■ نقش مسجد در جامعهپردازی ولایی
نقش مسجد در جامعهپردازی ولایی
ششمین نشست «هیئت امنای بنیاد جامعهپردازی هدایت» در سالن همایشهای حرم مطهر امام رضا علیه السلام با حضور حجج اسلام والمسلمین رحیمیان، خاموشی، نبوی، مشهدی آقایی، حسینی اراکی، برادران، نوری، قمی، عزت زمانی، باباخانی، میرمحمدیان و آقای سیدمرتضی بختیاری رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجت الاسلام والمسلمین محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی با اشاره به نخستین گردهمایی ملی قرارگاههای راهبری مساجد استانها، اظهار داشت: این نشست با هدف هم افزایی نهادها برای تقویت و کمک به امر مسجد و خدمت بهتر به آن، از سوی شورای سیاست گذاری ائمه جمعه و نمایندههای رهبری در تک تک استانها و سازمان اوقاف و امور خیریه و سازمان تبلیغات اسلامی و مجموعههای دیگر برگزار شد.
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی کشور یکی از خروجیهای این قرارگاه را تقسیم کار بین نهاهای مختلف مسئول در امر مسجد برای ارائه خدمت مردم عنوان و خاطرنشان کرد: بخش اول این تقسیم کار مربوط به ارتقاء سطح دانش و مهارت و توانمندیهای امامان موجود در مساجد است که این امر بیش از پیش در دستور کار قرار گرفته است. بخش دیگر پیشبرد روشهای جدیدی است که در امور به کار میآید فارغ از اینکه این آموزش بر عهده حوزه یا سازمان تبلیغات باشد.
وی به ویژگیهای امامان محله فعال در مساجد اشاره کرد و گفت: بسیاری از عزیزانی که امور مسجد را بر عهده گرفتهاند انسانهای زلال و با اخلاصی هستند که با انگیزههای متعالی مسئولیت مسجد را قبول کردند و طبق تفکر سره اسلامی که مسجد مهم و محور است و باید بیش از پیش در آن نماز اقامه شود، پذیرفتند تا امام آن شوند و در خدمت اهالی و مردم باشند.
فلسفه تأسیس بنیاد هدایت
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی کشور فلسفه تأسیس بنیاد هدایت را ارتقاء دانش امامان عنوان کرد و بیان داشت: امامان محله پس از پذیرش این مسئولیت در مساجد، مهارتها و توانمندیهای لازم و همچنین ابزارهای مورد نیاز را باید بر عهده گیرند که یکی از این راهها تسلط کامل بر اخبار روز بهرهگیری از الگوهای کار موفق است که باید تلاش شود جایی برای ارائه نمونههای موفق مهیا شود تا امامان آن را با مساجد خودشان تطبیق دهند؛ میتوان این را هدف و فلسفه بنیاد هدایت برشمرد.
حجت الاسلام والمسلمین قمی افزود: در موضوع مهارت افزایی و آموزش امامان محله، به یاری و لطف اساتید، مباحث درسی و معرفتی آماده و به صورت مواد درسی در اختیار امامان قرار گرفته است؛ یکی از وظایف بنیاد هدایت آماده سازی زمینه آموزشی این متون برای این افراد است که میتوان این را بستر و زیر ساخت بنیاد هدایت دانست.
ایجاد سازوکار تبیین و تحلیل مسائل روز در حسینیه هدایت
وی راه اندازی حسینیه هدایت ذیل بنیاد هدایت را در همین راستا دانست و گفت: صرفاً فعالیت حسینیه وار در این اقدام لحاظ نبوده و دغدغه آن ایجاد ساز و کار برای تحلیلهای غنی و تبیین زوایای پنهان فرمایشات رهبر معظم انقلاب برای یک طلبه بوده تا در امامت مسجد از آن بهره گیرد و با دستی پُر وارد کار شود.
حجت الاسلام والمسلمین قمی یادآور شد: ارتقاء و تعالی امامان مسئولیت بنیاد هدایت است که این اقدام را با تولید محتوای آموزشی و برگزاری نمایشگاهی جامع با بازدید ۵۰۰۰ نفر از امامان محله و همچنین تولید خبر و انتشار آن در خبرگزاری ها عملی کرده است.
وی در بخش دیگر سخنان خود فرهنگ سازیِ جدی گرفتن مسجد از سوی طلاب را در کنار این اقدامات و با کمک معاونت تبلیغ حوزه و بزرگان حوزه، ضروری خواند و افزود: در این زمینه یک انباشت دانشی صورت گرفته و میتوان تجربیات طلاب را در سامانه ای جمع آوری کرده و مورد استفاده قرار داد تا کمکی در راستای توانمندسازی در عرصه های مختلف باشد.
تبدیل شدن مساجد به پایگاه قرآنی؛ رسالت طلاب
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی کشور به تأکید رهبر معظم انقلاب نسبت به تبدیل شدن مساجد به پایگاه قرآنی، اشاره و عنوان کرد: طلبه باید بتواند این امر مهم را عملی و فراهم سازد و مسجد را به پایگاه قرآنی تبدیل کند؛ بنیاد هدایت نیز در این عرصه توانسته نسبت به گذشته متمرکزتر و حرفهایتر و مسلطتر عمل کند.
وی در پایان به گستره فعالیتهای بنیاد هدایت اشاره کرد و گفت: امید است بیش از پیش این کار را قدرتمندتر دنبال کنیم تا هرجا امام داریم، مسجد موفق نیز داشته باشیم و مسجد به واسطه تقویت امام ارتقاء یابد. برای تحقق این امر فقط به آموزش امام محله بسنده نشده است بلکه همسر، فرزندان و دوستان نزدیک امام، نیز آموزشهای لازم را دیدند که این خود نشان دهنده تقویت بیشتر بنیاد هدایت نسبت به قبل است.
تعالی شبکه امامت
در این جلسه حجت الاسلام والمسلمین سید ناصر میرمحمدیان، مدیرعامل بنیاد هدایت در ادامه این نشست به ارائه گزارشی از عملکرد این مجموعه پرداخت و اظهار داشت: بنیاد هدایت در چند سال اخیر و در دل سازمان تبلیغات نسبت به موضوع مسجد به طور جدی دغدغه داشته است.
مدیرعامل بنیاد هدایت بیان کرد: امامت و توانمندی و کنشگری امامان، مهمترین عنصر در مساجد است؛ از این رو بنیاد هدایت شکل گرفت و یک شعار در لوگوی آن نقش بست که آن «تعالی شبکه امامت» بود.
وی علت شکل گیری هئیت امنای بنیاد هدایت را یادآور شد و گفت: برای اینکه این بنیاد در قالبهای مرسوم سازمانی نرود یک تدبیری از طرف حجت الاسلام والمسلمین قمی صورت گرفت که افرادی متشکل از اشخاص حقیقی و حقوقی به عنوان هیأت امنای بنیاد هدایت انتخاب شوند.
حجت الاسلام والمسلمین میرمحمدیان تصریح کرد: اشخاص حقیقی دو دسته بودند؛ یک دسته شامل علمای بلاد همانند آیت الله موسوی جزایری در اهواز و آیت الله مهدوی در اصفهان و استاد نظافت از استان خراسان رضوی و یک سری از بزرگان که در حوزه مباحث فکری و تبلیغی سررشته داشتند همانند آیت الله میرباقری و استاد عابدینی و پناهیان و رفیعی و عالی و حسینی اراکی و برادران و نبوی و دیگر اساتید اعضای حقیقی هیئت امنا را تشکیل می دهند.
وی خاطرنشان کرد: همچنین یک سری اعضای حقوقی نیز در هیئت امناء تدبیر شده است، دلیل انتخاب اعضای حقوقی نیز این بود که اگر بخواهیم کاری در مسجد انجام دهیم همه ارکان در این حوزه خود را صاحب کار بدانند تا هم افزایی شکل بگیرند و کار موازی انجام نشود.
قائممقام تبلیغ و امور فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی گفت: در لایه هیئت امناء و هیئت مدیره نیز نمایندگانی از این دستگاهها از جمله صدا و سیما، بسیج، حوزه هنری و نمایندگانی از شورای سیاست گذاری و معاونین حوزه علمیه و اوقاف نیز حضور دارند.
حجت الاسلام والمسلمین میرمحمدیان افزود: تجربیاتی در نشستهای قبلی داشتیم مبنی بر اینکه کسانی که در میدان کار قوی انجام داده اند در این جلسات به ارائه گزارش می پرداختند که بازدهی خوبی داشت و افراد موفق خوبی در حوزه مسجد نیز شناسایی شد.
تقدیر از خانواده شهید حجت الاسلام اصلانی
حجت الاسلام والمسلمین میرمحمدیان بیان کرد: شهید حجت الاسلام محمد اصلانی یکی از موفق ترین فعالان در حوزه مسجد بود که در حرم رضوی به شهادت رسید؛ در این نشست از همسر و پسر و عروس ایشان که هم اکنون از فعالان موفق در مسجد هستند، تقدیر به عمل میآید.
وی اظهار داشت: بنیاد هدایت، راهبردها و رویدادهای کلان و مسیری که باید بپیماید را در این نشستها به خوبی بررسی میکند، در این راستا یک گزارش ۶ ماهه از هیئت امنای بنیاد هدایت وجود دارد که ارائه میشود.
مدیرعامل بنیاد هدایت به خدمات مختلفی که در این مدت از سوی بنیاد هدایت به شبکه امامت ارائه شده است، اشاره کرد و گفت: یکی از این خدمات تأمین محتواست، در این باره چند کانال عرضه محتوا وجود دارد.
تولید محتوا برای امامان محله در بستر «خانه امام» و «حسینیه هدایت»
وی افزود: به غیر از اینکه به طور مستقیم در عملیاتها، محتواها را تعریف می کنیم، یک سری کانال عرضه محتوا نیز داریم از جمله کانال «خانه امام» که محتواهای روزمره را برای امامان ویژه سخنرانی ها و مناسبت های مختلف تأمین می کند که به طور متوسط روزانه ۵ محتوا در این کانال جمع آوری و عرضه می شود.
حجت الاسلام والمسلمین میرمحمدیان فعالیت حسینیه هدایت را متناسب با تأکیدات رهبر در راستای جهاد تبیین دانست و گفت: در این مجموعه یک ساختار تولید محتوا با محوریت جهاد تبیین در مورد شبهات جدی طراحی کرده ایم که چند پرونده در آن شکل گرفته است.
وی ادامه داد: یک پرونده مربوط به اصل جهاد تبیین است و اینکه چیست و چه ضرورت و چه عناصر و ویژگی هایی دارد، پرونده دیگر در مورد «به قله نزدیکیم» است و البته برای موضوعات دیگری نیز پرونده ای در تولید محتوا تشکیل داده ایم.
ضرورت پیگیری و حل مسئلههای جدی کشور با محوریت مساجد
مدیرعامل بنیاد هدایت با تأکید بر گفتمان ویژه بنیاد هدایت در زمینه مسجد، گفت: ما مسجد را فقط یک مکان عبادی نمی دانیم بلکه مسجد را محور جامعه پردازی ولایی در محله می دانیم و می گوییم از این نقطه مسئلههای جدی در کشور مانند کاهش آسیب های اجتماعی و پیشرفت منطقه و آبادانی و محرومیت زدایی مطرح است.
وی بیان کرد: عمده ابزارهایی که کاهش آسیب های اجتماعی استفاده می شود کپی از مدل غربی است در حالی که ما مدل امامت را داریم که ظرفیتی کامل و تام است و میتواند جایگزین مدل های مختلف شود.
حجت الاسلام والمسلمین میرمحمدیان عنوان کرد: به عنوان مثال یکی از چیزهایی که به عنوان گزاره یقینی در ذهن مسئولان وجود دارد، موضوع تسهیل گری است؛ در نسل های توسعه از توسعه زیرساختها و اقتصاد و توسعه انسانی نیز گفته شده در این باره بهترین مدل اضافه کردن یک عنصر به جامعه کوچک و محلی است تا روی آن کار شود.
وی ادامه داد: ما در سه معنا از تسهیل گری استفاده می کنیم، یک معنا روان سازی است در یک جاهایی نیز می گوییم مهارت های تسهیل گری و یک مدل اجتماعی نیز تسیهل گری در جامعه است.
اشکالات مدل تسهیلگری در رفع آن در مدل امامت
مدیرعامل بنیاد هدایت اشکالات مدل تسهیل گری را در مقایسه با مدل امامت مورد توجه قرار داد و گفت: این مدل دو ایراد دارد یکی اینکه جامعه ای بدون رهبر درست می کند، مثل مدل شورا یاری ها؛ این مدل نیز جواب نمی دهد. اشکال دیگر اینکه تسهیل گران می گویند با ذهن سفید سراغ افراد بروید که این درست نیست.
وی مدل امامت را جایگزین این ایده دانست و بیان داشت: بسیار تلاش کردیم برای این محتوا تولید کنیم و در نمایشگاه قم نیز مدل خوبی برای محتوا تولید شده است؛ در این راستا امامت نرم افزار پیشرفت است و امروز ادبیات پیشرفت در همه حوزه ها مورد تأکید رهبری است.
حجت الاسلام والمسلمین میرمحمدیان یادآور شد: در حسینیه هدایت، محتوای «به قله نزدیکیم» برگرفته از جمله رهبر معظم انقلاب دستمایه فعالیتهای ما شد تا به ترسیم ادبیات پیشرفت برسیم.
وی تأکید کرد: نگرش ما در تولید محتوا، جهاد تبیین و خدمات گفتمان ساز است، در این راستا با بسیج محلات اقداماتی به نتیجه رسیده که برگزاری دوره های آموزشی برای امامان یکی از این اقدامات است.
آموزش ۸۰۰ استاد عرصه جهاد تبیین و گفتمان امامت با همکاری بسیج
قائممقام تبلیغ و امور فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی گفت: در این زمینه یکی از اقدامات مهم ما آموزش اساتید بود تا با حضور در شهرها و محلات و پایگاهها به آموزش بپردازند؛ ۸۰۰ نفر به طور مشترک به سازمان تبلیغات و بسیج معرفی شدند و مقدمات آموزش این عزیزان در حال انجام است و به زودی به ثمر می رسد.
وی ضمن اشاره به فرآیند آموزش در این دورهها، بیان داشت: مراحل این آموزشها به صورت مجازی و حضوری در قم ادامه دارد و ۲۷ موضوع در این دوره ها مورد بررسی و آموزش قرار می گیرد.
برگزاری دوره «محله پیشرفت» با همکاری وزارت کشور
حجت الاسلام والمسلمین میرمحمدیان طراحی، تولید و برگزاری دوره «مرحله پیشرفت» را یادآور شد و گفت: در این زمینه با وزارت کشور در حوزه کاهش آسیب های اجتماعی وارد مباحثه شدیم. اینکه آسیب ها توسط یک گروهی حل شود اشتباه است، زیرا ما اصول ثابتی در جامعه داریم که اگر تقویت شود آسیب ها نیز رفع می شود و باید به این ریشهها پرداخته شود.
وی اظهار داشت: اگر در جامعه ۴ پایه تقویت شود می توان با آسیب ها مقابله کرد که شامل انس، عون، کمال و عزت است؛ اگر جسامعه عزت مند و کمال گرا باشد و انس و عون در جامعه تقویت شود، شاهد جامعه ای مستحکم هستیم.
مدیرعامل بنیاد هدایت بیان کرد: مأموریت ما طراحی محله پیشرفت بود که در استانها نقشه های آن را بررسی کردیم، همچنین یکی از رویکردهای مهم در محلات، امیدآفرینی و ایجاد کرامت نفس است.
حجت الاسلام والمسلمین میرمحمدیان در پایان گفت: توسعه فعالیت های اجتماعی در مساجد، حضور در کمک رسانی به مردم در بلایا، تولیدات رادیویی محلات و پرداختن به داستان های کوتاه در ارتباط با مساجد و امامان محله، تقویت رادیو بانور و رادیو محله و تولید محتواهای خبری نیز از جمله فعالیت های بنیاد هدایت در این مدت است.
حجت الاسلام والمسلمین رضا عزت زمانی معاون امور فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی و رئیس هیئت مدیره بنیاد هدایت، در بخش دیگری از این نشست، اظهار داشت: هیئت مدیره در بنیاد هدایت جدی و با پیگیری اعضای مختلف خود برای جهت دهی به حرکتها و اجرا کردن آن چه تصویب می شود در تلاش است.
معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی بیان کرد: در دوره جدید، طبق سیاست سازمان تبلیغات اسلامی، اعضای حقوقی هیئت مدیره نسبت به معاونین دستگاههای مؤثر در آن عضو باشند.
وی یادآور شد: ۱۵ جلسه در سال ۱۴۰۲ در محضر این عزیزان بودیم و مباحث مختلفی پیرامون رویکردها و نقشه حرکت و پروژه ها و طرح هایی که بنیاد هدایت دارد، مورد بررسی قرار گرفت. برگزاری مهروارههای محله همدل و بانور، عملیات میهمانی محله و محله اربعینی، «به قله نزدیکیم» و «جهاد تبیین» جدی ترین مسئله بنیاد هدایت بود که به دلیل رویکردی که این مجموعه برای تحقق اهداف در میدان دارد، طراحی و اجرا شده است.
حجت الاسلام والمسلمین عزت زمانی رشد امامان در میدان در حوزههای مدیریتی و سازماندهی را از جمله رویکردهای بنیاد هدایت برشمرد و افزود: در عرصه جهاد تبیین و اینکه اساسا بزرگترین مسئله باز کردن گره ها برای امید و حرکت است، نیز در بنیاد هدایت زحمات زیادی کشیده شده است.
مشارکت ۷۰۰ محله کشور در عملیات «محله پیشرفت»
وی خاطرنشان کرد: یکی از کارهای مهمی که امسال بنیاد هدایت داشت، ورود به یک حرکت رو به جلو در مسئله آسیب های اجتماعی بود؛ مسئله «محله پیشرفت» که در ۷۰۰ محله کشور محقق شد و ۳۰۰ مورد آن با میدان داری بانوان صورت گرفت.
رئیس هیئت مدیره بنیاد هدایت، گفت: یکی از مسائل مهم این است که امام یاد بگیرد در عرصه های مختلف تیم بسازد و با تیم کار کند و کارش را با تیم پیش ببرد؛ رسانه، شبکه قرآنی، هیئت و اینکه مساجد قرآنی که طبق منویات رهبری لحاظ شود.
حجت الاسلام والمسلمین عزت زمانی افزود: رویکرد اصلی ما توانمند سازی امامان در عرصه های مؤثر آسیب های اجتماعی بود که ۷۰۰ امام آموزش دیدهاند و در دو مرحله در استان ها دارند آموزش می بینند؛ یک مرحله نهایی هم در مشهد مقدس میهمان امام رضا(ع) هسیتم.
وی در پایان گفت: تعامل بنیاد هدایت با واحدهای مختلف سازمان تبلیغات امری جدی است، امیدواریم بتوانیم خود را به سازمان ها در ارتباط با اهداف تعیین شده گره بزنیم و در این عرصه خادم قرآن و عترت در مساجد باشیم.
شبستان