگ نماز نقش بسيار موثري داشته باشد.
بعضى از اين ...