برگرفته از : جامع آيات و احاديث موضوعى نماز

آداب و مستحبات نماز در روایات

مراقبت حدود و آداب نماز

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

علم الاسلام الصلاة فمن فرع لها قبلة و حافظ عليها بحدها و وقتها و سنتها فهو مؤمن ؛

نماز، پرچم اسلام است ، مؤ من واقعى كسى است كه دل به آن دهد و مراقب حدود و آداب وقت آن باشد.

(كنزالعمال ، ج 7، حديث 1887)

تربت امام حسين (ع )

قال الصادق - عليه السلام -:

السجود على تربة الحسين - عليه السلام - يخرق الحجب السبع ؛

سجده بر تربت امام حسين (ع ) هفت پرده و مانع را مى شكافد.

(بحارالانوار، ج 101، ص 135)

 صحيح بودن نماز

عن الامام على - عليه السلام -:

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - ((ان عمود الدين الصلوة و هى اول ما ينظر فيه من عمل ابن ادم فان صحت نظر فى عمله و ان لم يصح لم ينظر فى بقية عمله )) ؛

رسول خدا (ص ) فرمود: ((ستون دين نماز مى باشد، و از ميان اعمال انسان (در روز قيامت ) نماز اولين عملى است كه مورد رسيدگى قرار مى گيرد ؛ اگر صحيح بود، ساير اعمال نيز مورد توجه قرار خواهد گرفت ، و گرنه باقى اعمال نيز مردود خواهد بود.

(ميزان الحكمة ، ج 5، ص 374)

طهارت

قال الصادق - عليه السلام -:

لاصلوة الا بطهور ؛

نماز درست نيست ؛ مگر باطهارت (وضو، غسل ، تيمم ).

(وسائل الشيعه ، ج 1، ص 261)

مسواك با هر نماز

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

لو لا ان اشق على امتى ، لامرتهم بالسواك مع كل صلوة ؛

اگر بر امت من سخت و دشوار نبود، هرآينه به آن ها دستور مى دادم كه با هر نماز مسواك بزنند.

(ميزان الحكمة ، ج 4، ص 597)

 لباس نمازگزار

كان الحسن بن على - عليه السلام - اذا قام الى الصلوة لبس اجود ثيابه ، فقيل له يابن رسول الله تلبس اجود ثيابك ، فقال : ان الله جميل يحب الجمال فاتحل لربى و هو يقول : ((خذوا زينتكم عند كل مسجد)) ؛

حضرت مجتبى (ع ) بهترين جامه هاى خود را در موقع نماز بر تن مى كرد.كسانى كه از آن حضرت سبب اين كار را پرسش كردند، در جواب فرمود: خداوند جميل است و جمال و زيبايى را دوست دارد، به اين جهت خود را در پيشگاه الهى زينت مى كنم ، خداوند امر فرموده كه : ((با زينتهاى خود در مساجد حاضر شويد)).

(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 331)

نماز و عطر

قال الصادق - عليه السلام -:

ركعتان يصليها المتعطر، افضل من سبعين ركعة يصليها غير متعطر ؛

دو ركعت نماز با عطر، بهتر است از هفتاد ركعت نماز كسى كه عطر نزده است .

(مكارم الاخلاق ، ص 42)

 نماز و مسواك

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

ركعتين بسواك ، احب الى الله - عز و جل - من سبعين ركعة بغير سواك ؛

دو ركعت نماز با دندانهاى مسواك زده ، نزد خداوند از هفتاد ركعت نماز بدون مسواك بهتر است .

(سفينة البحار، ج 1، ص 675)

 نماز صحيح

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

من اسبغ وضوء و احسن صلوته و ادى زكوة ماله و خزن لسانه و كف غضبه و استغفر لذنبه و ادى النصيحة لاهل بيت رسوله فقد استكمل حقائق الايمان و ابواب الجنة مفتحة له ؛

هر كه خوب وضو سازد و نمازش را درست بخواند و زكات مالش رابپردازد و زبانش را نگاه دارد و جلو خشم خويش را بگيرد و براى گناهش آمرزش ‍ جويد و براى خاندان پيغمبرش خيرخواهى كند، حقايق ايمان را كامل كرده و درهاى بهشت برايش باز است .

(امالى شيخ صدوق ، ص 333)

انتظار بعد نماز

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

انتظار الصلوة بعد الصلوة كنز من كنوز الجنة ؛

انتظار كشيدن از نماز تا نماز ديگر، گنجى است از گنجهاى بهشت .

(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 78)

قنوت طلايى

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

اطولكم قنوتا فى دار الدنيا اطولكم راحة يوم القيامة فى الموقف ؛

هر كسى از شما قنوتش در اين دنيا طولانى تر باشد، در آخرت در موقف محشر راحتى او بيشتر خواهد بود.

(ثواب الاعمال ، ص 59)

صلوات در ركوع و سجود

قال الباقر - عليه السلام -:

من قال فى ركوعه و سجوده و قيامه : ((اللهم صل على محمد و آل محمد)) كتب الله له ذلك بمثل الركوع و السجود و القيام ؛

هركسى در ركوع و سجود و قيام خود بگويد: ((اللهم صل على محمد و آل محمد)) خدا ثواب آن را مانند ثواب ركوع و سجود و قيام براى او مى نويسد.

(ثواب الاعمال ، ص 61)

 نماز همراه با اذان واقامه

قال على - عليه السلام -:

من صلى باذان و اقامة صلى خلفه صف من الملئكة ، لايرى طرفاه و من صلى باقامة صلى خلفه ملك ؛

هركس نمازش را با اذان و اقامه بخواند، صفى از فرشتگان پشت سر او به نماز مى ايستند كه دو طرف آن صف ديده نمى شود و هر كس كه نماز خود را با اقامه تنها بخواند، يك فرشته پشت سر او نماز مى گزارد.

 لباس تميز براى نماز

قال على - عليه السلام -:

النظيف من الثياب يذهب الهم و الحزن و هو طهور للصلاة ؛

لباس تميز غم و ناراحتى را برطرف كرده و آن لباس پاك (مناسب )نماز است .

(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 346)

 نماز در مسجد

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

الجلوس فى المسجد لانتظار الصلوة عبادة ؛

نشستن در مسجد به انتظار نماز عبادت است .

(بحارالانوار، ج 83، ص 384)

 سلام بر نمازگزار

قال الصادق - عليه السلام -:

اذا دخلت المسجد و القوم يصلون فلا تسلم عليهم و سلم على النبى - صلى الله عليه وآله - ثم اقبل على صلاتك و اذا دخلت على قوم جلوس ‍ يتحدثون فسلم عليهم ؛

هنگامى كه داخل مسجدى شدى و زمانى كه مردم مشغول نماز هستند، بر آنها سلام نكن ، بلكه بر رسول خدا (ص ) سلام كن و مشغول نماز شو، ولى وقتى وارد بر گروهى شدى كه مشغول صحبت هستند، بر آن ها سلام كن .

(بحارالانوار، ج 76، ص 8)

سلام بر نمازگزار ممنوع

قال الصادق - عليه السلام -:

لاتسلموآموزشى ... و لا على المصلى و ذلك لان المصلى لايستطيع ان يرد السلام لان التسليم من المسلم تطوع و الرد عليه فريضة ؛

بر سه گروه لازم نيست سلام داده شود كه يكى از آن ها نمازگزار است ، چون او آمادگى پاسخ دادن را ندارد، در صورتى كه سلام بر سلام كننده مستحب است و پاسخ دادن آن واجب است .

(بحارالانوار، ج 76، ص 9)

لباس نمازگزار

قال الصادق - عليه السلام -:

خير لباسك ما لايشغلك عن الله - عز و جل - بل يقربك من شكره و ذكره و طاعته ؛

نيكوترين لباس آن است كه تو را از ياد خدا غافل نكند (مشغول به غير ننمايد)، بلكه به شكر و ذكر و طاعتش نزديك كند.

(مصباح الشريعه ، الباب السابع ، فى اللناس )

 لباس داراى تصوير

قال الصادق - عليه السلام -:

انه كره ان يصلى و عليه ثوب فيه تماثيل ؛

از امام صادق (ع ) روايت شده است كه آن حضرت كراهت داشت از اينكه با لباسى كه در آن تصويرى هست نماز بخواند.

(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 317)

نماز كامل همراه با صلوات

قال الصادق - عليه السلام -:

ان من تمام الصوم اعطاء الزكوة (لفطرة ) كما ان الصلاة على النبى - صلى الله عليه و اله و سلم - من تمام الصلاة ؛

همانا پرداخت زكات فطره (در آخر ماه رمضان ، مايه تماميت روزه مى باشد، چنان كه صلوات بر محمد (و آل او) باعث تماميت نماز است (يعنى نماز با صلوات و روزه با زكات فطره كامل مى شود.(وسائل الشيعه ، ج 6، ص 221)

 شك در نماز

قال الصادق - عليه السلام -:

عن زرارة ابى بصير قال : قلنا له : الرجل يشك كثيرا، فى صلاته حتى لا يدرى كم صلى و لا ما بقى عليه ؟قال : يعيد قلناله : فانه يكثر عليه ذلك كلما عاد شك قال : يمضى فى شكه : ثم قال : لاتعودوا الخبيث انفسكم بنقض ‍ الصلاة فتطمعوه فان الشيطان خبيث يعتاد لما عدد فليمض احدكم فى الوهم و لايكثرن نقض الصلاة فانه اذا فعل ذلك مرات لم يعد اليه الشك ، قال زرارة : ثم قال : انما يريد الخبيث ان يطاع فاذا عصى لم يعد الى احدكم ؛

زراره و ابوبصير مى گويند: از امام (امام صادق يا امام باقر عليهماالسلام )پرسيدم : اگر شخصى در نماز شك كند تا آن جا كه نداند چند ركعت خوانده و چقدر باقى مانده است ؟حضرت فرمود: اعاده كند.عرض ‍ كردم او همواره شك مى كند، حتى اگر نماز را اعاده كند.حضرت فرمود: به شكش اعتنا نكند.آن گاه فرمود: شيطان پليد را با شكستن نماز عادت ندهيد (كه شما را فريب بدهد و به وسوسه بيندازد)، زيرا با اين كار، او در شما طمع مى كند، شيطان خبيث و پليد است و به آن چه عادت داده شد، عادت مى كند.پس هرگاه براى يكى از شما وهم و اشتباهى حاصل شود، به آن اعتنا نكنيد و خيلى نماز را نشكنيد، چرا كه اگر چند بار چنين كرد ديگر شك براى او نمى آيد. زراره گفت كه آن گاه حضرت فرمود: آن (شيطان ) خبيث مى خواهد كه اطاعت شود پس اگر از او اطاعت نشد، باز خواهد گشت .

(بحارالانوار، ج 88، ص 270)

 كليد نماز

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

الوضوء مفتاح الصلاة ؛

وضو كليد و وسيله افتتاح نماز است .(نهج الفصاحه ، حديث 1588)

 نماز در مكانهاى مقدس

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

جعلت لى الارض مسجدا و طهورا؛

همانا زمين براى من سجده گاه و پاك كننده قرار داده شده است .(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 593)

 نماز كامل با پرداخت زكات

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:

لاتتم صلاة الا بزكوة ؛

نماز كسى كامل نمى شود مگر با پرداخت زكات .

(بحارالانوار، ج 96، ص 29)

 بى احترامى به نماز

قال على - عليه السلام -:

من لم ياءخذ اهبة الصلوة قبل وقتها فما وقرها ؛

كسى كه قببل از نماز خود را براى اقامه نماز آماده نكند، به نماز بى احترامى نموده است .

(شرح نهج البلاغه ، ابن ابى الحديد، ج 20، باب 768، ص 329)

 خواب قبل از نماز عشاء

عن ابى عبدالله - عليه السلام - قال :

قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -: لما اسرى بى الى السماء مضيت باقوام ترضح رؤ سهم بالصخر، فقلت : من هولاء يا جبرئيل ؟فقال : هولاء الذين ينامون عن صلاة العشاء؛

از امام صادق (ع ) نقل شده كه پيامبر خدا (ص ) فرمود: آن گاه كه مرا به آسمان بردند، به جماعتى گذشتم سرهاى آن ها با سنگ كوفته مى شد، گفتم اى جبرئيل اينها كيانند؟ گفت : اينها آنانند كه قبل از خواندن نماز عشاء مى خوابند.

(بحارالانوار، ج 2، ص 213)

رهنمودهاى امام صادق (ع ) در آداب نماز

قال الصادق - عليه السلام -:

اذا قمت الى الصلاة فقل اللهم انى اقدم اليك محمدا - صلى الله عليه وآله - بين يدى حاجتى ، و اتوجه به اليك ، فاجعلنى به وجيها عندك فى الدنيا و الاخرة و من المقربين ، اجعل صلاتى به مقبولة و ذنبى به مغفورا و دعايى به مستجابا، انك انت الغفور الرحيم ؛

هرگاه به نماز ايستادى ، پس بگو: بار خدايا من محمد (ص ) را به شفاعت براى برآورده شدن حاجتم به سوى تو آوردم و به وسيله او به سوى تو توجه نمودم ؛ پس مرا به حرمت و عظمت او در دنيا و آخرت وجيه و آبرومند گردان و از مقربين درگاهت قرار بده ، پروردگارا به حرمت پيامبرت نمازم را مقبول فرما، و گناهانم را بيامرز، و دعايم را مستجاب گردان كه به راستى تو آمرزنده مهربانى .

(ميزان الحكمه ، ج 5، ص 378)

 رهنمودهاى حضرت ادريس (ع ) در آداب نماز

قال ادريس - عليه السلام -:

اذا دخلتم فى الصلاة فاصرفوا لها خواطركم و افكاركم و ادعوا الله دعاء طاهرا متفرغا و سلوه مصالحكم و منافعكم بخضوع و خشوع و طاعة و استكانة ، و اذا ركعتم و سجدتم فابعدوا عن نفوسكم افكار الدنيا و هواجس ‍ السوء و افعال الشر، و اعتقاد المكر، و ما كل السحت ، و العدوان ، و الاحقاد، و اطرحوا بينكم ذلك كله ؛

هرگاه به نماز وارد شديد، خاطر و افكارتان را به نماز اختصاص دهيد (و به چيزى غير از نماز نينديشيد) و از خدا بخواهيد و دعا كنيد دعايى پاك در حالى كه از همه چيز غير از خدا فارغ باشيد.و با خضوع و خشوع و اطاعت و استعانت مصالح و منافع خود را از خداوند درخواست نماييد.و هنگام ركوع و سجود، افكار دنيوى و خيالات باطل و ناشايسته و زشتيها را از جانتان دور كنيد.عقيده ناسالم و مكارانه نداشته باشيد.از غذاى حرام بپرهيزيد.دشمنى و كينه توزى و حسد را از خود دور كنيد.تمام اين بديها و زشتيها را از خود دور كنيد و دنبال خيالات باطل نرويد.(بحارالانوار، ج 84، ص 252)

 صبر در اطاعت

قال على - عليه السلام -:

الصبر ثلاثة : الصبر على المصيبة ، و الصبر على الطاعة ، والصبر على المعصية ؛

صبر بر سه گونه است : صبر در هنگام مصيبت ، و صبر بر سختى اطاعت ، و صبر در هنگام معصيت (حفظ خود از ارتكاب گناه ).(تحف العقول ، ص 146)

این مطلب را به اشتراک بگذارید :