■ این که عبادت، به معنای، خضوع در برابر عظمت و ربوبیت خداوند است، آیا شامل کسی که کارهای نیک و پسندیده ای را انجام می دهد ولی حضور قلب ندارد، می شود؟
پاسخ: عبادت به معنای خضوع و فروتنی در برابر خداوند و معبود حقیقی است.
عبادت دارای اقسامی است؛ نظیر عبادت با قلب، عبادت با زبان، عبادت با دیگر اعضا و جوارح بدن (عبادت عملی) و... مصادیق هر یک از این اقسام در زندگی انسان بی شمار است. به طور کلی می توان گفت هر اندیشه، ذکر و کاری که انسان با نیت تسلیم و اطاعت از درگاه باری تعالی انجام دهد، مصداق عبادت محسوب می شود.
هریک از اقسام و مصادیق عبادات نیز درجاتی دارد. بالاترین درجه هر عبادت درجه ای است که با شناخت و معرفت بیشتر خداوند همراه با اخلاص و قصد قربت به خدای مهربان باشد. [1]
اما عبادت غیر از حضور قلب است؛ زیرا حضور قلب که خود مراتبی دارد، بالاترین مرتبه اش این است که انسان در حال عبادت، عظمت الاهی و آنچه از حقایق هستی را که به آن اعتقاد دارد، از عمق جان و دل خود درک کرده و به معرفتی رسیده باشد که قلب او در اثر عشق به کمال محض خداوندی بی قرار باشد؛ به طوری که با علم باطنی، عالم را محضر خدا بداند و همین درک حقیقی، او را چنان غرق در عبادت نماید که فقط به وجه الله بنگرد.
پس، انسان ممکن است کارهای پسندیده ای – مانند آنچه در پرسش مطرح شده - را در زندگی خود با نیّت پاک و به قصد تقرب به خدا انجام دهد، اما کمتر و کمرنگ تر حضور خدا و عظمت او را درک نماید، اما این بدین معنا نبوده که او هیچ اهل عبادت نیست، بلکه او هم در حال عبودیت و بندگی خدای متعال است، ولی چون عبادت دارای درجاتی بوده، انسان هایی در این مرتبه، به درجه ای از خضوع و فروتنی و عبودیت نایل گشته اند و در نشانه این درجه از فروتنی همین بس که به سمت اطاعت دستورات الاهی گام برداشته اند.
در این ارتباط حتی اگر شخصی به عنوان نمونه برای رضای خدا روزه بگیرد و در همان حال مرتکب گناه نیز شود، گرچه به پاداش کامل روزه نخواهد رسید، اما خداوند رحمان آن عبادت او را مورد پذیرش قرار خواهد داد.
آری اگر شخصی نه به خاطر خدا، بلکه برای ریا به ظاهر عبادت مشغول شود، عمل او در واقع عبادت نیست.
■ آیا میتوان قضای نماز شب را بجا آورد؟
از جمله نمازهای مستحبی که در قرآن و روایات بر آن تأکید زیادی شده، نافلههای شبانه روزی، بویژه نافلۀ شب است.
نماز شب را میتوان بعد از گذشت وقت آن، به عنوان قضا بجا آورد و پاداش فراوانی هم برای آن در نظر گرفته شده است. پروردگار عالم نزد فرشتگان به بن ...
■ چرا در تشهد نماز باید صلوات بفرستیم؟
سرّ اینکه در نماز، صلوات بر پیامبر اکرم (ص) و اهلبیتش (علیهم السلام) واجب شده، چیست؟
قبل از پاسخ باید به سه نکته توجه داشت:
خداوند متعال از صلوات پیوستۀ خود و فرشتگانش بر پیامبر اکرم (ص) خبر داده (1) و همگان را به این موضوع و به تسلیم در پیشگاه ای ...
■ دست دادن بعد از اتمام نماز از کجا ريشه گرفته؟
مصافحه با برادران مؤمن، در هر زمان ومکان امری مستحب است؛ چه بعد از نماز و چه مواقع ديگر.
در روايات اسلامي، فصلي درباره مصافحه وجود دارد؛ از جمله: در يكى از اين روايات آمده است:«وقتى دو مؤمن با هم مصافحه مىكنند، هم چنان كه در فصل خزان برگ از درختان ...