■ تاریخچه پیدایش نماز
نماز از چه زمانى به وجود آمد؟ آیا از اول خلقت بر انسان واجب بوده یا تنها مسلمانان مأمور به آن بوده‌اند، اگر وجود داشته كیفیت و كمیت آن چگونه بوده است؟
یكى از چیزهایى كه همه پیامبران الهى به آن دعوت مى‌كردند «پرستش خداوند» است. قرآن كریم از زبان پیامبران نقل مى‌كند كه به امّت‌هایشان مى‌گفتند:
«اعْبُدُوا اللَّه؛ خدا را پرستش كنید»[1]
اصل عبادت و پرستش خداوند در همه شریعت‌هاى الهى وجود داشته، ولى شكل و كیفیت آن متفاوت بود.
از قرآن كریم استفاده مى‌شود كه نماز در امّت‌هاى پیشین هم بوده است؛ همه پیامبران از حضرت آدم تا حضرت خاتم نماز مى خواندند، اما از چگونگى آن اطلاع دقیقى در دست نیست.
خداوند متعال خطاب به حضرت موسى علیه السلام مى‌فرماید: « إِنَّني أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْني وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري ؛ من «الله» هستم، معبودى جز من نیست؛ مرا بپرست و نماز را براى یاد من بر پادار»[2]
همچنین قرآن كریم به نقل از حضرت عیسى علیه السلام مى‌فرماید:
«وَ جَعَلَني مُبارَكاً أَيْنَ ما كُنْتُ وَ أَوْصاني بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ ما دُمْتُ حَيًّا؛ و مرا وجودى پر بركت قرار داده، در هر كجا باشم و [خداوند] مرا به نماز و زكات توصیه كرده مادامى كه زنده‌ام»[3]
از این آیات شریف روشن مى‌شود كه نماز در مكتب دو پیامبر بزرگ الهى ـ موسى و عیسى علیهما السلام ـ وجود داشته همان‌گونه كه در مكتب دیگر پیامبران بوده است، چنان‌كه درباره حضرت شعیب علیه السلام آمده است:
«قالُوا يا شُعَيْبُ أَ صَلاتُكَ تَأْمُرُكَ أَنْ نَتْرُكَ ما يَعْبُدُ آباؤُنا؛ گفتند: اى شعیب! آیا نمازت به تو دستور مى‌دهد كه آنچه را پدرانمان مى‌پرستیدند، ترك كنیم ... »[4]
هیچ شریعت و دینى از نماز جدا نبوده گرچه صورت ظاهرى آن تفاوت داشته است.
زرتشتیان، پنج نماز دارند كه در هنگام طلوع آفتاب و ظهر و عصر و اوّل شب و هنگام خواب، بپا مى‌دارند. یهودیان در ساعت سوم و ششم و نهم روز و اوّل و آخر شب و هنگام تناول غذا، دعاهایى دارند. مسیحیان، روز یك‌شنبه و برخى روز شنبه در كلیسا جلسه دعاى دسته‌جمعى تشكیل مى‌دهند.
كیفیت و كمیت نماز در شریعت اسلام با شرایع پیشین متفاوت است، لكن در بیشتر آن آیین‌ها، سجده جزیى از این عبادت محسوب مى‌شود.
علاوه بر تشریع نماز در ادیان الهى، بت‌پرستان نیز در برابر بت‌هایشان، وِردهایى مى‌خوانده‌اند. اعراب جاهلى هم در مقابل كعبه مى‌ایستادند و با كف‌زدن و صوت كشیدن اظهار عبادت مى‌كردند:
«وَمَا كَانَ صَلاَتُهُمْ عِندَ الْبَیْتِ إِلاَّ مُكَآءً وَتَصْدِیَةً؛ و نماز و دعاى آنان نزد آن خانه جز سوت كشیدن و كف زدن نیست»[5]
نتیجه آن که اصل نماز و عبادت در تمامی ادیان الهی وجود داشته ولی کیفیت و کمیت نماز در دین اسلام با ادیان گذشته تفاوتهای دارد که علت اساسی آن تحریفاتی است که در بسیاری از ادیان سابق صورت گرفته است.
[1] . مائده، آیه72 و 117؛ اعراف، آیه59 و 65 و 73 و 85؛ هود، آیه50 و 61 و 84 و...
[2] . طه/14
[3] . مریم/31
[4] . هود/87
[5] . انفال/35
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
