علت استحباب قنوت در نماز

* چرا در نماز، قنوت مستحب است؟ آيا اين حكم مستند قرآنى دارد؟

* چنان كه پيش از اين نيز گذشت مستند و دليل وجوب يا استحباب احكام شرعى، فقط قرآن نيست بلكه روايات اهل‌بيت و... نيز مستند احكام شرعى هستند. قنوت در لغت به معنى دعا و عبادات با خضوع و خشوع است. خداوند در قرآن مى‌فرمايد: «حـفِظوا عَلَى الصَّلَوتِ والصَّلوةِ الوُسطى وقوموا لِلّهِ قـنِتين»(بقره،238) در انجام همه نمازها، به خصوص نماز وُسطى كوشا باشيد و با حالت قنوت (خضوع و خشوع) براى خدا قيام كنيد. برخى قنوت در اين آيه را به معنى همان قنوت در نماز مى‌دانند ولى غالب مفسران و فقيهان معتقدند، قنوت در اين آيه به همان معنى لغوى (خضوع و خشوع) مى‌باشد.[1] در هر صورت حتى اگر به اين آيه يا آيه 43 سوره آل‌عمران بر استحباب قنوت استدلال نشود ترديدى نيست كه قنوت يكى از اجزاى مستحب نماز است كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) و امامان معصوم(عليهم السلام) بسيار به آن توجه داشتند. در بعضى روايت‌ها اشاره شده كه چون در محضر خدا براى نماز مى‌ايستيم، دعا مى‌كنيم. جا داشت كه در پايان ركعت دوّم نيز كه ايستادن در محضر خدا تمام مى‌شود و به ركوع مى‌رويم خدا را ستايش كنيم و او را بخوانيم.[2]

دعاهاى قرآنى در قنوت

* دعاهايى را كه مى‌توان براى ذكر قنوت در نماز از آنان استفاده نمود نام ببريد.

* دعاها و نيايش‌هاى به زبان قرآن بسيار است كه نمونه هايى از ابتداى آنها با آدرس آيه‌هاى آن چنين است:

(ربّنا ءاتنا فى الدنيا حسنة و...)[3]، (ربّنا أَفرغ علينا صبراً و...)[4]، (ربّنا لا تزغ قلوبنا بعد إذ هديتنا...)[5]، (ربّنا اغفر لنا ذنوبنا وإسرافنا فى أمرنا...)[6]، (ربّنا ظلمنا أنفسنا و إن لم تغفر لنا و...)[7]، (رَبَّنا اغْفر لى ولو لدىّ و...)[8]، (ربّنا اغفر لنا ولإخوننا الذين سبقونا بالايمن و...)[9]، (ربّ زدنى علماً)[10] در آيه 286 بقره مى‌خوانيم:

پروردگارا! اگر ما فراموش يا خطا كرديم، ما را مؤاخذه مكن. پروردگارا! تكليف سنگينى بر ما قرار مده؛ آن چنان‌كه [به خاطر گناه و طغيان] بر كسانى كه پيش از ما بودند، قرار دادى. پروردگارا! آنچه طاقت تحمّل آن را نداريم بر ما مقرّر مدار و آثار گناه را از ما بشوى. ما را ببخش و در رحمت خود قرار ده. تو مولا و سرپرست مايى. پس ما را بر جمعيّت كافران پيروز گردان.[11]

[1]. ر.ك: بحارالانوار، علامه طباطبايى، ج 82، ص 195ـ194.

[2]. ر.ك: شيخ صدوق، علل الشرايع، ج1، ص260.

[3]. بقره، آيه201.

[4]. همان، آيه250.

[5]. آل‌عمران، آيه8.

[6]. همان، آيه 147.

[7]. اعراف، آيه23.

[8]. ابراهيم، آيه41.

[9]. حشر، آيه10.

[10]. طه، آيه114 و ر.ك: طه، آيه25 ـ 28; مؤمنون، آيه97 ـ 98; نمل، آيه9 و 63; آل‌عمران، آيه38 و فرقان، آيه74.

[11]. جهت اطلاع بيشتر ر.ك: حسين واثقى، دعاهاى قرآن.

این مطلب را به اشتراک بگذارید :