■ فلسفه و اسرار تشهد در نماز چیست؟
پاسخ از طرف سعید خانزاده: فلسفه و اسرار تشهد در نماز چيست؟
در تشهد بايد دو زانو نشست، بگونه اى كه پشتِ پاى راست، روى كف پاى چپ قرار گيرد و بهتر است سنگينى بدن به سمت چپ باشد.
از آنجا كه در قرآن، راست، مظهر حق و چپ، مظهر باطل است، اميرالمؤمنين عليه السلام فرمودند: تأویل اینکه پاى راست روى پاى چپ قرار داده مى شود، اين است كه: خدايا باطل را بميران و حق را بر پاى دار. (1)
ایشان همچنین فرمودند : « تشهد تجديد و تكرار شهادتين است كه تجديد ايمان و اسلام است و اعتراف به مبعوث شدن بعد از مرگ» (2)
خداوند در تشهد شهادت به رسالت پیامبر را در كنار شهادت به توحيد قرار داده است که عظمت پیامبر را می رساند و مقدّم بودن (عَبْدُهُ) بر (رسُولُه) مى رساند كه رمز رسالت پيامبر، عبوديّت اوست و چون بنده خدا بوده به مقام پيامبرى برگزيده شده است.
فراز ديگر تشّهد، صلوات است. گرچه اهل سنّت، اين جمله را در تشّهد نمى خوانند، ولى امام شافعى از رهبران اهل سنّت چنين سروده است:
يا أهلَ بيت رسولِ اللَّهِ حبُّكمُ فرضٌ من اللَّهِ في القرآنِ أنزلهُ
كفاكمُ من عظيمِ القدرِ أنّكمُ من لم يصلِّ عليكم لا صلاةَ لهُ
اى خاندان پيامبر! محبّت شما بر ما فرض است و خدا اين را در قرآن نازل كرده است.
در عظمت قدر شما همين بس كه هر كس بر شما صلوات نفرستد، نمازش، نماز نيست. (3)
در كيفيّت صلوات بر پيامبر و آلش نيز در صحيح بخارى روايت است كه از پيامبر صلّى الله عليه وآله پرسيدند: ما چگونه صلوات بفرستيم فرمود: بگوئيد: «اَللّهُمَّ صَلّ على مُحمّدٍ وَ عَلى آلِ محمدٍ» (4)
پیامبر نكوهش کردند از كسانى كه هنگام صلوات بر ایشان، اهل بيت آن حضرت را ياد نمى كنند: « كسي كه بگويد: صلّى الله على محمّد و بر آل او صلوات نفرستند بوي بهشت را درك نخواهد كرد.» (5)
و تشويق کردند از كسانى كه بر اهلبيت پيامبر نيز درود مى فرستند: « كسي كه مي خواهد به من توسل پيدا كند و اينكه براي او در نزد من دست شفاعت كننده اي برايش باشد پس بايد بر اهل بيت من صلوات بفرستند و سرور و شادي را در آنها ايجاد كند» (6)
به هر حال، ياد كردن از آل پيامبر در صلوات، نشان قدرشناسى از دودمان پيامبر و عمل به توصيه خود آن حضرت است. (7)
__________________
(1)وَ تَأْوِيلُ قُعُودِكَ عَلَى جَانِبِكَ الْأَيْسَرِ وَ رَفْعُ رِجْلِكَ الْيُمْنَى وَ طَرْحُكَ عَلَى الْيُسْرَى تُخْطِرُ بِقَلْبِكَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَقَمْتُ الْحَقَّ وَ أَمَتُّ الْبَاطِلَ (بحار الأنوار (ط - بيروت) ؛ ج81 ؛ ص254)
(2)وَ تَأْوِيلُ تَشَهُّدِكَ تَجْدِيدُ الْإِيمَانِ وَ مُعَاوَدَةُ الْإِسْلَامِ وَ الْإِقْرَارُ بِالْبَعْثِ بَعْدَ الْمَوْتِ (بحار الأنوار (ط - بيروت) ؛ ج81 ؛ ص254)
(3)الغدير فى الكتاب و السنه و الادب، ج3، ص 245 به نقل از: ابن حجر في الصواعق (ص 87)، الزرقاني في شرح المواهب (7/7)، الحمزاوي المالكي في مشارق الأنوار (ص 88).
(4)صحيح بخارى، ج 8، باب الصلاة على محمّد ؛ در احاديث ديگرى نيز آل محمد در كنار نام پيامبر آمده است مثل : تفسير فخر رازى، ج 25، ص 227 و كنزالعّمال، ج 1، ص 495
(5)« مَنْ قالَ صلّى الله على محمّد، و لم يُصَلِ على آلهِ لم يَجِدْ ريحَ الجَنةِ» ؛ (وسائلالشيعة، ج 7، ص 203)
(6)« مَنْ اَرادَ التَوسُّلَ اِلىَّ وَ اَنْ تكُونَ لَهُ عِنْدى يَدُ اُشَفِّعُ لَهُ بها يَوْمَ القيامَةِ فَلْيُصَلِّ عَلى اَهل بيتى وَ يُدْخِلِ السُرورَ عَليهمْ» ؛ (وسائلالشيعة، ج 7، ص 203)
(7)محسن قرائتي، پرتويي از اسرار نماز، مركز فرهنگي درسهايي از قرآن، 1387 ش، هجدهم، ص 186
■ اگر مراد از وضو گرفتن، طهارت ظاهري است؟ چرا انسان بعد از استحمام و تميز شدن بدن بايد براى نماز وضو بگيرد؟
اگر چه استحمام نيز مانند وضو باعث نظافت و طهارت ظاهري بدن مي شود اما - همانگونه كه در پاسخ به فلسفه وضو گفته شد - وضو تنها براي تميز شدن ظاهر بدن نيست، بلكه اين عمل علاوه بر طهارت ظاهري در طهارت باطني انسان نيز نقش ايفا مي كند و از همه بالاتر به عنوا ...
■ بهترین تعقیبات نماز را بیان نمائید؟
براي تعقيبات نمازهاي يوميه ادعيه و اذكار بيشماري از سوي معصومين عليهم السلام بيان گرديده است كه هر كدام در جايگاه خود بهترين تعقيبات مي باشد ؛ اما از آنجا كه نسبت به برخي از تعقيبات نماز توصيه هاي بسياري شده است اشاره اي گذرا به آنها مي نمائيم:
الف ...