■ اهمیت و فضیلت نماز شب در روایات (3)
برگرفته از: جامع آيات و احاديث موضوعى نماز
ذكر قنوت در نماز وتر
قال الصادق - عليه السلام -
وكان رسول الله -صلى الله عليه وآله -يستغفر الله فى الوتر سبعين مرة و يقول هذا مقام العائذ بك من النار سبع مرات
رسول خدا -صلى الله عليه وآله -در قنوت نماز وتر هفتاد بار ((استغفرالله )) مى گفت و هفت بار ذكر ((اين جايگاه كسى است كه از آتش به تو خدا پناه آورده است ))مى گفت . (وسائل الشيعه ج 4، ص 610).
كم شدن روزى
قال موسى بن جعفر - عليه السلام -
فاذا حرم صلاة الليل حرم بها الرزق
زمانى از خواندن نماز شب محروم شد، رزق و روزى حلال او كاسته مى شود. (قصارالجمل ، ج 1، ص 392، بحارالانوار، ج 87، ص 146).
تفسير آيه نماز شب
قال الصادق - عليه السلام -
ان ناشئة الليل قال : هى القيام فى آخر الليل
امام در تفسير آيه ((همانا پديده شب و به پا خاستن براى نماز شب ))منظور قيام براى نماز شب در آخر است . (نورالثقلين ج 5، ص 449)
استجابت دعا در نماز وتر
قال الصادق - عليه السلام -
يستجاب الدعاء فى اربعة مواطن : فى الوتر و بعد الفجر و بعد الظهر و بعدالمغرب
دعا در چهار وقت به اجابت مى رسد:
1 - در نماز وتر؛
2 - بعد از فجر صادق
3 - بعد از ظهر؛
4 - بعد از مغرب (اصول كافى ، ج 4، ص 226).
ذكر ((العفو))در قنوت نماز وتر
قال الصادق - عليه السلام -
و كان على بن الحسين سيد العابدين - عليه السلام - يقول : العفو العفو ثلاثماءة مرة فى الوتر فى السحر
امام زين العابدين - عليه السلام - در قنوت نمز وتر در وقت سحر سيصد بار ((العفو))مى گفت . (وسائل الشيعه ، ج 4، ص 610).
پاداش عظيم
قال الصادق - عليه السلام -
ما من عمل حسن يعمله العبد الا و له ثواب فى القران الا صلاة الليل فان الله لم يبين ثوابها لعظيم خطره عنده فقال : تتجا فى جنوبهم عن المضاجع يدعون ربهم خوفا و طمعا ومما رزقناهم ينفقون فلا تعلم نفس ما اخفى لهم من قرة اعين جزاء بما كانوا يعملون
هيچ كار خوبى نيست كه انسان انجام دهد جز اين كه براى آن در قرآن پاداشى بيان شده است مگر نماز شب كه (به دليل عظمت آن ) خداوند پاداش آن را مشخص نكرد، بلكه فرموده است : پهلو از بستر خواب حركت مى دهد (در دل شب ) با بيم و اميد خداى خود را مى خوانند و از آن چه كه روزى آنها كرديم انفاق مى كنند. هيچ كس نمى داند كه پاداش نيكوكارى اش چه نعمت و لذتهاى بى نهايت كه روشنى بخش ديده است و در عالم غيب براى او ذخيره شده است . (بحارالانوار ج 8، ص 126).
طول دادن قنوت نماز وتر
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
اطولكم قنوتا فى الوتر اطولكم راحة يوم القيامة فى الموقف
هرقدر قنوت شما در نماز وتر طولانى تر باشد، آسايش شما در موقف قيامت بيشتر است . (بحارالانوار، ج 87، ص 287).
بلند خواندن قرائت نماز شب
عن على بن اسباط انه ساءل اباعبدالله - عليه السلام - عن رجل يقوم فى اخر الليل يرفع صوته بالقرائة قال : ينبغى للرجال اذا صلى بالليل ان يسمع اهله لكى يقوم النائم و يتحرك المتحرك
على بن اسباط از امام صادق (ع ) در مورد مردى كه آخر شب برمى خيزد و صدايش را به قرائت بلند مى كند، پرسيد امام (ع ) فرمود: شايسته است كه انسان وقتى نماز شب مى خواند، صدايش را به خانواده اش برساند تا آن كه خواب رفته ، بيدار شود، و آنكس كه مى خواهد حركت كند حركت كند. (بحارالانوار، ج 87، ص 209).
كيفيت قنوت نماز وتر
قال الصادق - عليه السلام -
استغفر الله ربى و اتوب اليه فى الوتر سبعين مرة تنصب يدك اليسرى و تعد باليمنى الاستغفار
در قنوت نماز، وتر، هفتاد بار استغفار بگوييد، براى اين كار دست چپ را مقابل صورت قرار دهيد، و با دست راست استغفار را بشماريد. (بحارالانوار، ج 87، ص 287).
دعاى بعد از نماز شب
قال الباقر - عليه السلام -
اذا انصرفت من الوتر فقل : سبحان ربى الملك القدوس العزيز الحكيم ثلاث مرات ، ثم تقول : يا حى يا قيوم يا بر يا رحيم يا غنى يا كريم ، ارزقنى من التجارة اعظمها فضلا و اوسعها رزقا و خيرها لى عاقبة فانه لاخير فيما لا عاقبة له
امام باقر (ع ) فرمود: پس از اتمام نماز شب سه مرتبه بگو: سبحان ربى الملك القدوس العزيز الحكيم وسپس بگو: ياحى يا قيومساءله من لا يحضره الفقيه ، ج 1، ص 313).
گناه روز مانع نماز شب مى شود
فى الحديث
جاء رجل الى سلمان الفارسى و قال : يا اباعبدالله ! اين لا اءقوى على الصلاة بالليل فقال : لاتعصى الله النهار وجاء رجل الى امير المؤ منين - عليه السلام - فقال : يااميرالمؤ منين ،! انى قد حرمت الصلاة بالليل فقال له اميرالمومنين - عليه السلام - انت رجل قد قيدتك ذنوبك
در حديث آمده كه شخصى به سلمان فارسى گفت : اى اباعبدالله ! من كه توانايى خواندن نماز شب را در شب ندارم سلمان پاسخ داد: در روز گناه نكن (تا به خواندن نماز شب توفيق يابى ))و نيز در خبر است كه مردى به اميرالمؤ منين (ع ) عرض كرد: از خواندن نماز شب محروم مانده ام . امام پاسخ داد: تو اسير بند گناهان خود هستى . (تفسير نورالثقلين ، ج 3، ص 383).
نماز شب در ليلة الهرير
قال على - عليه السلام -
ماتركت صلاة الليل منذ سمعت قول النبى -صلى الله عليه وآله - صلاة الليل النور، فقال ابن الكواء وليلة الهرير؟ ولاليلة الهرير
على (ع ) فرمود: از روزى كه شنيدم پيامبر اسلام (ص ) فرمود كه نماز شب نور است هيچگاه آن را ترك نكردم ابن كواء گفت : حتى در ليلة الهرير(شب عمليات جنگ صفين ))امام فرمود: حتى در آن شب (بحار الانوار، ج 40، ص 17).
روشنى در نماز شب
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
صلاة الليل نور
نماز شب نور است . (ميزان الحكمه ، ج 10، ص 234).
نماز شب مسافر
عن ابراهيم بن سيابة قال :
كتب بعض اهل بيتى الى ابى محمد - عليه السلام - فى صلاة المسافر اول الليل صلاة فكتب - عليه السلام - فضل صلاة المسافراول الليل كفضل صلاة المقيم فى الحضر من اخر الليل
كسى از خانواده من به امام عسگرى (ع ) نامه نوشت و از نماز شب كه مسافر در اول شب مى خواند، سوال كرد امام (ع ) در پاسخ نوشت : فضيلت نماز شب مسافر در اول شب ، مانند فضيلت آن در آخر شب براى غير مسافر است . (بحارالانوار، ج 78، ص 210).
سرور مومن
اوصى رسول الله -صلى الله عليه وآله - - عليا - عليه السلام - فقال له :
يا على ! ثلاث فرحات للمؤ من فى الدنياء لقاء الاخوان ، و الافطار من الصيام ، و التهجد من آخر الليل
رسول خدا -صلى الله عليه وآله - به على (ع ) وصيت نمود: اى على ! در اين دنيا سه چيز براى مؤ من سرور آفرين است :
1 - ديدار برادران دينى ؛
2 - افطار روزه دار در پايان روزه ؛
3 - عبادت در ساعات آخر شب ؛ (اعلام الدين فى صفات ديلمى ، ص 133، بحارالانوار، ج 74، ص 352).
مايه افتخار مومن
قال الصادق - عليه السلام -
ثلاثة هن فخر المؤ من وزينة فى الدنيا و الاخرة : الصلاة فى اخر الليل و ياءسه مما فى ايدى ، الناس ، و ولاية الامام من ال محمد -صلى الله عليه وآله -
سه چيز مايه افتخار مومن و زينت اودر دنيا و آخرت است :
1 - نماز در آخر شب ؛
2 - دل كندن از آنچه دردست مردم است ؛
3 - پذيرش ولايت امام از اهل بيت پيامبر (ص ) (بحارالانوار، ج 87، ص 140).
اوصاف شب زنده داران
قال على - عليه السلام -
و انى لمن قوم لاتاءخذهم فى الله لومة لائم سيماهم سيماء الصديقين و كلامهم كلام الابرار، عمار الليل و منارالنهار، متمسكون بحبل القرآن ، يحبون سنن الله و سنن رسوله ، لايستكبرون ولايعلمون و لايغلون و لايفسدون قلوبهم فى الجنان و اءجسادهم فى العمل
من از كسانى هستم كه در راه خداوند از هيچ ملامتى نمى ترسد از كسانى كه سيمايشان سيماى صديقان و سخنانشان سخنان نيكان است شب زنده دارانند و روشنى بخش روز. به دامن قرآن تمسك جسته اند و سنتهاى خدا و رسولش را احيا مى كنند نه تكبر مى ورزند و نه علو و برترى پيشه مى سازند نه خيانت مى كنند و نه فساد به راه مى اندازند، قلبهاشان در بهشت و پيكرهاشان در انجام وظيفه و عمل . (مكارم الاخلاق ، ص 322).
نماز شب ، سرگرمى مومن
قال الباقر - عليه السلام -
لهوالمومن فى ثلاثة اشياء،: التمتع بالنساء، و مفاهكة الاخوان ، و الصلوة بالليل ؛
سرگرمى و انس مؤ من در سه چيز است :
1 - بهره مندى از زنان
2 - شوخی با برادران
3 - نماز در نيمه شب ؛ (سفينة البحار، ج 2، ص 519).
بى بهره از نماز شب
قال على - عليه السلام -
و كم من قائم ليس له من قيامه الا السهر و العناء حبذا الاكياس
چه بسا شب زنده دارى كه از عبادت شبانه خود، جز رنج و بى خوابى بهره اى نبرد خوشا خواب عارفان زيرك . (نهج البلاغه ، ج 145).
وقت انجام نماز شب
عن حسين بن على بن بلال ، قال ، - عليه السلام -
كتبت اليه فى وقت صلاة الليل فكتب - عليه السلام - عندزوال الليل و هو نصفه افضل فان فات فى اوله و اخره جائز
حسين بن على بن بلال مى گويد: به امام نوشتم كه وقت خواندن نماز شب در چه موقع است ؟ امام در پاسخ نوشت : نيمه شب بهتر است ، و اگر در اين فرصت نخواندى ، اول شب يا آخر شب هم مى توانى بخوانى . (التهذيب ، ج 2 ص 118).
نماز شب در هنگام نبرد
قال اميرالمؤ منين - عليه السلام -
الا انكم ملاقوا العدو غدا - ان شاءالله - فاطيلوا، الليلة القيام ، و اكثروا تلاوة القرآن ، و اسئلوا الله الصبر والنصر
در جنگ صفين به همراهان خود فرمود: شما فردا با دشمن نبرد خواهيد كرد، لذا امشب را بيشتر در نماز باشيد، (نماز شب بخوانيد) و فراوان قرآن بخوانيد و از خداوند صبر و نصرت بخواهيد. (بحارالانوار، ج 100، ص 35).
اثرات دنيايى و آخرت نماز شب و تجهد
قال على - عليه السلام -
و سيق الذين اتقوا ربهم الى الجنة زمرا قد امن العذاب ، و انقطع العتاب و زخرحوا عن النار، و اطماءنت ، و رضوا المثوى و القرار، الذين كانت اعمالهم فى الدنيا زاكية و اعينهم باكية ، و كان ليلهم فى دنياهم نهارا تخشعا و استغفارا و كان نهارهم ليلا توحشا و انقطاعا، فجعل الله لهم الجنة مابا والجزاء ثوابا و كانوا حق بها و اهلها فى ملك دائم و نعيم قائم
پرهيزكاران دسته دسته به سوى بهشت هدايت مى شوند از عذاب آسوده اند و از سرزنش ايمن و از آتش دورند و بهشت براى آنان آرامش يافته (تا در مكان هاى امن بيا بياسايند) و آنان از اين قرارگاه خشنود مى باشند اينان كسانى هستند كه در اين جهان ، كردارشان پاك وچشمشانشان گريان و شب هايشان در دنيا در فروتنى (در نماز شب ) و استغفار روز و روزهايشان از بيم گناه شب بوده است از اين رو خداوند بهشت را جاى بازگشت و پاداش (كردار) آنان گردانيده و به بهشت و اهل بهشت سزاوارتردند، در جاودانگى و نعمت پايدار. (نهج البلاغه ، خطبه 190، الدليل ، ج 2 ص 1000).