■ چرا باید در نماز حواسمان را جمع کرده و حضور قلب داشته باشیم، این کار چه فایده ای دارد؟
پاسخ: در روایات به نکات مهمی در خصوص فوائد دنیوی و اخروی حضور قلب در نماز اشاره شده است که در پاسخ به این سوال نمونه هایی از این فوائد را ذکر می نمائیم:
1- قبولي نماز
رسول خدا - صلي الله عليه وآله -:« لَا يَقْبَلُ اللَّهُ صَلَاةَ امْرِئٍ لَا يَحْضُرُ فِيهَا قَلْبُهُ مَعَ بَدَنِه» ؛« خداوند نماز بنده اي را كه قلبش همراه بدنش در نماز حاضر نيست قبول نمي كند.»
2- بخشش گناهان
رسول خدا - صلي الله عليه وآله -:« مَنْ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ وَ لَمْ يُحَدِّثْ فِيهِمَا نَفْسَهُ بِشَيْءٍ مِنْ أُمُورِ الدُّنْيَا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَه» ؛« كسي كه دو ركعت نماز بخواند و در آن دو ركعت، قلب خود را به چيزي از امور دنيا مشغول نكند، خداوند گناهانش را مي آمرزد.»
در روایت دیگری رسول خدا - صلي الله عليه وآله فرموده اند:« إِذَا قَامَ الْعَبْدُ إِلَى الصَّلَاةِ فَكَانَ هَوَاهُ وَ قَلْبُهُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى انْصَرَفَ كَيَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّه» ؛« هنگامي كه انسان براي نماز مي ايستد، اگر همه توجه اش و قلبش به سوي خدا باشد، در حالي نمازش تمام مي شود، كه مثل روزي است كه پاك به دنيا آمده.»
3- استجابت دعا
رسول خدا- صلي الله عليه وآله -:« مَنْ صَلَّى صَلَاةً لَا يَذْكُرُ فِيهَا شَيْئاً مِنْ أَمْرِ الدُّنْيَا لَا يَسْأَلُ اللَّهَ شَيْئاً إِلَّا أَعْطَاه» ؛« كسي كه نماز مي خواند، در حال نماز هيچ چيز از امور دنيايي به يادش نيايد (فقط خداوند در نظرش باشد)، در اين صورت هر چيزي از خداوند بخواهد، به او عطا مي كند.»
(مستدرك الوسائل، ج 1، ص 265)
4- شستشوی گناهان
رسول خدا- صلي الله عليه وآله -:« مَثَلُ الصَّلَاةِ وَ أَعْمَالِ بَنِي آدَمَ كَرَجُلٍ أَتَى مَرَاغَةً فَأَثَارَ عَلَيْهِ مِنْهَا حَتَّى امْتَلَأَ تُرَاباً وَ دَنَساً ثُمَّ عَمَدَ إِلَى غَدِيرِ مَاءٍ طَيِّبٍ فَاغْتَسَلَ بِهِ فَيَذْهَبُ عَنْهُ التُّرَابُ وَ الدَّنَسُ كَذَلِكَ الصَّلَوَاتُ الْخَمْسُ تَغْسِلُ عَنِ الْعَبْدِ الذُّنُوبَ إِذَا صَلَّى لِلَّهِ مِنْ قَلْبِهِ» ؛« مثل نماز و اعمال آدم مثل مردي است كه در خاك بغلتد آن چنان كه سراپايش را خاك و كثافات فراگيرد، سپس به طرف آبگيري كه آبش پاك است برود و در آن غسل نمايد و خود را شست و شو دهد و خاك و كثافات را از خود دور كند.اين چنين است نماز پنجگانه، ماني كه بنده با حضور قلب خدا را عبادت كند، كثافات گناه از وي شسته مي شود.»
5- محبوبیت
امام صادق - عليه السلام -:« لَيْسَ مِنْ عَبْدٍ يُقْبِلُ بِقَلْبِهِ فِي صَلَاتِهِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى إِلَّا أَقْبَلَ اللَّهُ إِلَيْهِ بِوَجْهِهِ وَ أَقْبَلَ بِقُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ إِلَيْهِ بِالْمَحَبَّةِ بَعْدَ حُبِّ اللَّهِ إِيَّاه» ؛« هيچ مومني نيست كه با قلب خود در نمازش به سوي الله برود، مگر اينكه خداوند با همه الطافش به او رو مي آورد و بعد از آن قلوب همه مومنين هم از راه راءفت و مهرباني به سوي او رو مي آورد.»
■ نماز چه نقشی در تربیت اخلاقی افراد دارد؟
1.رام کردن نفس و از بین بردن تکبّر
حضرت علی (علیه السلام) مى فرمايد: «نماز به همه وجود انسان آرامش مى بخشد، چشمها را خاشع و خاضع مى گرداند، نفس سركش را رام، دلها را نرم و تكبر و بزرگ منشى را محو مى كند.» (1)
2.زنده كردن حس شكر گزاري
پرستش خدا حس ...
■ برخی مردم هنگام گفتن سه تکبیر پایان نماز دست ها را روی ران می کشند و برخی دست ها را بر ران می زنند، کدامیک درست است؟
هر چند بسیاری از نمازگزاران پس از سلام نماز، سه مرتبه با حرکت سر و يا احيانا تکان دادن مختصر دست و يا كشيدن دست بر روی ران و... نماز را خاتمه مي بخشند، اما چنين کیفیتی در روایات توصيه نشده است (البته حرام هم نيست!)
آنچه مورد توصيه روايات است، اين ...
■ «کمال نماز به تشهد است و کمال تشهد به صلوات». آیا چنین ادعایی صحیح و برگرفته از آیات و روایات است؟!
آنچه در پرسش بدان اشاره شد، میتواند قابل پذیرش باشد؛ زیرا صلوات بر پیامبر اسلام(ص) ذکر بسیار مبارک و با عظمتی است که بر زبان آوردن آن در همه احوال و زمانها – بویژه در نماز- دارای ثواب فراوان است. صلوات فرستادن بر پیامبر و آل طاهرینش در نماز، علاوه ...