■ آیا حضور قلب دارای مراتب و مراحل هست که بشود با تمرین به دست آورد
پاسخ از طرف محمدسعید اختریان پور: مراتب حضور قلب:
در سخنان بزرگان اهل معرفت برای حضور قلب مراتبی بیان شده است که در ادامه به اختصار به آن اشاره می‌کنیم.
• مرتبۀ اول:
نمازگزار همین اندازه می‌داند كه دارد با خداوند سخن می‌گوید و او را ستایش می‌کند؛ اگر چه به معانی الفاظ توجه ندارد. این مرتبه برای آنانی است كه معانی نماز را نمی‌دانند؛ مثل اینکه شعری را به دست کودکی بدهند که آن را در مدح شخصی بخواند. در اینجا این کودک به صورت کلی می‌داند که دارد با این شعر آن شخص را ستایش می‌کند؛ هر چند معنای شعر را به درستی نمی‌داند.
• مرتبۀ دوم:
علاوه بر مرحلۀ قبلی، شخص به معانی كلمات و ذكرهای نماز نیز توجه دارد و می‌داند كه چه می‌گوید. در این مرحله، قلب تابع زبان است؛ یعنی وقت به آوردن زبان توجه قلبی به معانی آنها می‌شود.
• مرتبۀ سوم:
علاوه بر مراتب پیشین، نمازگزار اسرار عبادت و حقیقت ذكرها و تسبیح و تحمید و سایر مفاهیم را نیز می‌فهمد و در حال نماز به آنها توجه می‌کند تا خوب بداند چه می‌گوید و چه می‌خواهد.
• مرتبۀ چهارم:
نمازگزار علاوه بر مراحل سابق، اسرار و حقایق اذكار را به طور كامل در باطن ذات خود نفوذ داده و به مرحلۀ یقین و ایمان كامل رسیده است. در این صورت است كه زبان از قلب پیروی می‌كند؛ یعنی اینکه قلب چون به آن حقایق ایمان دارد، زبان را به گفتن ذكرها وادار می‌كند.
• مرتبه پنجم:
در این مرحله، نمازگزار به مرتبۀ كشف و شهود و حضور كامل می‌رسد كه به این مرحله حضور قلب در معبود می‌گویند نه حضور قلب در نماز؛ یعنی مرحله‌ای كه اسماء و صفات و كمالات حق را با چشم باطن مشاهده می‌كند و چیزی را جز خدا نمی‌بیند، حتی به خودش و افعال و حركات و اذكارش نیز توجه ندارد و در حقیقت در انجذاب (کشیده‌شدن) كامل قرار دارد، البته در این مرحله هم مراتبی است كه نسبت به سالكان متفاوت است.
■ چرا نماز بايد بخوانيم؟مگر نمي شود ما در ذهنمان ذکر خدا را بگوييم و يا بر زبان بياوريم؟پس چه نيازي به خواندن نماز است؟
چرا نماز بايد بخوانيم؟مگر نمي شود ما در ذهنمان ذکر خدا را بگوييم و يا بر زبان بياوريم؟پس چه نيازي به خواندن نماز است؟
اصلا فلسفه نماز خواندن چيست؟
پاسخ:
عبادت خداوند انجام هر عملي است که انسان را به خدا نزديک ساخته و از زشتي‌ها دور نمايد.
...
■ وظیفه فرزند در قبال نماز و روزه پدر و مادری که نسبت به انجام وظایف شرعی خود بی توجه اند، چیست؟
طبق نظر اکثر فقها نماز و روزه قضای پدر بر پسر بزرگ تر واجب است؛ یعنی بر پسر بزرگ تر واجب است نماز و روزه های فوت شده پدر را بعد از مرگش یا خود انجام دهد یا کسی را اجیر کند. البته برخی از مراجع نماز و روزه پدر و مادر هر دو را واجب می دانند.
باید ...
■ آیا در نماز آیات می توانم به تنهایی بسم الله الرحمن الرحیم را به عنوان قسمتی از سوره در یک بخش بخوانم؟
کیفیت خواندن نماز آیات بدین صورت است: نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد و می توان آن را به دو حالت خواند. اول: انسان بعد از نیت، تکبیر بگوید و یک حمد و یک سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک حمد و یک سوره بخوا ...
