برگرفته از کتاب:  جامع آيات و احاديث موضوعى نماز
 

نماز با توجه

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

ركعة من عالم بالله خير من الف ركعة من متجاهل ؛

يك ركعت نماز كسى كه متوجه خدا باشد، بهتر از هزار ركعت كسى است كه از خدا غافل باشد.(نهج الفصاحه ، ص 350)

 نگاه به اطراف در حال نماز

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

من عرف من على يمينه و شماله متعمدا فى الصلوة فلا صلوة له ؛

هركس در نماز، عمدا آن چه را كه در جانب راست و چپ است بشناسد ت نماز او نماز نيست ، (يعنى نماز او كامل نخواهد بود).(بحارالانوار، ج 84، ص 320)

 آفات توجه قلب به غير خدا

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

لاتلتفتوا فى صلاتكم فانه لاصلاة لملتفت و قال - صلى الله عليه وآله -: اما يخاف الذى يحوله وجهه فى الصلاة ان يحول الله وجهه وجه حمار؛

در حال نماز به كسى يا چيزى توجه نداشته باشيد، پس به درستى كه نماز اين طور كامل نيست ، و همچنين فرمود: آيا نمى ترسد آن كس كه صورتش را در نماز به طرف چيزى بر مى گرداند خداوند صورتش را همچون حمار قرار دهد.(بحارالانوار، ج 84، ص 211)

 قلب ، فقط متوجه خدا

قال الصادق - عليه السلام -:

و انى لاحب للرجل منكم المومن اذا قام فى صلاة فريضة ان يقبل بقلبه الى الله و لايشغل قلبه بامر الدنيا، فليس من مومن يقبل بقلبه فى صلاته الى الله اقبل الله اليه بوجهه و اقبل بقلوب المؤ منين اليه بالمحبة له بعد حب الله - عز و جل - اياه ؛

به درستى من مؤ منى از شما را دوست دارم كه وقتى به نماز واجب مى ايستد با قلبش به سوى خدا متوجه گردد و قلب خود را در حال نماز به دنيا مشغول نسازد، پس هيچ مؤ منى نيست كه با قلب خود در نمازش به سوى الله برود، مگر اين كه خداوند با همه الطافش به او رو مى آورد و بعد از آن قلوب همه مومنين هم از راه راءفت و مهربانى به سوى او رو مى آورند.

(بحارالانوار، ج 84، ص 240.وسائل الشيعه ، ج 4، ص 686.ثواب الاعمال ، ص 163)

 آداب حضور قلب

قال الباقر - عليه السلام -:

عليك بالاقبال على صلاتك فانما يحسب لك منها ما اقبلت عليه منها بقلبك و لا تعبث فيها بيديك و لا براسك و لا بلحيتك و لا تحدث نفسك و لا تتثاءب و لا تتمطا و لا تكفر...؛

بر تو باد توجه كامل به نمازت ، پس همانا، آن مقدار كه در نماز حضور قلب داشته باشى ، حساب مى شود، در نماز با دست و سر و ريش خويش بازى مكن ، و در نماز با خودت صحبت نكن و خميازه نكش ...(بحارالانوار، ج 84، ص 201)

 ثمره توجه به خدا

قال الصادق - عليه السلام -:

ليس من عبد مؤ من يقبل بقلبه على الله - عز و جل - فى صلوته و دعائه الا اقبل الله - عز و جل - عليه بقلوب المؤ منين اليه ؛

همانا بنده مؤ منى نيست كه با قلبش در نماز و دعاء به خدا رو كند، مگر اينكه خداوند قلبهاى مؤ منين را به طرف او متوجه كند.(جامع احاديث الشيعه ، ج 5، ص 30)

 خاشع بودن قلب و جوارح

قال على - عليه السلام -:

ليخشع الرجل فى صلوته فانه من خشع قلبه الله - عز و جل - خشعت جوارحه فلا يعبث بشى ء فى الصلوة ؛

مرد بايد در نماز خود خاشع باشد، پس وقتى قلبش براى خدا خاشع شد، اعضاء و جوارحش نيز خاشع است ، با چيزى (در حال نماز) بازى نمى كند.(جامع احاديث الشيعه ، ج 5، ص 37)

نماز ناقص

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

من لم يتم وضوئه و ركوعه و خشوعه ، فصلوته خداج يعنى ناقصة غير تامة ؛

كسى كه وضو و ركوع و خشوعش در نماز كامل نيست ، نمازش ((خداج )) است ، يعنى ناقص است و تمام نيست .(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 44)

 بازى در حال نماز

فى حديث وصية النبى - صلى الله عليه وآله - لعلى - عليه السلام -:

يا على !كره الله - عزوجل - لامتى العبث فى الصلوة ؛

رسول خدا (ص ) در وصيتى به على (ع ) فرمود: يا على !خداوند از امت من كه در حال نماز بازى مى كنند، كراهت دارد.

(جامع احاديث الشيعه ، ج 5، ص 47)

 فقط ياد خدا در حال نماز

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

من صلى صلوة لايذكر فيها شيئا من امر الدنيا، لا يسئل الله شيئا، الا اعطاه ؛

كسى كه نماز مى خواند، در حال نماز هيچ چيز از امور دنيايى به يادش نيايد (فقط خداوند در نظرش باشد)، در اين صورت هر چيزى از خداوند بخواهد، به او عطا مى كند.

(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 265)

 سه بار غافل شدن در نماز

قال الصادق - عليه السلام -:

اذا قام العبد الى الصلاة اقبل الله - عز و جل - عليه بوجهه فلا يزال مقبلا عليه حتى يلتفت ثلاث مرات فاذا التفت ثلاث مرات اعرض عنه ؛

وقتى بنده به نماز ايستاد خداوند متعال به او توجه مى كند و توجهش را از او قطع نمى كند تا موقعى كه سه مرتبه از ياد خدا غافل گردد، در اين هنگام خداوند سبحان نيز از او اعراض خواهد كرد.(بحارالانوار، ج 84، ص 241)

 تاءثير حضور قلب

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

مثل الصلوة و اعمال بنى ادم كرجل اتى مراغة فاتار عليه منها حتى امتلاء ترابا و دنسا ثم عمد الى غدير ماء طيب فاغتسل به فيذهب عنهه التراب و الدنس ، كذلك الصلوات الخمس تغسل عن العبد الذنوب اذا صلى الله من قلبه ؛

مثل نماز و اعمال آدم مثل مردى است كه در خاك بغلتد آن چنان كه سراپايش را خاك و كثافات فراگيرد، سپس به طرف آبگيرى كه آبش پاك است برود و در آن غسل نمايد و خود را شست و شو دهد و خاك و كثافات را از خود دور كند.اين چنين است نماز پنجگانه ، زمانى كه بنده با حضور قلب خدا را عبادت كند، كثافات گناه از وى شسته مى شود.

(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 183)

 لازمه غرق در نماز شناخت كامل خداوند است

عن محمد بن على بن الحسين - عليهم السلام - قال :

قلت لابى عبدالله - عليه السلام -: انى رايت على بن الحسين اذا قام الى الصلوة ، غشى لونه لون اخر، فقال لى : والله ان على بن الحسين كان يعرف الذى يقوم بين يديه ؛

امام سجاد (ع ) را ديدم كه هنگامى كه به نماز ايستاد، چهره اش را رنگى ديگر پوشاند.امام صادق (ع ) به من فرمود: ((به خدا قسم ، على بن الحسين (ع ) كسى را كه براى او نماز مى كرد، مى شناخت )).

(علل الشرائع ، ص 88، به نقل از وسائل الشيعه ، ج 4، ص 685)

 موانع حضور قلب

قال على - عليه السلام -:

لا يقومن احدكم فى الصلاة متكاسلا و لا ناعسا و لا يفكرن فى نفسه فانه بين يدى ربه و انما للعبد من صلاته ما اقبل عليه منها بقلبه ؛

در حال كسالت و چرت زدن نماز نخوانيد و در حال نماز به فكر خودتان نباشيد، زيرادر محضر خدا ايستاده ايد، به درستى كه آن مقدار از نماز بنده قبول مى شود كه قلبا به خدا توجه داشته باشد.

(بحارالانوار، ج 84، ص 239.وسائل الشيعه ، ج 4، ص 687)

 آن مقدار از نماز بالا مى رود

قال الصادق - عليه السلام -:

ان العبد لترفع له من صلاته نصفها او ثلثها او ربعها او خمسها و ما يرفع له الا ما اقبل عليه بقلبه ....؛

همانا از نماز بنده نصفش يا يك سوم ، يا يك چهارم يا يك پنجم براى او بالا مى رود، و آن مقدارى كه از نماز حضور قلب داشته باشد، بالا مى رود...(بحارالانوار، ج 84، ص 238)

 حضور قلب شرط قبولى نماز

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

لا يقبل الله صلاة عبد لايحضر قلبه مع يديه ؛

خداوند نماز بنده اى را كه قلبش همراه بدنش در نماز حاضر نيست قبول نمى كند.

(بحارالانوار، ج 84، ص 242)

 آثار حضور قلب در نماز

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

ايما عبد التفت فى صلاته قال الله : يا عبدى الى من تقصد و من تطلب اربا غيرى تريد او رقيبا سواى تطلب ؛ او جوادا خلاى تبغى و انا اكرم الاكرمين و اجود الاجودين و افضل المعطين اثيبك ثوابا لا يحضى قدره اقبل على فانى عليك مقبل و ملائكتى عليك مقبلون فان اقبل زال عنه اثم ما كان منه فان التفت ثانية اعاد الله له مقالته فان اقبل على صلاته غفر الله له و تجاوز عنه ما كان منه فان التفت ثالثة اعاد الله له مقالته فان اقبل على صلاته غفر الله له ما تقدم من ذنبه فان التفت رابعة اعرض الله عنه و اعرضت الملائكة عنه و يقول و ليتك يا عبدى الى ما توليت ؛

هر بنده اى كه در حال نماز به غير خدا التفات كند، خدا به او مى گويد: اى بنده من !چه كسى را قصد كرده اى و او را طلب مى كنى ؟آيا جز من پروردگار و نگهبانى را مى جويى ؟ آيا غير از من بخشنده ديگرى را طلب ميكنى ؟! در صورتى كه من كريمترين كريمان و بخشنده ترين بخشندگان و بهترين عطاكنندگان هستم ، ثوابى را به تو عطا مى نمايم كه به شمارش نمى آيد، به من توجه داشته باش ، زيرا من و فرشتگانم به تو توجه داريم .پس اگر نمازگزار به خدا توجه كرد، گناهان گذشته اش محو مى شود.اگر دوباره به غير خدا التفات كرد، خداوند متعال مجددا او را مانند سابق مورد خطاب قرار ميدهد.اگر به نمازش توجه كرد، گناه غفلت از نماز آمرزيده مى شود و آثارش زائل مى گردد.اگر براى سومين مرتبه از توجه به نماز منصرف شد، خداوند متعال هم خطاب سابق را تكرار مى كند.اگر به نماز توجه كرد، اين مرتبه هم گناهش بخشيده مى شود، پس اگر در دفعه چهارم باز هم از توجه به نماز انصراف پيدا كرد، در اين صورت خدا و ملائكه از وى اعراض ‍ مى كنند و خدا به او مى گويد تو را در ولايت چيزى قرار دادم كه به آن علاقه دارى .

(بحارلانوار، ج 84، ص 244)

 توجه به نماز

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

ان العبد ليصلى الصلاة لايكتب له سدسها و لاعشرها، و انما يكتب للعبد من صلاته ما عقل منها ؛

به درستى بنده نماز مى خواند براى او، نه يك ششم آن و نه يك دهم آن نوشته نمى شود، جز اين نيست كه براى بنده از نمازش آن مقدار نوشته مى شود كه به آن توجه كرده است .

(بحارالانوار، ج 84، ص 237.اصول كافى ، ج 2، ص 105)

 على (ع ) و هديه پيامبر (ص )

اهدى الى رسول الله - صلى الله عليه وآله - ناقتان عظيمتان ، فجعل احديهما لمن يصلى ركعتين لايهم فيهما بشى ء من امر الدنيا و لم يجبه احد سوى على - عليه السلام - فاعطاه كلتيهما؛

به پيامبر (ص ) دو شتر هديه دادند، پيامبر (ص ) يكى ازدو شتر را هديه قرار داد براى كسى كه دو ركعت نماز به جاى آورد و چيزى از امور دنيا را به خاطر نياورد و به فكر چيزى از دنيا نيفتد.كسى به پيامبر (ص ) پاسخ مثبت نداد (يعنى كسى چنين نمازى را كه در آن هيچ به فكر دنيا و مافيها نيفتد، نخواند) به جز حضرت على (ع ) كه پاسخ مثبت داد.پيامبر (ص ) هر دو شتر را به على (ع ) مرحمت فرمود.(بحارالانوار، ج 41، ص 18)

 نماز باترس

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

صل صلاة مودع كانك تراه ، فان كنت لاتراه ؛

آن چنان نماز به جا آور كه گويى خدا را مى بينى .اگر تو او را نمى بينى ، او تو را مى بيند.

(نهج الفصاحه ، حديث 1844)

این مطلب را به اشتراک بگذارید :