زمانی بود که زنان مسلمان در هند نه تنها در مساجد نماز می خواندند، بلکه پیشگام در ساخت مساجد و تحول آفرین بودند. از جمله این زنان تاثیرگذار می توان از «رضیه سلطان» و «نور جهان» و «مهام آنگا» نام برد.

 اواخر قرن اول هجری، مسلمانان به فرماندهی «محمد بن قاسم» از طریق دره سند به هند حمله کردند و اینگونه به تدریج نفوذ اسلام به هند آغاز شد؛ اگرچه تا زمان سلطان محمود غزنوی، اسلام نفوذ چندانی در هند نداشت.

با تضعیف غزنویان، معزالدین محمد، از سلسله غوریان خود را سلطان خواند و متصرفات خود در هند را به فرمانده‌اش قطب الدین آبیک سپرد. پس از مرگ معزالدین، آبیک رسما اعلام استقلال کرد و دهلی را مرکز حکومت خود کرد. این مسئله باعث شد تا مناطق مختلف در شبه جزیره هند همچون بنگال حاکمیت مسلمانان ترک را بپیرند و حکومت ممالیک هند پایه گذاری شد.

پس از قطب الدین آبیک، شمس الدین التتمش به حکومت رسید. در دوره او مسجد «قوت الاسلام» که مسجد جامع دهلی است، توسعه یافت و مناره بزرگ قطب به آن اضافه شد. این مسجد در زمان قطب الدین آبیک ساخته شده بود. سلسله شمس الدین التتمش به «شمسیان هند» معروف بود. این سلسله همچنین به «سلاطین مملوک» و «غلامشاهیان هند» نیز شهرت دارد.

او در زمان حیاتش، بخشی از امور حکومتی را به دختر خود «رضیه سلطان» به دلیل لیاقت و شایستگی‌اش سپرد و به عنوان ولیعهد پدر منصوب شد. این درحالی بود که صلاح ندانست که پسرانش به دلیل می‌خوارگی و غرق شدن در رویاهای جوانی اداره حکومت را به دست بگیرند.

«رضیه سلطان» باوجود مخالفت‌های بسیار و کارشکنی‌های اطرافیان، با حمایت طرفداران و استفاده از حق مشروعیت خود به عنوان ولیعهد پدر به سلطنت رسید تا اولین اولین زن خاکم دهلی باشد.

اما جالب این بود که او برای دریافت حمایت از تاج و تخت خود به مسجد «قوت الاسلام» (مسجد جامع دهلی) رفت که اولین مسجد ساخته شده در شمال هند بود.

اولین حاکم زن دهلی، با سخنرانی‌اش در مسجد قوت الاسلام نه تنها راه برای حضور زنان دیگر در مسجد باز کرد بلکه به آنها برای ساخت مساجد انگیزه داد.

گفته می شود که او در سفرهای خود همواره به مساجد و مدرسه‌ها می‌رفت.

زنان مسلمان در دوران قرون وسطی چیزهای خوبی داشتند. از نظر سیاسی، آنها مورد اطمینان امپراطورانی بودند که در هر مرحله با آنها مشورت می کردند.

داستان‌های «نور جهان» که تسلط زیادی بر شاه جهانگیر مغول داشت، برای بسیاری شناخته شده است.

تعداد زیادی از این زنان، تاثیر شگرفی در ساخت مساجد در هند داشتند.

در دهلی، مسجد «خیر المنازل» به دست «مهام آنگا»، مادر خوانده «جلال الدین اکبر»، بزرگ ترین حاکم مغول در سال ۱۵۶۱ میلادی ساخته شد.

مسجد «خیر المنازل» اولین مسجد در دهلی است که با مشارکت یک زن ساخته شد، همان زنی که در اوایل سال‌های امپراطوری اکبر، عملا حاکم این امپراطوری بود.

بسیاری از شاهزاده خانم‌های مغول پس از وی، اقدام به ساختن مساجد به عنوان یک عمل پسندیده کردند.

طاق مرکزی مسجد خیر المنازل دارای کتیبه‌ای است که به وضوح نشان می دهد این مسجد توسط مهام آنگا ساخته شده است.

مدرسه‌ای هم متصل به مسجد خیر المنازل بود که از سوی خود آنگا برای آموزش اسلامی کودکان تأمین مالی می‌شد.

اما بسیاری از زنان هند هم بودند که در مراسم نماز و نیایش در مساجد شرکت می کردند.

به عنوان مثال، مسجدی متعلق به دوره «تغلق» در «وزیر آباد» دهلی وجود دارد. این مسجد دارای یک محفظه مرتفع است که توسط دیوارهای مشبک محافظت شده است. این بخش ویژه زنان سلطنتی بود که برای نیایش به مسجد می آمدند.

همین طور در «بنگال» هند مسجد «آدینه» وجود دارد که یکی از بزرگ‌ترین مساجد هند است.

این مسجد متعلق به قرن پانزدهم، بسیار بزرگ‌تر از مسجد قوت الاسلام است. اتاق نماز این مسجد هم دارای یک محفظه مشبک مخصوص زنان خانواده سلطنتی بود.

یکی از این مسجدها که در قدیم زنان برای اقامه نماز به آنجا می رفتند، مسجد «زنانه» است که ۳۵۰ سال پیش در دوره مغول توسط اورنگ زیب ساخته شد.

بسیاری از دختران و زنان مسلمان در مسجد زنانه گرد هم می آمدند تا به مطالعه قرآن و حدیث بپردازند. این دوره ها به صورت رایگان و توسط بانوان قاری آموزش داده می شد.

دخترانی که در کالج دولتی مجاور درس می خواندند، بعد از ظهرها در این مسجد نماز می خواندند. به تدریج زنان دیگر در اطراف شروع به تجمع در پارکی در نزدیکی مسجد برای نماز کردند و بعد از پیاده روی صبحگاهی در این مکان قرآن می خواندند.

به طور کلی می توان گفت که بسیاری از مساجد هندوستان در قرون گذشته از سوی زنان سلطنتی و خانواده‌های اشراف، ساخته شد یا مورد استقبال قرار گرفتند.

در داخل مساجد هم هیچ نشانی از منع ورود زنان وجود ندارد، اما همه چیز با سقوط مغول‌ها  و آمدن انگلیسی‌ها تغییر کرد. زنان به تدریج از حضور در مساجد منع شدند.

حالا زنان در هند نمی توانند برای نماز در مساجدی که هم جنس‌های خودشان آنها را صدها سال پیش ساخته اند، شرکت کنند و این وضعیتی است که مسلمانان امروزی دارند.

این مطلب را به اشتراک بگذارید :