از دیر باز نسبت به ابتدا و انتهای وقت نماز مغرب بین فقهای امامیه اختلاف بوده است و اقوال متعددی  نسبت به ابتدا و انتهای وقت در مسئله وجود دارد که در میان هریک از اقوال بزرگانی از فقه وفقاهت اظهار نظر کرده اند و هریک برای قول خود ادله متعددی بیان نموده اند. در ابتدای وقت قائلین به استتار قرص بزرگانی هم چون شیخ صدوق، سید مرتضی، شیخ طوسی در برخی از کتبش، محقق حلی و بسیاری از فقهای بزرگ امامیه را می توان برشمرد. و در بین قائلین به ذهاب حمره‌ی مشرقیه فقهائی هم چون شیخ مفید، ابن حمزه، یحیی بن سعید حلی، شهید اول و شهید ثانی و بسیاری از بزرگان فقه و فقاهت به چشم می خورند. که هریک برای قول مختار ادله فراوانی ذکر کرده اند. 
در انتهای وقت هم اقوال متعددی بیان شده است حتی می توان گفت نسبت به ابتدای وقت اختلاف بیشتری وجود دارد از این جهت که زمانهای متعددی به عنوان انتهای وقت بیان شده است. عده ای از بزرگان هم چون شیخ صدوق، سید مرتضی، شیخ طوسی در بعضی از کتب و بسیاری دیگر از فقهاء سقوط شفق را به عنوان انتهای وقت نماز مغرب بیان نموده اند. وبزرگانی هم سقوط شفق را انتهای وقت مختار بیان کرده اند و برای مضطر وسعت وقت بیشتری قائل شده اند. وبرخی از بزرگان هم زمانها و تفاصیل دیگری بیان کرده اند.
در این رساله اقوال متعدد، قائلین اقوال و ادله هر قول به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجایی که نسبت به ابتدای وقت فقط دو قول وجود داشته است در هریک از این دو قول قائلین به متقدمین، متاخرین و معاصرین تقسیم شده اند. اما نسبت به انتهای وقت به خاطر کثره اقوال، از نظر زمان تقسیم بندی صورت نگرفته است و به تقسیم بندی به لحاظ اختلاف قول اکتفاء شده است. در نهایت هم در خاتمه بیان شده است که اتخاذ رأی در این مسئله نیازمند بررسی رجالی و اتخاذ مبنا در چند مسئله اصولی می باشد که از حوصله این رساله خارج بوده است ان شا الله اگر توفیقی باشد مرحله دوم این تحقیق را در نوشته ای دیگر دنبال خواهیم کرد.

محقق: محسن کرانی

اصل این پایان نامه در کتابخانه مرکز تخصصی نماز موجود است.

این مطلب را به اشتراک بگذارید :