بسم الله الرحمن الرحیم

ایجاد نشاط در عبادت

وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِینَ [1]

در زندگی از صبر و نماز كمك گیرید هر چند نماز كار مشكلی است مگر برای فروتن‌ها.

استعانت از دو نیرو صبر و نماز

ـ‌‌ برای پیشرفت و پیروزی بر مشكلات دو پایه اساسی لازم است، كه یكی در درون وجود می‌بایست باشد و آن ورزیدگی خاصّ انسان است،‌ و دیگری تكیه‌گاه نیرومندی كه هر آن از آن مدد گرفته شود و خیلی روشن است كه هنگام بروز سختی‌ها انسان احتیاج به نیروی بیشتری دارد و باید با اتكاء به نیروی بزرگتر و مبدء لایزالی خود را تقویت كند تا به كمك او قادر به حل مشكلات باشد.

ـ‌ در این آیه همان طور كه مشاهده می‌شود به این دو اصل اساسی اشاره شده كه می‌بایست از این دو نیرو استعانت جست.

یكی (صبر) كه در روایات فراوانی از آن تعبیر به (روزه) شده كه در پرتو آن ورزیدگی مخصوص و چیرگی بر خواسته‌های درون به وجود می‌آید و دیگری نماز كه وسیله ارتباط انسان با خدا است كه در هر آن از او مدد بگیرد. در حقیقت نماز وسیله ارتباطی، با آن تكیه‌گاه نیرومند می‌باشد.

هنگامی كه با غمی از غم‌های دنیا روبرو شدید وضو گیرید و به مسجد رفته نماز بخوانید و در حال نماز دعا كنید زیرا خداوند دستور داده است كه از نماز و صبر استعانت بجویید

استعانت از نماز و صبر برای چه كسانی ممكن است؟

ـ استعانت از نماز و صبر برای پیروزی بر خواسته‌ها و امیال و شهوات، برای كسانی ممكن است كه از پروردگار می‌ترسند و می‌دانند بازاء از دست دادن مقام‌های ظاهری مقامی بالاتر در انتظار آنان است، آنها كه می‌دانند پس از مرگ به لقای پروردگار بزرگ می‌رسند و از نعمت‌های بی‌پایان او بهره‌مند می‌‌گردند پیروزی بر امیال و خواسته‌ها با تكیه بر نماز و صبر برای آنها آسان می‌باشد ولی بر كسانی كه چنین عقیده‌ای ندارند، بسیار سخت و مشكل خواهد بود.[2]

ـ استعانت یعنی، مدد جستن و آن در جایی است كه انسان به تنهایی نتواند از عهده مشكلات و حوادث برآید، و چون در واقع مددكاری جز خدا نیست.

ـ بنابراین مدد و كمك در برابر مشكلات عبارت است از ثبات و مقاومت و اتصال و توجّه به ذات قدس پروردگار، و این همان، صبر و نماز است.

ـ و در حقیقت این دو بهترین وسیله برای این موضوعند، زیرا صبر و شكیبایی هر مشكل عظیمی را كوچك می‌سازد، و توجّه به خدا و پناه بردن به او روح ایمان را در انسان بیدار می‌‌كند و او را متوجّه می‌سازد كه تكیه‌گاهی دارد بس مستحكم و وسیله‌ای دارد ناگسستنی.

در زندگی از صبر و نماز كمك گیرید هر چند نماز كار مشكلی است مگر برای فروتن‌ها.

از نماز و صبر كمك بگیرید

ـ كسانی كه این خطاب را متوجّه یهود می‌دانند می‌گویند عشق به مقام نمی‌گذاشت كه علماء یهود اسلام آورند زیرا می‌ترسیدند با قبول اسلام و پیروی از پیامبر اكرم ریاست و آقایی را از دست بدهند، خداوند آنان را امر می‌‌كند كه برای وفاء به عهدی كه در كتاب تورات با شما بستم درباره اطاعت و پیروی از من و ترك گناهان و معاصی و تسلیم در مقابل فرمان و قبول فرستاده‌ام محمّد ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: در همه این امور از صبر و نماز كمك بگیرید یعنی صبر بر زندگی مختصری كه ناچارید برای تأمین آن از مردم پول بگیرید.

ـ در نماز عباراتی خوانده می‌شود كه انسان را متوجّه جهان معنوی كرده و از خودخواهی و دنیا پرستی باز می‌دارد همان طور كه قرآن می‌فرماید: نماز انسان را از زشتی‌ها باز می‌دارد.

‍ـ و از طرفی با تواضع در نماز، عشق به ریاست كنار می‌رود، بنابراین كمك خوبی در راه وفای به عهد الهی است.

ـ امّا آن دسته‌ای كه مسلمانان را طرف خطاب این آیات می‌دانند می‌گوید: منظور آیات این است كه برای رسیدن به آنچه پیروان رسول اكرم را وعده داده‌ایم و نیز بر سختی‌ها و مشكلات عمل به احكام و وظیفه از صبر بر طاعت‌ها و بازداری نفس از گناهان و نیز از نماز كمك بگیرید زیرا نمازگزار با توجّه به معانی آیاتی كه در نماز می‌خواند قهراً از مواعظش پند گرفته و به امر و فرمانش تن می‌دهد و از گناهان خود را باز می‌دارد.

ـ در تفسیر عیاشی از ابی الحسن حضرت موسی بن جعفر علیه السّلام در مورد این آیه نقل شده كه فرمود: صبر عبارت است از روزه، ‌هنگامی كه شدّتی به انسان برسد یا حادثه‌ای برای او رخ دهد باید روزه بگیرد زیرا خدا می‌فرماید: وَ اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَكَبيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخاشِعينَ[3]. و خاشع كسی است كه در نماز خود ذلیل و كوچك در پیشگاه خداوند بوده و متوجّه نماز باشد. منظور خداوند از صبر و صلوة رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ و امیر المؤمنین ـ علیه السّلام ـ است.[4]

كمك گرفتن ائمّه اطهار ـ علیه السّلام ـ از نماز

مفسران در تفسیر این آیه نقل كرده‌اند كه رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ هر گاه با امر مشكلی روبرو می‌شد كه باعث همّ و غمّ وی می‌گردید از نماز و روزه مدد می‌گرفت.[5]

ـ در كافی، از امام صادق ـ علیه السّلام ـ نقل شده كه فرمود: هنگامی كه موضوع وحشتناكی علی ـ علیه السّلام ـ را به وحشت انداخت مشغول نماز می‌شد سپس این آیه را تلاوت می‌كرد (وَ اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ).

و نیز از امام صادق علیه السّلام نقل شده كه می‌فرماید: هنگامی كه با غمی از غم‌های دنیا روبرو شدید وضو گیرید و به مسجد رفته نماز بخوانید و در حال نماز دعا كنید زیرا خداوند دستور داده است كه (وَ اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ). از نماز و صبر استعانت بجویید. (بدیهی است كه توجّه به نماز و راز و نیاز با پروردگار نیروی معنوی تازه‌ای در انسان ایجاد می‌كند و او را در مقابله با مشكلات نیرو می‌بخشد).[6]

امام سجّاد ـ علیه السّلام ـ در دعای سحر ماه رمضان كه نامش دعای ابو حمزه ثمالی است در ضمن مناجات‌های خود فلسفه سنگین نماز را تحلیل می‌‌كند و می‌گوید خدایا چرا هنگام نماز من نشاط ندارم؟ شاید مرا از درگاه خود رانده‌ای، شاید به خاطر یاوه‌گویی‌ها توفیقم كم شده، شاید مرا صادق نمی‌دانی، شاید رفیق بد در من اثر گذاشته و... به هر حال سنگینی نماز علامت خطر است.

این مطلب را به اشتراک بگذارید :