■ نماز جماعت در روایات(3)
برگرفته از کتاب: جامع آيات و احاديث موضوعى نماز، مرکز تخصصی نماز
فضيلت يك ركعت
قال الرضا - عليه السلام -:
فضل الجماعة على الفرد بكل ركعة الفا ركعة ؛
فضيلت نماز جماعت بر نماز فرادى هريك ركعت برابر با دو هزار ركعت است . (بحارالانوار، ج 88، ص 4)
نماز جماعت سبب ورود به بهشت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
فما من مؤ من مشى الى الجماعة الا خلف الله عليه اهوال يوم القيامة ، ثم يامر به الى الجنة ؛
پس مؤ منى نيست كه در راه نماز جماعت قدم بردارد مگر اين كه خداوند تبارك و تعالى ترس و هراس روز قيامت را براى او سبك مى گيرد، سپس او را امر مى كندبه ورود به بهشت .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 372)
اقتداء به امام جماعت اهل ولايت
قال الرضا - عليه السلام -:
و لاتصلى خلف فاجر و لايقتدى الا باهل الولاية ؛
پشت سرآدم فاجر نماز نخوان ، اقتدافقط بر شخص اهل ولايت اهل بيت عصمت و طهارت جايز است .
(تحف العقول ، ص 308)
بهترين صفوف نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
خير صفوف الصلاة المقدم ، و لو يعلم الناس ما فى الصف الاول لم يصل اليه احد الا باستهام ؛
بهترين صفوف نماز جماعت صف اول است ، اگر مردم مى فهميدند صف اول چقدر فضيلت دارد، (همه مردم در صف اول شركت مى كردند) و در نتيجه با قيد قرعه در صف اول نماز مى خواندند.(بحارالانوار، ج 88، ص 18)
استجابت دعا
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان الله يستحيى من عبده اذا صلى فى جماعة ثم ساله حاجة ان ينصرف حتى يقضيها؛
زمانى بنده اى نمازش را به جماعت بخواند، خداوند از او حياء مى كند، و هنگامى كه از او طلب حاجت كرد، منصرف نشود ؛ مگر اينكه حاجتش را برآورد.(بحارالانوار، ج 88، ص 4)
اقتداء به امام جماعت عادل
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا كان العبد خلف الامام كتب الله له مائة الف الف و عشرين درجة ؛
هرگاه بنده خدا پشت امام عادل به نماز بايستد براى او صد هزار هزار و بيست درجه خداوند ثواب منظور مى كند.(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 386)
محافظت بر صف اول
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
و من حافظ على الصف الاول و التكبيره الاولى لايوذى مسلما اعطاه الله من الاجر ما يعطى الموذنون فى الدنيا و الاخرة ؛
كسى كه محافظت و مداومت بر صف اول و تكبير اول نمايد، و مسلمانى را اذيت نكند، خداوند به او اجرى معادل اجرى كه موذن در دنيا و آخرت دريافت مى كند عطا خواهد كرد.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 387)
تنظيم صفوف نماز جماعت
قال على - عليه السلام -:
سدوا فرج الصفوف و من استطاع ان يتم الصف الاول او الذى يليه فليفعل ذلك فان ذلك احب الى نبيكم و اتموا الصفوف فان الله و ملائكته يصلون على الذين يتمون الصفوف ؛
صفوف نماز جماعت ، كه خالى است آن را پركنيد، و هركس كه قدرت دارد بر اين كه صف اول را تمام كند يا پهلوى صف اول را پر كند اين كار را انجام دهد پس به درستى كه اين كار نزد پيامبر اسلام محبوب است و تمام كنيد صفهاى (نماز جماعت ) را ناقص نگذاريد، پس به درستى كه خدا و ملائكه درود مى فرستند بر آنان كه صفوف را تكميل كند.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 474)
اقتداء به سه گروه ممنوع است
قال الصادق - عليه السلام -:
ثلاثة لايصلى خلفهم : المجهول ، و الغالى و ان كان يقول بقولك ، و المجاهر بالفسق و ان كان مقتصدا؛
پشت سر سه گروه نماز نخوان (اقتداء نكن ):
1 - پشت سر شخص ناشناخته .
2 - مرد غلو كننده ، هرچند كه امامى و هم عقيده تو باشد.
3 - شخص متظاهر به فسق و گناه ، اگر چه مردى ميانه رو و معقول باشد.
(خصال صدوق ، ص 154)
آفات بى نظمى در نماز جماعت
قال الباقر - عليه السلام -:
ينبغى للصفوف ان تكون تامة متواصلة بعضها الى بعض ، و يكون بين كل صفين قدر مسقط جسد الانسان اذا سجد؛
سزاوار است كه صفها كامل و به هم پيوسته باشند، و ميان دو صف فاصله به اندازه اى باشد كه يك انسان بتواند سجده كند و اگر در نماز جماعت فاصله دو صف جلو و عقب كمتر از اين باشد، چنين نمازى ، نماز كامل و درستى نيست .
(دعائم الاسلام ، ج 1، ص 155)
فضيلت صف اول بر صف دوم
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
فضل الصف الاول على الثانى كفضلى على امتى ؛
فضيلت صف اول بر صف دوم (نماز جماعت ) مثل فضيلت من است بر امتم .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 465)
تاثير تكبير اول
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من ادرك التكبيرة الاولى اربعين يوما فى خمس صلوات كتب له براءة من النار و برائة من النفاق ؛
كسى تكبير اول نماز پنجگانه را در نماز جماعت چهل روز درك كند، براى او آزادى از آتش جهنم و آزادى از نفاق نوشته مى شود.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 488)
مانع اقتدا به مامومين
قال الصادق - عليه السلام -:
من قال بالجسم فلا تعطوه شيئا من الزكاة و لاتصلوا خلفه ؛
هركس قائل به جسمانيت خدا باشد از زكات چيزى به او ندهيد و در پشت سرش نماز نخوانيد.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 379)
توجه رسول خدا (ص ) به نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اقيموا صفوفكم ، فانى اريكم من خلفى كما اريكم من قدامى و من بين يدى و لاتخالفوا فيخالف الله بين قلوبكم ؛
صفهاى نماز را مرتب كنيد، پس همانا من شما را از پشت سر مى بينم ، همان طور شما را از جلو مى بينم ، و بين صفهاى خود جدايى و فاصله نيندازيد، كه خدا بين قلبهاى شما جدايى مى اندازد.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 468)
آفات بى نظمى در نماز جماعت
عن ابن مسعود قال :
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - يمسح منا كبنا فى الصلوة و يقول : استووا و لاتختلفوا فتختلف قلوبكم ؛
رسول خدا (ص ) شانه هاى نمازگزار را در نماز جماعت مى گرفت و منظم مى كرد، و مى فرمود: مساوى و منظم باشيد، نامنظم و جدا از هم نباشيد كه قلبهاى شما از همديگر جدا مى شود.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 470)
فضيلت تكبيراول
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
التكبيرة الاولى مع الامام خير من الدنيا و ما فيها؛
تكبير اول نماز را با امام جماعت گفتن بهتر است از دنيا و آن چه در آن است .
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 488. بحارالانوار، ج 88، ص 15)
خروج بدون علت از مسجد
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من سمع النداء فى المسجد فخرج منه من غير علة فهو منافق الا ان يريد الرجوع اليه ؛
كسى كه بانگ نماز را در مسجد بشنود و بدون علت از آن جا خارج شود، منافق است ،مگر آن كه قصد بازگشت به آن جا را داشته باشد.
(بحارالانوار، ج 88، ص 9)
نمازهاى پنجگانه با جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من صلى الخمس فى الجماعة و حافظ على الجمعة فقد اكتال الاجر بالمكيال الاوفى و قال تعالى : ((ثم يجزيه الجزاء الاوفى )) ؛
كسى كه نماز پنج وقت خود را به جماعت بخواند و به نماز جمعه حاضر شود، پس به تحقيق اجر خود را به حد كافى دريافت كرده است . سپس رسول خدا (ص ) اين آيه كريمه را تلاوت فرمود: ((پس جزا داده شود بر آن ، جزاى كاملتر)).
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 386)
محروميت از امور اجتماعى
عن اميرالمؤ منين - عليه السلام -:
بلغه ان قوما لايحضرون الصلاة فى المسجد فخطب فقال : ان قوما لا يحضرون الصلاة معنا فى مساجدنا فلايواكلونا و لايشاربونا و لايشاورونا و لايناكحونا و لاياخذوا من فيئنا شيئا او يحضروا معنا صلاتنا جماعة ؛
به اميرالمؤ منين على (ع ) خبر رسيد كه گروهى براى نماز در مسجد حاضر نمى شوند. حضرت خطبه اى خواندو در آن خطبه چنين فرمود: به درستى كه گروهى براى نماز در مساجد ما حاضر نمى شوند پس با ما هم ، نه غذا بخورند، نه آب بياشامند و نه مشورت كنند و نه از ما (زن ) بگيرند و از غنايم ما چيزى اخذ نكنند، تا اين كه در نماز جماعت با ما حاضر شوند.
(بحارالانوار، ج 88، ص 14)
مقدار نماز جماعت
قال على - عليه السلام -:
و اذا قمت فى صلاتك للناس ، فلا تكونن منفرا و لامضيعا فان فى الناس من به العلة و له الحاجة ؛
و هنگامى كه به نماز جماعت براى مردم مى ايستى بايد نمازت نه نفرت آور و نه تضييع كننده باشد (نه آن قدر آن را طول بده كه موجب تنفر مامومين شود و نه آن قدر سريع كه نماز را ضايع كنى ) چرا كه در بين مردمى كه با تو به نماز ايستاده اند، هم بيمار وجود دارد و هم افراد حاجتمند هست .(نهج البلاغه ، نامه 52)
بهترين جاى صف اول
قال الرضا - عليه السلام -:
و ان كنت خلف الامام فلا تقوم فى الثانى ان وجدت فى الاول موضعا؛
اگر مى خواهى در پشت امام جماعت قرار بگيرى ، تا زمانى كه در صف اول جاى خالى براى تو هست در صف دوم قرار نگير.(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 490)
مورد شفيع امام جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان امامك شفيعك الى الله - عز و جل - فلا تجعل شفيعك سفيها و لا فاسقا؛
همانا امام و پيشنماز تو، شفيع و واسطه تو به درگاه با عظمت الهى است ، پس هرگز كسى را كه فاسد و بى خرد است وسيله و شفيع خود به درگاه الهى قرار مده .(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 492)
اولين نماز جماعت
قال الصادق - عليه السلام -:
اول جماعة كانت ان رسول الله - صلى الله عليه وآله - كان يصلى و اميرالمؤ منين على بن ابى طالب - عليه السلام - معه ؛
نخستين جماعتى كه برگزار شد، روزى بود كه رسول خدا (ص ) داشت نماز مى خواند و على بن ابيطالب اميرالمؤ منين (ع ) همراه آن حضرت بود.(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 373)
سفارش رسول خدا (ص ) در مقدار نماز جماعت
قال على - عليه السلام -:
و قد سالت رسول الله - صلى الله عليه وآله - حين وجهنى الى اليمن كيف اصلى بهم ؟فقال : صل بهم كصلاة اضعفهم ، و كن بالمؤ منين رحيما؛
من از رسول خدا (ص ) به هنگامى كه مرا به سوى ((يمن )) فرستاد، پرسيدم ، چگونه با آنان نماز بخوانم ؟ آن حضرت در پاسخم فرمود: ((نمازى بخوان همچون نمازى كه ناتوان ترين آن ها مى خواند و نسبت به مؤ منان رحيم و مهربان باش )).(نهج البلاغه ، نامه 52)
شفاعت كننده
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان الله وعد ان يدخل الجنة ثلاثة نفور بغير حساب و يشفع كل واحد منهم فى ثمانين الفا، المؤ ذن و الامام ، و رجل يتوضا ثم يدخل المسجد فيصلى فى الجماعة ؛
همانا خداوند به سه گروه وعده داد، بدون حساب وارد بهشت شوند، و هر يك از اين سه گروه (روز قيامت ) مى توانند هشتاد هزار نفر را شفاعت كنند و آن ها عبارتند از:
1 - موذن .
2 - امام جماعت .
3 - كسى كه وضو بگيرد، سپس داخل مسجد شود و نماز را به جماعت به جا آورد.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 488)