«اذان» درقرآن

* در كدام آيه به اذان اشاره شده است؟ آيا واژه «اذان» در قرآن كريم آمده است؟

* در آيه: (يـأيّها الذين ءَامنوا إذا نودى للصّلوة من يوم الجمعة فاسعوا إلى ذكر اللّه...)[31]؛ اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه براى نماز روز جمعه اذان گفته شود، به سوى ذكر خدا [نماز] بشتابيد.

كلمه «نودى» از ماده «نداء» به معناى «بانگ برآوردن» است و در اين‌جا به معناى اذان است؛ چنان‌كه در آيه ديگرى نيز مى‌خوانيم: (و إذا ناديتم إلى الصّلوة اتّخذوها هزوًا و لعبًا ذلك بأنّهم قوم لايعقلون)[32]؛ هنگامى كه آنان را به سوى نماز مى‌خوانيد (و اذان مى‌گوييد) آن را به مسخره و بازى مى‌گيرند؛ اين به سبب آن است كه آنها قومى نابخردند.[33]

كلمه اذان يك بار در قرآن آمده است: (و اذان من الله و رسوله...)[34] امّا اذان به معناى فقهى (جملات مخصوص متفاوت) در آيات قرآن كريم نيامده است، زيرا قرآن كريم، كتابى است كه فقط كليّات تمام چيزهايى كه برگشتش به هدايت مردم است، در آن ذكر شده است و بيان جزئيات دين و احكام مربوط به آن بر عهده رسول اكرم(صلى الله عليه وآله)و امامان معصوم(عليهم السلام) است. طبق رواياتى كه از امامان معصوم(عليهم السلام) وارد شده، «اذان» از طريق وحى به پيامبراكرم(صلى الله عليه وآله)تعليم داده شد.

امام صادق(عليه السلام) مى‌فرمايد: هنگامى كه جبرئيل اذان را آورد، سر پيامبر(صلى الله عليه وآله) بر دامان على(عليه السلام) بود؛ جبرئيل اذان و اقامه را به پيامبر(صلى الله عليه وآله)تعليم داد؛ هنگامى كه پيامبر(صلى الله عليه وآله) سر خود را برداشت، از على(عليه السلام) سؤال كرد: «آيا صداى اذان جبرئيل را شنيدى؟» عرض كرد: «آرى»، پيامبر(صلى الله عليه وآله)بار ديگر پرسيد: «آيا آن را به خاطر سپردى؟» گفت: «آرى»، پيامبر(صلى الله عليه وآله)فرمود: «بلال را حاضر كن و اذان و اقامه را به او تعليم ده». على(عليه السلام) بلال را حاضر كرد و اذان را به او تعليم داد.[35]

اذان درنمازهاى يوميه

* آيا قبل از نماز، اذان و اقامه بايد گفته شود؟ كجاى قرآن به اين موضوع اشاره شده است؟

* خداوند متعال در قرآن در غالب به بيان كليات احكام بسنده كرده و بيان جزئيات را به پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)واگذار نموده است و از مردم نيز مى‌خواهد كه به آن چه پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) برايشان بيان مى‌كند، عمل كنند و از آن چه پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) آن‌ها را منع مى‌كند بپرهيزند «وما ءاتـكُمُ الرَّسولُ فَخُذوهُ وما نَهـكُم عَنهُ فَانتَهوا...»(حشر،7). چنان كه در پاسخ پيشين گذشت، اصل اذان در قرآن آمده و بيان جزئيات آن به پيامبر و اهل‌بيت او واگذار شده است. فقيهان و مراجع تقليد با توجه به روايات چنين مى‌گويند: براى زن و مرد مستحب است كه پيش از نمازهاى يوميه، اذان و اقامه بگويند، ولى پيش از نماز عيد فطر و قربان، مستحب است سه مرتبه بگويند: «الصّلوة» و در نمازهاى واجب ديگر سه مرتبه به‌قصد رجا «الصّلوة» بگويند.[36]

فوايد گوش دادن به اذان

* فوايد گوش كردن به اذان از نظر قرآن و روايات چيست؟

* در قرآن به فوائد گوش كردن اذان اشاره‌اى نشده است اما روايات به اين موضوع پرداخته‌اند.

برخى از فوايد گوش كردن اذان به شرح زير است:

1. شنيدن اذان انسان را از اهل آسمان قرار مى‌دهد؛ پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) مى‌فرمايد: همانا اهل آسمان از اهل زمين چيزى نمى‌شنوند مگر اذان[37].

2. شنيدنِ اذان اخلاق را نيكو مى‌كند؛ امام على(عليه السلام) مى‌فرمايد: كسى كه اخلاقش بد است در گوش او اذان بگوييد.[38]

3. شنيدن اذان انسان را سعادت‌مند مى‌كند؛ پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) مى‌فرمايد: كسى كه صداى اذان را بشنود و به آن روى آورد، نزد خداوند از سعادت‌مندان است.[39]

4. شنيدن اذان سبب دورى شيطان مى‌شود؛ رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) مى‌فرمايد: شيطان وقتى نداى اذان را مى‌شنود فرار مى‌كند.[40]

کلید واژه:

اذان در قرآن، اذان از طريق وحى، اذان در نماز، گوش دادن به اذان

[31]. جمعه، آيه9.

[32]. مائده، آيه58.

[33]. تفسير نمونه، ج24، ص126.

[34]. توبه، آيه3.

[35]. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعه، ج5، ص369; همان، ر.ك: تفسير نمونه، ج4، ص437.

[36]. سيدمحمدحسن بنى‌هاشمى خمينى، توضيح المسائل مراجع، ج1، ص539; فتاواى حضرت امام خمينى، مسئله 916.

[37]. محمدى رى شهرى، ميزان الحكمه، ج1، ص82.

[38]. همان، ج1، ص84.

[39]. مجلسى، بحارالانوار، ج77، ص190، مؤسسة الوفاء.

[40]. همان، ميزان الحكمه، ج1، ص82.

این مطلب را به اشتراک بگذارید :