درمساله تعیین اوقات نماز های یومیه، از دیرباز بین فقهای امامیه اختلاف دیدگاه وجود داشته است. یکی از این اوقات که اهمیت ویژه ای دارد، وقت نماز مغرب است.

این اختلاف نظردر مبدأ وقت نماز مغرب به صورت دوقول بروز پیداکرده است:

قول اول: مبدأیت استتار قرص 

قول دوم: مبدأیت ذهاب حمره مشرقیه 

هردو قول، قائلین بسیاری از میان قدما ومتاخرین دارد. 

ابن جنيد، شیخ صدوق، سید مرتضی، قاضی بن براج، سلار،علامه مجلسی، شیخ بهایی ومحقق قمی را می توان از قائلین به استتار قرص بر شمرد.

از میان فقهایی که قائل به اعتبار ذهاب حمره مشرقیه هستند، می توان به أبو الصلاح حلبي، قطب راوندی، ابن إدريس، ابن حمزه، علامه حلی، شهید اول، شهید ثانی وشيخ أنصاري اشاره نمود.

در این میان، برخی از فقهای بزرگ همچون شیخ مفید، شیخ طوسی و محقق حلی هر دو قول را در کتب مختلف خود برگزیده اند.

قائلین به هر قول، روایات متعددی را برای اثبات مدعای خود برشمرده اند.درهردو طرف، روایات صحیحه و موثقه یافت می شود که دلالت بر هریک از دوقول دارد. امابرخی روایات نیز مطرح شده است که یا ضعف دلالی دارد یا ضعف سندی، ولی به عنوان مؤید می تواند مورد استناد قرار گیرد.

اکثر قریب به اتفاق فقها، تعارض بین این دو دسته از روایات را پذیرفته اند. اما برخی، این تعارض را بدوی دانسته ووجوه جمعی را برای رفع این تعارض بیان نموده اند، در حالیکه برخی دیگر تعارض را مستقر شمرده و به ترجیح یک دسته بر دسته دیگر روی آورده اند.

قائلین به استتار، دو وجه جمع بیان نموده اند؛ یکی حمل اخبار ذهاب حمره بر احتیاط یا استحباب این دسته، روایاتی را شاهد این جمع ذکر کرده اند. دوم حمل روایات ذهاب حمره بر علامیت، در مواقعی که تشخیص استتار ممکن نیست.

قائلین به اعتبار ذهاب حمره نیز در جمع بین این دو دسته از اخبار،اخبار داله بر ذهاب را مبین یا مقید واز آن طرف اخبار استتار را مجمل یامطلق دانسته ومجمل را برمبین و مطلق را بر مقید، حمل نموده اند.

اما آن دسته از کسانی که تعارض را مستقر دانسته اند، اخبار داله بر ذهاب حمره را به دو دلیل، بر اخبار استتار ترجیح داده اند.

اولین وجه موافق مشهور بودن مضمون اخبار دال بر ذهاب است و دوم، مخالفت قول به ذهاب با قول عامه وبه تعبیر دیگر موافقت قول به استتار با قول کافه اهل تسنن است. این دسته از فقها از قرائن داخلیه روایات این باب نیز برای حمل روایات استتار بر تقیه استفاده نموده اند که نحوه دلالت آن، قابل بحث و  بررسی است.
 

نگارنده: حمیدکمالی اردکانی

نحوه دسترسی به پایان نامه:

اصل این پایان نامه در کتابخانه مرکز تخصصی نماز موجود است. جهت دسترسی و اطلاع از سایر پایان نامه ها با موضوع نماز، به لینک زیر، قسمت کتابخانه مرکز تخصصی نماز مراجعه فرمایید.

ورود به سامانه فراکاوش:  https://farakavosh.ismc.ir/PhraseSearch.aspx

این مطلب را به اشتراک بگذارید :