■ اوقات نماز در روایات(4)
جامع آيات و احاديث موضوعى نماز
داراى دو خصلت
عن الصادق - عليه السلام - قال : خصلتان من كانتا فيه ، و الا فاعزب ، ثم اعزب ، قيل : و ما هما؟قال : الصلاة فى مواقيتها، و المواظبة عليها، و المواساة ؛
دو خصلت است در هر كس اين دو باشد فبها، و گرنه دور شو، سپس دور شو، (يعنى لايق چيزى نيست ). عرض كردند آن دو چيست ؟ فرمود: خواندن نماز در وقتهايش و مواظب بودن بر آن ، و يارى رساندن به مردم .
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 81)
اهميت به وقت نماز
عن الصادق - عليه السلام - قال : ان ملك الموت قال : انه ليس فى شرق الارض و لا فى غربها اهل بيت مدر و لا وبر الا انا اتصفحهم فى كل يوم خمس مرات ، فقال رسول الله - صلى الله عليه و اله -: انما يتصفحهم فى مواقيت الصلاة ، فان كان ممن يواظب عليها عند مواقيتها لقنه شهادة ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله - صلى الله عليه وآله - و نحى عنه ملك الموت ابليس ؛
از امام صادق (ع ) نقل شده كه فرمود: عزرائيل گويد: در شرق و غرب زمين اهل خانه گلى و نه اهل خانه مو و پشمى نيست ، مگر اينكه هر روز پنج مرتبه به آن ها نظر مى كنم ، پيامبر خدا (ص ) فرمود: جز اين نيست به آنها در وقتهاى نماز نظر مى كند، اگر از آنها باشد بر نماز در وقتهاى آن مواظبت مى كند (هنگام مرگ ) شهادتين بر او تلقين مى كند، و شيطان را (در آن هنگام كه مى خواهد ايمان را از او بگيرد) دور مى كند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 79)
نماز در غير وقت
عن الصادق - عليه السلام - قال : قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -: من صلى الصلاة لغير وقتها رفعت له سوداء مظلمة تقول ضيعتنى ، ضيعك الله كما ضيعتنى ، فى رواية عن الباقر - عليه السلام - انها اذا ارتفعت فى اول وقتها رجعت الى صاحبها و هى بيضاء مشرقة يقول حفظتنى حفظك الله ؛
از امام صادق (ع ) نقل شده كه فرمود: پيامبر خدا (ص ) فرمود: هركس نماز را در غير وقت آن بخواند براى او بالا مى رود در حالى كه سياه و تاريك است ، گويد: مرا تباه كردى خداوند تو را تباه گرداند همان طور كه مرا تباه ساختى . در روايت ديگر آمده ، همانا اگر نماز اگر در اول وقتش بالا رود به صاحبش سفيد و نورانى بر مى گردد و گويد: مرا حفظ كردى خدا تو را حفظ كند.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 80 - 78)
هنگام وقت نماز
سئل الصادق - عليه السلام - عن الرجل يكون فى السفينة و تحضر الصلاة يخرج الى الشط لايرغب عن صلاة نوح - عليه السلام - فقال : صل فى السفينة قائما فان لم يتهيالك من قيام فصلها قائما؛
شخصى از امام صادق (ع ) سؤ ال كرد: كه مردى در كشتى است ، و وقت نماز مى رسد، مى خواهد از كشتى بيرون آيد و در كنار دريا روى زمين نماز بخواند. حضرت فرمود: از نماز نوح (ع ) روى بر نگرداند (زيرا نوح در كشتى نماز خواند) و در همان كشتى نماز بخواند و اگر نتوانست بايستد نشسته نماز بخواند.
(بحارالانوار، ج 84، ص 98)
مواظبت از وقت نماز
عن ابان بن تغلب قال : كنت صليت خلف ابى عبدالله - عليه السلام - بالمزدلفة ، فلما انصرف التفت الى فقال : يا ابان ! الصلوات الخمس المفروضات ، من اقام حدودهن و حافظ على مواقيتهن لقى الله يوم القيامة ، و له عنده عهد يدخله به الجنة ، و من لم يقد حدودهن ، و لم يحافظ على مواقيتهن لقى الله و لا عهد له ان شاء عذبه ، و ان شاء غفر له ؛
از ابان بن تغلب نقل شده گويد: بودم پشت سر امام صادق (ع ) در مشعر نماز خواندم ، آن گاه كه برگشت به من توجه شده ، فرمود: اى ابان ، نمازهاى پنجگانه واجب ، هركس حدهاى آن ها را به پا دارد، و بر وقتهاى آن ها مواظبت كند، به خدا ملاقات مى كند، و براى وى در نزد او پيمانى است به آن او را به بهشت داخل ميكند و هر كس حدهاى آنها را به پا ندارد، و بر وقتهاى آن ها مواظبت نكند، به خدا ملاقات مى كند و او را پيمانى نمى باشد اگر بخواهد او را عذاب مى كند و اگر بخواهد او را مى بخشد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 78)
برترى نماز اول وقت
عن الباقر - عليه السلام - قال : اعلم ان اول الوقت ابدا افضل ، فعجل بالخير ما استطعت ، واحب الاعمال الى الله ما داوم العبد عليه و ان قل ؛
از امام باقر (ع ) نقل شده كه فرمود: آگاه باش همانا اول وقت هميشه برتر است ، هر قدر مى توانى به نيكويى بشتاب ، و دوست ترين عملها به خداوند آن است كه بنده هميشه آن را به جا آورد، هرچند اندك باشد.
(فروع ، ج 3، ص 274)
منتظر وقت نماز
عن الصادق - عليه السلام - قال : كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - يقول : من حبس نفسه على صلاة فريضة ينتظر وقتها فصلاها فى اول وقتها، فاتم ركوعها و سجودها و خشوعها، ثم مجد الله تعالى ، و عظمه و حمده حتى يدخل وقت الصلاة الاخرى فلم يلغ بينهما كتب الله كاجر الحاج المعتمر، و كان من اعلى عليين ؛
از امام صادق (ع ) نقل شده كه فرمود: پيامبر خدا (ص ) مى فرمود: هركس وجود خود را براى نماز واجبى آماده نگاه دارد، منتظر وقت آن باشد، و آن را در اول وقتش بخواند، و ركوع و سجود و خشوع آن را كامل به جا آورد سپس خدا را تمجيد و تعظيم نمايد و او را سپاسگزار باشد، تا وقت نماز ديگر برسد، و در ميان اين دو كار بيهوده انجام ندهد خداوند براى او مانند ثواب حج و عمره آورنده را مى نويسد، و از اهل عليين مى باشد.
(معالم زلفى ، ص 41)
معنى وقت نماز ظهر
عن ابى عبدالله - عليه السلام -: الصلاة الوسطى الظهر و قوموا لله قانتين ، اقبال الرجل على صلاته و محافظته على وقتها حتى لايلهيه عنها و لايشتغله شى ء؛
نماز وسطى به نماز ظهر گفته مى شود و به پا خيزند براى خدا به اطاعت و بندگى (در معناى جمله ((قوموا لله قانتين )) مى فرمايد): توجه و رو آوردن نمازگزار به نماز و محافظت و مراقبت كامل از وقت نماز به آن طورى كه هيچ چيز او را از آن مشغول نكند و باز ندارد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 231)
نمازگزار اهل آتش نيست
قال على - عليه السلام -: تعاهدوا امر الصلاة و حافظوا عليها و استكثروا منها و تقربوا بها فانها كانت على المؤ منين كتابا موقوتا الا تسمعون الى جواب اهل النار حين سئلوا: ((ما سلككم فى سقرقالوا لم نك من المصلين )) ؛
مواظب نماز باشيد، نماز را حفظ كنيد، زياد نماز بخوانيد. به وسيله نماز به خدا نزديك شويد ؛ زيرا نماز كارى است كه خدا در وقتهاى معينى آن را واجب كرده است . مگر به پاسخ جهنمى ها آن گاه كه سؤ ال مى شوند گوش نداده ايد؟چه چيز شما را در جهنم افكند؟ آنان مى گويند: ما نماز نمى خوانديم .
(نهج البلاغه ، خطبه 191)
بازرگانى هنگام وقت نماز
((رجال لاتلهيهم تجارة و لابيع عن ذكر الله و اقام الصلاة و ايتاء الزكاة ))، عن الصادق - عليه السلام - فى هذه الاية قال : كانوا اصحاب تجارة فاذا حضرت الصلاة تركوا التجارة و انطلقوا الى الصلاة ، و هم اعظم اجرا ممن لايتجر ؛
((مردانى آنها را بازرگانى و نه سوداگرى از ياد خدا و به پاداشتن نماز و ادا كردن نماز سرگرمشان نمى سازد)) - در اين آيه از امام صادق (ع ) نقل شده كه فرمود: اينها صاحبان بازرگانى بودند، آن گاه كه وقت نماز رسيد بازرگانى را رها مى كردند و به نماز مى رفتند و اجر آنان از كسانى كه تجارت نمى كنند بزرگتر است .(بحارالانوار، ج 83، ص 4)
وقت نماز هنگام جنگ
عن ابن عباس قال : كان على - عليه السلام - يوما فى حرب صفين مشتغلا بالحرب و القتال و هو مع ذلك بين الصفين يراقب الشمس ، فقال له ابن عباس : يا امير المؤ منين ما هذا الفعل ؟قال : انظر الى الزوال حتى نصلى ، فقال له ابن عباس : و هل هذا وقت صلاة ؟ان عندنا لشغلا بالقتال عن الصلاة !! فقال - عليه السلام - على ما نقاتلهم ؟ انما نقاتلهم على الصلاة ، و لم يترك صلاة الليل قط حتى ليلة الهرير ؛
از ابن عباس نقل شده كه گويد: على (ع ) روزى در صفين مشغول جنگ و قتال بود، و او با اين حال چشم به خورشيد داشت ، ابن عباس به او عرض كرد: يا اميرالمؤ منين اين چه كار است ؟فرمود: به زوال خورشيد نگاه مى كنم تا نماز بخوانم . ابن عباس به او عرض كرد: آيا اين وقت نماز است ؟همانا نزد ما به جنگ اشتغال است از نماز. على (ع ) فرمود: براى چه با آن ها مى جنگيم ؟ جز اين نيست با آن ها بر نماز مى جنگيم . گويد: نماز شب را هرگز ترك نكرد حتى شب هرير كه تا صبح مشغول جنگ بود.
(بحارالانوار، ج 3، ص 23)
محبوبترين كارها
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - : احب الاعمال الى الله الصلاة لوقتها... ؛
محبوبترين كارها در نزد خداوند، نماز اول وقت است .
(كنزالعمال ، ج 7، حديث 18897)