■ من در نماز خیلی سعی می کنم تمرکز کنم ولی هرکاری می کنم باز هم ذهنم مشغول می شود
پاسخ: من در نماز خیلی سعی می کنم تمرکز کنم ولی هرکاری می کنم باز هم ذهنم به مسائل روزمره زندگی و گذشته ها مشغول می شود. در صورتی که اذکار نماز را صحیح انجام میدهم و مشکلی ندارم. اما دوست دارم حواسم به نماز و معنی اذکارش باشد اما نمی توانم.
پاسخ:
عدم تمرکز و حضور قلب در نماز ممکن است دو حالت جزئی و فراگیر داشته باشد. گاهی فرد مشکلی در تمرکز ندارد و میتواند در موقعیت های مختلفی از زندگی تمرکز خود را حفظ کند. اما در نماز توجه و حضور قلب کافی را ندارد. این حالت که بسیاری از نمازگذاران به آن دچار هستند ناشی از بی توجهی به اهمیت و آداب نماز است و با برخی از توصیه های اخلاقی قابل مدیریت است. اما در حالت دوم فرد نه تنها در نماز بلکه به طور کلی قادر به تمرکز نیست و دچار یک نوع بی قراری فکری و حواس پرتی است. در این حالت مشکل عدم تمرکز باید ریشه یابی و متناسب با آن راهکارهای روانشناختی و مشاوره ای ارائه شود.
روشهاي مختلفي براي ايجاد تمركز و مقابله با پراكندگي فكر هنگام انجام كارهايي كه به تمركز نياز دارد همانند برپاداشتن نماز گفته شده است، اما شرط تاثير آنها تمرين و ممارست شما بر آنها است زيرا تمركز يك مهارت است و مهارت با صرف دانستن بدست نمي آيد همانند رانندگي فقط با صرف دانستن چگونگي رانندگي بدست نمي آيد بلكه بايد بطور عملي بر آن تمرين و ممارست نماييد تا راننده شويد.
بنابراین سعی کنید دو گام اساسی را طی کنید:
1- خود را از زير بار فشارهاي رواني غير ضروري روز مره برهانيد، زيرا فشارهاي رواني از عوامل مهم تشتت فكر و بي قراري ذهن روي يك موضوع خاص مي باشند. اگر انسان در مواجهه با مشكلات زندگي اين پندار را داشته باشد كه در مقابله با آن بي‌چاره است و يا زمان كافي براي حل آن ندارد، دچار نگراني و اضطراب ميشوند و نگراني و اضطراب ضد تمركز مي باشند و براحتي آنرا از بين مي برند. براي رهايي از بار استرس قبل از نماز مي توانيد تكنيك تنش زدايي و يا تمرين تنفس عميق را انجام دهيد .
2- افکار مزاحم را کنترل کنید:
برای این کار:
الف) ☘️هرگاه افكار مزاحم به سراغ شما آمد خود را مشغول كار ديگرى كنيد و با ايجاد حواسپرتى از آن افكار مزاحم دورى كنيد.
ب) هرگاه اين افكار به سراغتان آمد و متوجه شديد، وسط افكار به خود بگوييد: «بس است ديگر» و بدين وسيله رشته افكار مزاحم را قطع كرده و به سراغ مطلبى ديگر خواهيد رفت.
ج) از آنجا كه معمولاً اين افكار به هنگام بيكارى به سراغ فرد مىآيد، سعى كنيد با يك برنامهريزى دقيق و حساب شده تمام اوقات شبانه روزى خود را پر كنيد و هيچ گاه بيكار نباشيد. به مطالعه، نظافت اتاق، كمك به دوستان، ورزش و... مشغول باشيد. و هر گاه بيكار شديد خود را به كارى مشغول سازيد.
د) در صورتى كه به چنين افكارى اهميت ندهيد مطمئن باشيد اگر تحمل كنيد پس از چندى نهايتا آن را رها خواهيد كرد.
در نماز نیز تلاش کنید تا آرامش خود را حفظ کنید و با یک برنامه ریزی منظم از قبل بدون فکر و خالی الذهن وارد نماز شوید و البته مراقب باشید اسیر کمال گرایی نشوید.
■ «کمال نماز به تشهد است و کمال تشهد به صلوات». آیا چنین ادعایی صحیح و برگرفته از آیات و روایات است؟!
آنچه در پرسش بدان اشاره شد، میتواند قابل پذیرش باشد؛ زیرا صلوات بر پیامبر اسلام(ص) ذکر بسیار مبارک و با عظمتی است که بر زبان آوردن آن در همه احوال و زمان‌ها – بویژه در نماز- دارای ثواب فراوان است. صلوات فرستادن بر پیامبر و آل طاهرینش در نماز، علاوه ...
■ فلسفه ارکان اصلی نماز مانند نیت، قیام، ركوع و سجود در نماز - جدا از بحث تعبدي آن - نمايانگر چيست؟ چه واقعيتي را مي خواهد نشان دهد؟
فلسفه نيت:
عنصرى كه به عمل انسان، بها مىدهد، نيت و انگيزه و هدف اوست. از همين رو، در آيات قرآن، كلمه«فى سبيل الله، فراوان به كار رفته (70 بار) و اين هشدارى است كه انسانها مواظب اعمال و نيّات خود باشند كه در راه خدا باشد، نه براى غيرخدا يا انگيزهه ...
