■ اسرار و آثار نماز در روایات6
جامع آيات و احاديث موضوعى نماز
ثمره نماز كامل
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا كان يوم القيامة يدعى بالعبد فاول شى ء يسئل عنه الصلاة فاذا جاء بها تامة و الا زخ فى النار ؛
هنگامى كه روز قيامت فرا مى رسد، اولين چيزى كه از انسان سؤ ال مى كنند نماز است ، اگر انسان نماز را كامل به جا آورد (در رحمت حق قرار مى گيرد) و اگر چنين نباشد، وى را به درون آتش مى افكنند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 16)
جبران ناراحتى با نماز
عن ابى عبدالله - عليه السلام - قال :
كان على - عليه السلام - اذا هاله شى ، فزع الى الصلاة ، ثم تلى هذه الاية ((استعينوا بالصبر و الصلاة )) ؛
هنگامى كه براى اميرالمؤ منين (ع ) مشكلى پيش مى آمد، به نماز پناه مى برد (ناراحتى خود را به طريق نماز جبران مى كرد) و آيه ((استعينوا بالصبر و الصلاة )) را تلاوت مى كرد.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 263)
استقبال خدا از نمازگزار
قال الباقر - عليه السلام -:
اذا استقبل المصلى القبلة استقبل الرحمن بوجهه ؛
آن گاه كه نمازگزار رو به قبله نمايد، خداوند رحمان به صورتش رو مى آورد.
(اصول وافى ، ج 2، ص 58)
آتش گناه را با اقامه نماز خاموش كنيد
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
يا بنى ادم ! فاطفئوا عنكم ما او قد تموه على انفسكم فيقومون فيتطهرون ، فتسقط خطاياهم من اعينهم و يصلون فيغفر لهم ما بينهما ثم توقدون فيما بين ذلك .فاذا كان عند صلاة الاولى نادى يا بنى ادم ، قوموا فاطفئوا ما اوقدتم على انفسكم فيقومون و يتطهرون ، و يصلون فيغفر لهم ما بينهما، فاذا حضرت العصر فمثل ذلك ، فاذا حضرت المغرب فمثل ذلك ، فاذا حضرت العتمة ، فمثل ذلك فينامون و قد غفرلهم ، ثم قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - فمدلج فى خير و مدلج فى شر ؛
اى فرزندان آدم ! آتشى را كه با دست خود افروخته ايد خاموش كنيد پس بر مى خيزند و وضو مى گيرند ؛ بعد از آن ، گناهان و معاصى شان ساقط مى شود، و آن هنگام كه نماز مى خوانند، هرچه از زشتيها، كه در مابين دو نماز مرتكب شده اند، بخشوده مى شود ؛ مجددا در مابين دو نماز آتش مى افروزند.همين كه هنگام نماز ظهر فرا رسد.منادى حق ندا دردهد كه اى انسانها برخيزيد، و آتشى را كه براى سوزاندن خويش برافروخته ايد خاموش كنيد، پس بر مى خيزند و وضو مى گيرند و نماز به جا مى آورند، آن گاه هرچه كه در مابين دو نماز مرتكب شده بودند بخشوده مى شود.و هرگاه وقت نماز عصر فرا رسد، چنين است كه در نماز ظهر گذشت ، (يعنى ، با اقامه نماز عصر، گناهان گذشته وى آمرزيده مى گردد) و با فرارسيدن وقت نماز مغرب و اقامه آن ، معصيتهاى قبل از مغرب او آمرزيده مى شود.سپس مى خوابند در حالى كه آمرزيده شده اند و چيزى از گناهان بر آنان نيست .بعد از آن گروهى در راه خير سير مى كنند و گروهى در راه شر.
(بحارالانوار، ج 82، ص 224)
نماز و بخشش گناهان
قال الصادق - عليه السلام -:
من صلى ركعتين يعلم ما يقول فيهما انصرف و ليس بينه و بين الله - عز و جل - ذنب الا غفره له ؛
كسى كه دو ركعت نماز به جاآورد و بداند كه (در نماز) چه مى گويد، و بعد از اتمام هر نماز گناهى بين او و خداوند باشد خدا او را مى بخشد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 240)
سلام نماز و خروج از معاصى
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا قمت الى الصلاة و توجهت و قراءت ام الكتاب و ماتيسر من السور، ثم ركعت ، فاتممت ركوعها و سجودها و تشهدت و سلمت ، غفر لك كل ذنب فيما بينك و بين الصلاة التى قدمتها الى الصلاة المؤ خرة فهذا لك فى صلاتك ؛
هرگاه به نماز ايستادى و توجه كردى (به سوى خداوند و با حضور قلب ، به پيشگاه او قرار گرفتى ) و فاتحة الكتاب را قرائت نمودى و در حد امكان و ميسور، از سوره هاى (كوچك ويا بزرگ ) قرآن خواندى ، سپس ركوع و سجود تام و تمامى انجام دادى ، آن گاه تشهد و سلام دادى ، اثر اين نماز تو، آمرزش تمامى گناهانت مى باشد كه در مابين دو نمازت مى باشد، آن نمازى كه قبلا به جاى آوردى و نمازى كه بعدا خواندى .پس آن چه از نماز عايد تو مى گردد، همانا آمرزش كليه گناهانت مى باشد.
(بحارالانوار، ج 82، ص 205)
مثل نمازهاى پنجگانه در محو گناهان
تفسير الامام - عليه السلام - قال : قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من صلى الخمس كفر الله عنه من الذنوب ما بين كل صلاتين ، و كان كمن على بابه نهر جار يغتسل فيه خمس مرات لاتبقى عليه من الذنوب شيئا، الا الموبقات التى هى ججد النبوة او الامامة ، او ظلم اخوانه المؤ منين او ترك التقية حتى يضر لنفسه و اخوانه المؤ منين ؛
كسى كه نماز پنجگانه يوميه را به جا مى آورد، خداوند همه گناهان او را، كه در ما بين دو نماز براى او پيش مى آيد، و مثل كسى است كه در جلو خانه اش نهر آبى جارى باشد و او روزانه پنج بار در آن شستشو نمايد، ديگر گناهى بر او باقى نخواهد گذاشت ، مگر گناهان مهلك ، مانند انكار رسالت ، امامت ، ظلم و ستم به برادران ايمانى ، و يا ترك تقيه تا آن جا كه ضرورى به او يا برادران مؤ من او برسد.
(بحارالانوار، ج 82، ص 219)
پناه به نماز
عن اميرالمؤ منين - عليه السلام - قال :
اذا راءى احدكم امرئة تعجبه فليات اهله فان عند اهله مثل ما راءى و لا يجعلن للشيطان على قلبه سبيلا ليصرف بصره عنها فاذا لم تكن له زوجة فليصل ركعتين و يحمدالله من فضله فانه يبيح له برحمته ما يغنيه ؛
هرگاه زنى نظر كسى را جلب كرد، فورا با همسرش نزديكى كند، زيرا زنان مانند يكديگر هستند و شيطان را در خود راه ندهد ؛ و اگر كسى داراى همسر نيست ، دو ركعت نماز گزارد و به حمد الهى بپردازد و از خداوند بخواهد براى او همسرى فراهم آورد.
(نورالثقلين ، ج 3، ص 589)
نماز، بازدارنده از فحشاء و منكرات
قال الصادق - عليه السلام -:
اعلم ان الصلاة حجزة الله فى الارض ، فمن احب ان يعلم ما يدرك من نفع صلاته ، فلينظر فان كانت صلاته حجزته عن الفواحش و المنكر فانما ادرك من نفعها بقدر ما احتجز، و من احب ان يعلم ما له عند الله فليعلم ما لله عنده ، و من خلا بعمل فلينظر فيه ، فان كان حسنا جميلا فليمض عليه ، و ان كان سيئا قبيحا فليجتنبه ؛ فان الله - عز و جل - اولى بالوفاء و الزيادة .من عمل سيئة فى السر فليعمل حسنة فى السر و من عمل سيئة فى العلانية فليعمل حسنة فى العلانية ؛
آگاه باشيد، همانا نماز حاجز و حائلى است از طرف خداوند در روى زمين ، پس آن كسى كه دوست دارد بداند كه چه قدر از منافع نمازش را درك كرده ، پس دقت كند و بنگرد كه اگر نمازش حاجز و حائل بين او فواحش و منكرات است ، پس از منافع نماز به قدرى كه از گناه و فواحش دورى كرده ، درك نموده و بهره برده است .اگر كسى مى خواهد بداند چه قدر مقام نزد خداوند دارد.نگاه كند ببيند خداوند متعال نزد او چه قدر مقام دارد؟ وكسى كه عملى را انجام داده پس به دقت در عملش ، بنگرد اگر آن عمل شايسته و نيكو و خالص بود، پس او را ادامه دهد واگر عمل بد و زشتى بود ديگر تكرار نكند و از آن رقم اعمال به شدت اجتناب كند، كه اگر چنين كند به راستى كه خداوند - عز و جل - به وفا و زياد كردن روزيش و برآوردن حاجاتش سزاوارتر است .كسى كه در خلوت مرتكب گناهى مى شود، پس بايد در خلوت ، حسنه و كار شايسته اى نيز انجام دهد.و چنانچه كسى در جلوت و انظارمردم گناهى كرد، پس بايد آشكارا كار نيكى را نيز انجام دهد.
(بحارالانوار، ج 78، ص 199)
هفت خصلت موجب ايمان كامل است
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
يا على : سبعة من كن فيه فقد استكمل حقيقة الايمان و ابواب الجنة مفتحة له ؛ من اسبغ وضوئه ، واحسن صلاته ، و ادى زكوة ماله ، و كف غضبه و سجن لسانه ، و استغفر لذنبه ، و ادى النصيحة لاهل بيته ؛
پيامبر اكرم (ص ) فرمود: اى على !هفت خصلت است كه در هر كس باشد حقيقت ايمان را دريافته ، و درهاى بهشت به سوى او گشوده مى گردد.
اول : كسى كه وضوى كامل و شايسته بگيرد.
دوم : نمازش را نيكو ادا كند (و جميع شرايط قبولى نماز را رعايت نمايد).
سوم : زكات مالش را بپردازد.(اموالش را تزكيه كند).
چهارم : خشم خويش را فرو برده و كظم غيظ كن و از اعمال خشم و عصبانيت خود جلوگيرى كند.
پنجم : زبانش را(از هر چه باطل و ناحق است ) ببندد و حبس كند.
ششم : بر گناهان خويش استغفار نمايد.
هفتم : نصايح و اندرز و راهنماييهاى لازم را در حق اهل بيت و فرزندانش مضايقه نكند، و حق اهل و عيال و اولاد خويش را از نظر نصيحت و هدايت و ارشاد، ادا نمايد.
(مكارم الاخلاق ، ج 2، ص 387)
عبور از صراط
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلاة جواز على الصراط ؛
نماز جواز عبور از صراط است .
(بحارالانوار، ج 98، ص 168)
اثر نماز ميت
قال الصادق - عليه السلام -:
يدخل على الميت فى قبره الصلاة و الصوم و الحج و الصدقة و البر و الدعاء، و يكتب اجره للذى يفعله و للميت ؛
نماز و روزه و صدقه و نيكى و دعا براى ميت در قبر او داخل مى شود، و اجر و پاداش اين امور را براى ميت و آن را انجام مى دهد، نوشته مى شود.
(بحارالانوار، ج 82، ص 62)
دورى شيطان از نمازگزار
قال الصادق - عليه السلام -:
انظر اذا قمت الى الله فان الشيطان ابعد مايكون من الانسان اذا قام الى الصلاة ؛
بنگر آن گاه كه به درگاه خداوند (براى خدا) مى ايستى ، زيرا شيطان هيچ گاه از انسان دورتر از آن وقتى كه به نماز مى ايستد، نيست .
(جامع الاخبار، ص 211.بحارالانوار، ج 91، ص 243)
نماز پاسدار انسان
قال على - عليه السلام -:
و عن ذلك ما حرس الله عباده المؤ منين بالصلوات و الزكوات ؛
و از اينجاست كه خداوند با نمازها و زكاتها و سختكوشى در نماز، از بندگان با ايمانش پاسدارى مى كند.
(نهج البلاغه ، فيض الاسلام ، ص 798)
تقويت روحيه به وسيله نماز
عن الصادق - عليه السلام - قال :
فى قول الله - عز و جل -: ((و استعينوا بالصبر و الصلوة )) قال : يعنى بالصبر: الصوم ؛ و قال : اذا نزلت بالرجل النازلة او الشديدة فليصم فان الله - عز و جل - يقول : ((استعينوا بالصبر و الصلاة )) ؛
امام صادق (ع ) در تفسير آيه فوق فرمود: خداوند متعال در قرآن مى فرمايد: ((از روزه و نماز استعانت جوييد)) و مراد از ((صبر)) در اين آيه ((روزه )) است .و سپس فرمود: و هرگاه دشوارى و مشكلى سخت به كسى روى آورد.((روزه )) بدارد، زيرا خداوند متعال مى گويد: ((يارى طلبيد و استعانت جوييد از روزه و نماز)).
(روضة المتقين ، ج 3، ص 260 و 228)
روح نماز در عالم برزخ
قال الصادق - عليه السلام -:
اذا وقع الانسان فى قبره .... كان الصلوة عن يمينه و الزكوة عن شماله و البر ظل عليه ، قال الصبر للصلوة و الزكوة و البر: دونكم صاحبكم فان عجزتم عنه فانا دونه ؛
هنگامى كه انسان در قبر خود قرار گرفت ، ((نماز)) در طرف راست و زكات در طرف چپ وى قرار مى گيرند، و نيكيهايش بر سر وى سايه مى گسترانند ؛ در اين هنگام ، ((صبر)) به نماز و زكات و نيكيهاى وى مى گويد: صاحب خود را دريابيد و اگر عاجز مانديد من او را كفايت مى كنم و با او خواهم بود.
(سفينة البحار، صبر، ج 2، ص 5)