■ تجلیل از شیخ رسانه و عمری که با قرآن گذشت
آیین تجلیل از حجتالاسلام محسن قرائتی، معلم و مفسر قرآن کریم با عنوان «شیخ رسانه» در روز سهشنبه ششم تیرماه با حضور جمعی از مسئولان در سالن همایشهای سازمان صدا و سیما برگزار شد.
حجتالاسلام سیدابوالحسن نواب، در این مراسم با بیان اینکه اوج شکوفایی آقای قرائتی قبل از انقلاب از اصفهان آغاز شد، گفت: همانطور که شاعر گفته است، «هر چه دارم همه از دولت قرآن دارم»، آقای قرائتی نیز هر چه دارد، همه از دولت قرآن دارد و قرآن تیتر زندگی، هدف و برنامههای اوست. قرائتی با قرآن زندگی میکند و این عامل موفقیت ایشان محسوب میشود.
وی ماندگاری شعرهای حافظ و مولوی را گره خوردن اشعار با قرآن دانست و گفت: آقای قرائتی در تاریخ ما جاودانه است، چون خود را به جاودانگی گره زد. آقای قرائتی مخصوص یک قشر نیست و همه اقشار جامعه مخاطب وی هستند.
حجتالاسلام نواب درباره اخلاص حجتالاسلام قرائتی نیز گفت: برای آقای قرائتی هیچ چیز مهم نیست، یعنی مهم نیست که با بنز به برنامه برود یا با موتور یا وانت؛ هدف برای او مهم بوده و هست. خودش طلبهها را جمع میکرد و هر جا امکان داشت، برنامه میگذاشت. خودش مستمع را جذب میکند نه اینکه افراد را جمع کنند و بگویند برای آنها حرف بزن.
وی تصریح کرد: حاج آقای قرائتی مردمی است. همانطور که قرآن «هدی للناس» است، قرائتی «هدی لبیان» است. همچنین همانطور که قرآن برای همه است، آقای قرائتی نیز برای همه است. برای خودش شأنی قائل نیست. با او ۵۰ سال رفاقت دائم دارم. تنها تلفنی است که وقتی آخر شب تماس میگیرند، خانوادهام با شوق میگویند، آقای قرائتی پشت خط است. خدا رحمت کند، مادرم که فاضلهای بود، مرید آقای قرائتی بود و احساس افتخار میکرد. از کودک تا پیرزن، از جوان تا پیر به گوش دادن برنامه آقای قرائتی افتخار میکنند، چون پا روی خودش گذاشت و شأنی برای خود قائل نبود؛ بنابراین آقای قرائتی موفقیتش در این است که پا روی خود گذاشت.
رونمایی از صفحه رسمی استاد قرائتی در تلوبیون
در این مراسم که باحضور مهمانانی چون حجتالاسلام والمسلمین حاج علی اکبری، رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه، حجت الاسلام والمسلمین رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، سید مرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره)، حجت الاسلام قمی، معاون بینالملل دفتر مقام معظم رهبری، احسان قاضیزادههاشمی، نماینده مجلس شورای اسلامی و… برگزار شد، علاوه بر نرمافزار چندینزبانه «راهی بهسوی نور» معاونت برونمرزی صداوسیما، از صفحه رسمی حجت الاسلام قرائتی در تلوبیون رونمایی شد که کاربران از طریق آن، امکان تماشای ۲۸۵۳ قسمت از برنامه تلویزیونی درسهایی از قرآن از سال ۱۳۵۸ تاکنون و همچنین مستندهای مرتبط با استاد قرائتی را داشته و میتوانند در پویش تعاملی «معلم دوستداشتنی» بهمنظور تجلیل از ایشان شرکت کنند.
پیمان جبلی، رئیس سازمان صدا و سیما در ادامه این مراسم گفت: استاد قرائتی در سازمان صدا و سیما افتخار بزرگی به ما دادند که این مراسم را برگزار کنیم. من مطلع هستم که در دورههای قبل نیز این عزم و اراده وجود داشت که از حضرت استاد تجلیل شود و ایشان هیچ وقت نمیپذیرفتند.
وی افزود: ۴۴ سال پیش در سال ۵۸ من یک دانشآموز ۱۳ ساله بودم و در اولین درسهای ایشان توفیق حضور پیدا کردم. خاطرهای از اولین دیدارم با استاد قرائتی دارم. ما در مدرسه مشغول بازی بودیم که مدیر و معلم به ما گفتند، به نمازخانه بیایید که یک سخنرانی برای شما تدارک دیده شده است و ما بسیار پکر و ناراحت شدیم. ایشان گفتند، بسم الله الرحمن الرحیم، بچهها بروید و بازی کنید. به مدیر مدرسه هم گفتند، شما اینها را از بازی که دوست داشتند، جدا کردید تا به حرفهای یک آخوند گوش کنند.
جبلی با بیان اینکه حاج آقا قرائتی برای همه ما اسوه هستند، بیان کرد: امروز که این برنامه را با افتخار برگزار میکنیم، دو هدف داریم؛ اولین هدف وظیفه اخلاقی ما به عنوان نمایندگان چند نسل مردم ایران است که با توجه به اینکه بیش از ۴ دهه با محسن قرائتی خو گرفتند و قرائتی در قلبشان جا گرفته است.بنابراین ما به نمایندگی از چندین نسل وظیفه داریم از ایشان تشکر کنیم؛ چراکه رسانه ملی را بیش از ۴ دهه به درسهای قرآن مزین کردند.
وی ادامه داد: هدف دوم ما، یادآوری به خودمان است. قرائتی شیخ رسانه نیست، چراکه خود به تنهایی رسانه است. هم محتوا و هم روش، هم مضمون و هم قالب و فرم را با پیشرفتهترین روشها به ما یاد میدهد. رسانه ملی بیش از ۴ دهه یک چهره محبوب را به جامعه معرفی کرده که با ظرفیت رسانه محبوبترین چهره در کشور است و ذرهای در تواضع، ادب، اخلاق و ایمان این فرد تأثیر نگذاشته است و چهره ملی همان محسن قرائتی است.
وی تصریح کرد: سلبریتی از نظر ما یعنی محسن قرائتی که سالها از ظرفیت رسانه استفاده و شهرت و محبوبیت پیدا کرده است و تمام جامعه او را دوست دارند، اما در منش و رفتار و ایمانش تغییری نداشته است و ما باید از او درس بگیریم. در رسانه موضوع، هدف، نو به نو کردن روشها، سخن گفتن با زبان مردم و تقوا و تمسک به قرآن، رمزهای موفقیت حاج آقا قرائتی است که به عنوان یک اسوه، الگو و معلم می توانیم از ایشان استفاده کنیم.
حجتالاسلام سیدجواد بهشتی، پژوهشگر قرآنی در ادامه این مراسم طی سخنانی گفت: بسیار دشوار است که ۵۰ سال را در ۵ دقیقه بگنجانیم. خداوند ۱۰۰ فرمان به پیامبر اسلام داده است و گاهی همه این فرمانها را در یک کلمه گنجانده است؛ «و مَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ؛ یعنی همه مأموریتهای تو در رساندن پیام خالق به مخلوق خلاصه میشود»؛ حاج آقا قرائتی در این حوزه موفق بوده و توانسته پیام خالق را به مخلوق برساند و این موضوع را از بچهها شروع کرد. من از اولین محصولات کارخانه قرائتی هستم؛ چراکه بچهها طینت و سرشت پاکی دارند، حقپذیر و فارغ هستند.
وی افزود: در اولین جلسه، تخته سبزی را بر در اتاقی آویزان کرد و پنج کلمه در آن نوشت؛ مسئله، عقیده، قصه، اخلاق و شعار. مسئلهگوییاش با دیگران متفاوت بود و رنگ قرآنی داشت، قصهای را از قرآن انتخاب کرد، عقیده را براساس قرآن بیان کرد و اخلاق را با سبک جدید قرآنی و شعار را با آیه موزونی از قرآن انتخاب کرد. سال که گذشت، ۵۰ جلسه گذشته بود و حدود ۲۰۰ آیه قرآن بر جانمان نقش بسته بود.
حجتالاسلام بهشتی ادامه داد: به اعتقاد من، حاج آقا قرائتی از یک زبان بینالمللی که زبان فطرت است، استفاده کرد و به همین دلیل خیلی زود از کاشان به سراسر کشور و سپس به مرزهای دورتر رفت و شاید به ۱۰۰ کشور سفر کرده است. اولین بار که به اروپا میرفت، بسیار دوست داشتم که همراهش باشم تا ببینم چه واکنشی در برابر سخنان ایشان نشان میدهند. در اروپا مسلمانان ایرانی، عرب، پاکستانی و … حضور دارند، اما دوست داشتم در اجتماع غربیها، واکنش آنها را ببینم. شیعیان اتریش یکشنبه شبها، جلسهای در مسجد داشتند که به حاج آقا ۱۰ دقیقه به سختی وقت دادند و وقتی ۱۰ دقیقه صحبت کردند، اعتراض کردند که ۱۰ دقیقه کم است و آن را زیاد کردند و جلسه ویژه گذاشتند.
وی در ادامه گفت: وارد اتریش که شدیم، سفیر به استقبال آمد. اولین سؤال حاج آقا این بود که برنامه ما چیست. گفتند که یکشنبه شروع میشود و این دو روز چه کنیم، سفیر گفت، حاج آقا اینجا قم نیست که قدقامت الصلوه بگویید و مردم جمع شوند. اما حاج آقا گفت، من مشتری خودم را پیدا میکنم و یک مسجد پیدا شد، گفتند از سعودیهاست و نفوذ ما در اینجا ناممکن بود. ایشان گفتند؛ من را اینجا پیاده کنید و دو ساعت دیگر بیایید. سفیر پرسید، مگر شما زبان بلد هستید؟ گفتند؛ بله، من دکترای زبان کاشانی دارم. سفیر دلخور شد و ما را پیاده کرد. حاج آقا در مسجد را زد و یک روحانی آمد. حاج آقا گفت؛ من معلم قرآن هستم و سبکی دارم که میخواهم بیان کنم و چند موضوع را بیان کردند و در آخر انگشتر خود را به دست روحانی اعزامی از مدینه کردند. آن آقا هم گفت، این مسجد در اختیار شماست. سفیر هم گفت اگر اینطور است، فردا هم به مسجد ترکها بروید. نمیدانم ایشان به امام جماعت چه گفتند، اما امام جماعت به اجتماع آن مسجد، گفت؛ مهمان عزیزی داریم.
حجتالاسلام بهشتی تصریح کرد: آقایان و خانمها، این شاکله و شخصیت از چه ترفندی استفاده کرده است که پذیرایی و پسند وجود دارد؟ به اعتقاد من، زبان فطرت است و همه آدمیان برای آنها قابل فهم و پسند است. آقای قرائتی از روزهای اول به شیوه ارائه دین خیلی اهمیت میداد. ما این محتوا را با چه شیوهای ارائه کنیم؟ شهید مطهری در کتاب یادداشتهای خود نوشته است، در تبلیغ چهار رکن محتوا، شیوه، پیامرسان و ابزار داریم و ما در شیوه فقیر هستیم و مسیحیها از ما جلوتر هستند. گاهی حاج آقا قرائتی با ۱۰ نفر از فضلا صحبت میکردند که این بحث را چگونه ارائه میدهید.
محتواهای غنی برای وقتهای کم
وی در ادامه بیان کرد: برای وقتهای کم، محتواهای غنی آماده میکردند. از روز اول مطالب خود را نوشتهاند و این برای همه ما درسآموز است. همچنین مطالبی را که آماده میکرد، به اساتید خود ارائه کرده است و این خیلی مهم است. گاهی ما نبوغی در خود میبینیم و فراموش میکنیم که هر چه داریم از بزرگان است. اینها رازهای موفقیت حاج آقا قرائتی است.
این کارشناس قرآنی با اشاره به پرکاری استاد قرائتی گفت: پرکاری استاد در آینده معلوم خواهد شد، اولین سالی که به تهران برای کمک به ایشان آمدم، یکسال کار کردیم با یک روز تعطیلی و بدون حقوق و آن یک روز عاشورا بود. ساعت کار از اذان صبح تا پایان شب بود. گاهی نفس نداشت، اما کار میکرد و میگفت، این خون شهیدان و خون دل عالمان، در هزار و چند سال وظیفه ما را سنگین میکند و ما باید این مفاهیم را بفهیمم و به زبان مردم آن را بیان کنیم.
حجتالاسلام والمسلمین محسن قرائتی در ادامه این مراسم به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: از خداوند باید تشکر کنیم که به ما این همه نعمت داد و از انبیا و اولیا الهی، پیغمبر اسلام، ائمه(ع)، شهدا، پدر و مادر و همسر و … تشکر کنیم که به ما کمک کردهاند. این همه فضائل که نامیدید، فضائل کار بود. مانند یک دیوار خرابهای که طاووس روی آن نشسته است. وگرنه اگر جایز بود، ضعفها و نقصهایی را میگفتم تا این تجلیلها تنظیم شود و این تنظیم مهم است، همانطور که امام سجاد(ع) میگوید؛ خدایا هر چه پُزم را عالی میکنی، درونم را خالی کن. بین مردم هر چه درجاتم بالا میرود، تواضعم را بیشتر کن.
وی افزود: رمز موفقیت اساتید دانشگاهها و طلبهها این است که برخی مسائل را رعایت کنند؛ یکی از آنها این است که تاکنون طی نکردم که در معاملهام که چقدر بدهید. پول برای من سرنوشتساز نیست. پول دادند، میگرفتم، نمیدادند نمیگرفتم. فردی را جایی دعوت کردند، گفت به شرطی که این مقدار بدهید، میآیم. از بزرگان بود و چند جا دعوتش کردند، اما دماوند بیشتر از همه میدادند و ماه رمضان دماوند میرفت. یک روز هم آقا مریض شد و نیامد و گفتند ما هم به جای ۳۰ میلیون ۲۹ میلیون به او میدهیم.
۲۲ واجب فراموش شده داریم
حجتالاسلام قرائتی ادامه داد: ۲۲ واجب فراموش شده داریم که یکی از آنها زکات است. همه ما گندم زکات نداده، خوردهایم. ما برای زکات فیلم نساختهایم و کتاب ننوشتهایم. واجب فراموش شده دیگر، نماز است. وقتی انتخابات شهرداری و مجلس میشود، همه احساس وظیفه میکنند و ۵ هزار نفر ثبتنام میکنند؛ وقتی میگوییم برای نماز جماعت بیایید، میگویند گرفتاریم. ذکر، انواع زیادی دارد و قرآن و نماز هم ذکر است و نباید به آنها بیاعتنایی کرد.
وی گفت: خاک آموزش و پرورش و دانشگاه باید عوض شود. علومی که مفید است، بخوانند و علومی که سرگرمی است، نخوانند. فرد لیسانس است و هیچ مهارتی بلد نیست. حجتالاسلام ۲۰ سال درس خوانده و میگوییم برای بچهها قصه بگو، میگوید بلد نیستم. میگوییم در دانشگاه اخلاق و عقاید بگو، میگوید بلد نیستم. تبلیغ نیاز به روانشناسی دارد. قرآن میگوید، اگر ترسو هستی، حق نداری مبلغ باشی.
حجتالاسلام قرائتی درباره روانشناسی مخاطب بیان کرد: زمانی میخواستم در مورد کفن صحبت کنم، اما خداوند به ذهنم انداخت که به جای کفن درباره لباس صحبت کنم؛ انواع لباس را گفتم و در پایان گفتم مردم حیف است که درباره همه لباسها صحبت کنیم و درباره لباس آخرت نگوییم. در حالی که اگر اول درباره کفن میگفتم، همان لحظه تلویزیون را خاموش میکردند. الان گعدههای روانشناسی نیاز است. خیلی از مسائل را میشود کوتاه و آسان گفت، زیرا مردم حوصله ندارند.
وی تصریح کرد: در همه دولتهای قبلی و فعلی، مشکل اشتغال مطرح بوده است و ما باید همه مدرکها را براساس مهارت ارائه دهیم. ۵ میلیون دانشآموز داریم و آموزش و پرورش ۱۰۰ روز تعطیل است، اما برنامهای برای بچهها ندارد؛ بنابراین باید بازنگری شود و متأسفانه باغچهای که کاشتیم، همه میوههایش خوب نیست.
تأکید قرآن بر تبلیغ چهره به چهره
حجتالاسلام قرائتی تأکید کرد: وقتی به تلویزیون رفتم، فکر میکردم یک شبه همه مطالب را برای مردم بیان میکنم، اما اشتباه میکردم، تبلیغ تلویزیونی بخشی از کار است. تبلیغ چهره به چهره هم اهمیت دارد و در قرآن بسیار بر آن تأکید شده است، همچنین قرآن قصههای زیادی دارد و باید از زبان قصه برای بیان بسیاری از مطالب استفاده کرد.
وی در ادامه بر قناعت، ازدواج آسان و زندگی راحت تأکید کرد و گفت: این قبایی که من پوشیدهام، برای ۲۰ سال پیش است. گاهی برخی برای هر اجرا یک لباس میپوشند، در حالی که اینها اهمیت ندارند. زندگی مشکل شده و آن را باید آسان کرد.
در پایان مراسم نکوداشت حجتالاسلام محسن قرائتی، معلم قرآن، از ۴۴ سال تلاش و مجاهدت وی در راه تفسیر و مفاهیم قرآن تجلیل به عمل آمد.
ستاد اقامه نماز