■ فلسفه اينكه در پايان نماز سه بار الله اكبر مي گوييم و دستها را به بالا مي آوريم و سر را تكان داده به اطراف نگاه كرده و آرام بر روی ران می زنند چيست؟آيا اين عمل برگرفته از معصومين عليهم السلام است؟
پاسخ: هرچند بسياري از نمازگزاران پس از سلام نماز، سه مرتبه با حرکت سر و يا احيانا تکان دادن مختصر دست و يا كشيدن دست بر روي ران و... نماز را خاتمه مي بخشند، اما چنين کيفيتي در روايات و منابع فقه شیعه توصيه نشد (البته حرام هم نيست!) و در مقابل آنچه مورد توصيه روايات و در نتيجه فتواي مراجع محترم تقليد است، اين مي باشد:«مستحب است نمازگزار پس از اتمام نماز، سه مرتبه دست ها را بالا آورده و در همين حالات سه مرتبه الله اکبر هم بگويد؛ هم چنين به هنگام سلام بدون روي گرداندن از قبله به جانب راست توجه كند و اگر در سمت چپ او نيز كسي هست به سمت چپ نيز اشاره و سلام را تكرار كند و اگر نماز جماعت است يك سلام نيز به سمت جلو به سمت امام ادا نمايد.»
در خصوص علت استحباب اين عمل نيز يکي از شاگردان حضرت امام صادق، عليه السلام مي گويد: از حضرت امام صادق عليه السلام پرسيدم به چه علت نمازگزار پس از سلام نماز سه مرتبه تکبير گفته و با هر تکبير دستها را بلند مي کند؟ ايشان پاسخ فرمودند: بدين علت که وقتي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم، مکه را فتح نمود، نماز جماعت ظهر را با اصحابش در کنار حجر الاسود اقامه کرد و آنگاه که سلام نماز را داد دستها را بلند کرد و سه مرتبه تکبير گفت و اين دعا را خواند«لا اله الا الله وحده وحده انجز وعده و نصر عبده و اعز جنده و غلب الاحزاب وحده فله الملک و له الحمد يحيي و يميت و هو علي کل شيء قدير»؛ پس رو به يارانش فرموده و خطاب کردند: اين تکبير و اين دعا را پس از هر نماز واجب بخوانيد و ترک نکنيد، که هر کس چنين عملي را پس از سلام نماز انجام دهد شکر واجبي را ادا کرده شکر الهي بابت تقويت اسلام و مسلمانان بر کفر و الحاد است.»
برخي براي تکبیر اخر نماز اسراری را نیز مطرح نموده اند:
1. هر تکبير اذعان يک مرحله از سه نوع توحيد الهي است: توحيد در خالقيت (توحيد افعالي، توحيد ذات خدا، توحيد در اسماء و صفات) و نمازگزار با هر تکبير زبان به اعتراف مي گشايد.
2. اين بلند کردن دستها و نزديک ساختن به گوش، اشاره به طرد و فرا افکندن تعلق خاطر خود به نماز است تا مبادا عجب و خود بيني در قلب او راه يابد.
3. اظهار ذلت، عجز، قصور و تقصير خويش در محضر مقدس حضرت باري تعالي است.
■ چرا میتوان نماز را در کربلا، مکه، مدینه و کوفه به صورت تمام خواند؟
احکام الهی بر اساس مصالح و مفاسد است؛ یعنی هیچ چیزی بدون جهت، حلال و یا واجب نشده است، اینطور نیست که احکام بدون حکمت و ملاک و معیار و آثار برای بشریت آورده شده باشد. در آیات و روایات به صورت کلی و جزئی به برخی از حکمتها (چراییها) اشاره شده است. ...
■ اگر کسی در نزد ما قرائت نمازش اشتباه باشد لازم است به او بگوییم؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای : اگر ناشی از جهل به حکم باشد ارشاد جاهل بنا براحتیاط واجب است در غیر اینصورت لازم نیست و شما وظیفهای ندارید.
آیت الله وحید خراسانی : او را راهنمایی کنید.
آیت الله مکارم شیرازی : کسانی که احکامی را نمی دانند لازم ...
■ چرا بعد از قرائت آيه: (إنّ الله و ملائكته يصلون على النبى...) پس از پايان نمازها بايد سه بار صلوات بفرستيم؟ لطفاً فلسفه آن را بيان كنيد.
اين كار ريشه در روايتهاى اسلامى دارد و در سنت و سيره پيشوايان معصوم(عليهم السلام) چنين آمده است و مؤمنان نيز به پيروى از سنت و سيره آن بزرگواران چنين اذكار و دعاها و تعقيباتى را به جا مىآورند؛ چنان كه حضرت امام موسى كاظم(عليه السلام) مىفرمايد: هر ...