■ سه اشتباه بزرگ برخی پدران در خانه
حجت الاسلام هادی عجمی
یک.
برخی فکر میکنند برای محبوبیتشان در بین فرزندان تنها محبت به آنها کافی است؛ در حالی که برای محبوبیت در خانواده تنها محبت به فرزندان کفایت نمیکند، بلکه باید بین تمامی اعضای خانواده و به خصوص شما و همسرتان رابطه عاطفی بسیار گرمی حکم فرما باشد. علت اصلی اینکه برخی فرزندان حرف شنوی از والدین و یا پدر ندارند، نبود این ارتباط عاطفی است. در خانهای که پدر و مادر رابطه درستی با هم ندارند و مادر با پدر اختلاف دارد، این اختلاف به فرزندان میآموزد که چنانچه خود پدر و مادر حرف یکدیگر را قبول ندارند، ما هم لازم نیست حرف آنها را بپذیریم!
به هر میزان که رابطه عاطفی شما و همسرتان ضعیف باشد، همسرتان محبت کمتری از شما در دلش دارد و این ناخواسته بر روی فرزندان شما اثر میگذارد و آنها نیز احساس محبت کمتری به شما دارند؛ هر چند که فرزندان پاره تن شما هستند و کاملا نمیتوانند از شما دل ببرند، اما این وابستگی درجاتی دارد و هر چه آرامش، عاطفه و احترام بر خانه شما حکم فرما شود این وابستگی بیشتر است.
دو.
اشتباه بزرگ برخی پدران این است که محبت را ابراز نمیکنند و درجواب میگویند: همین که برای فرزندان و همسرمان تلاش میکنیم یعنی چی؟ این یعنی که آنها را دوست داریم...
این افراد از این نکته بسیار مهم غافلند که هر چند تلاش مادی آنها نیز نشانه دوست داشتن است؛ اما انسان بهخصوص زنان و فرزندان، عاطفی هستند و بنا به روایات باید عاطفه و دوست داشتن را در کنار محبت عملی، به زبان آورد. رسول خداوند ص فرمودند: مردی که به همسرش بگوید : "تو را دوست دارم"، هیچگاه از قلب همسرش خوارج نمیشود.[1]
يكي از شرايط ضروري براي موفقيت والدين در ايفاي نقش الگويي، هماهنگي رفتار آنهاست. ناهماهنگي در رفتار والدين به دو شکل ظاهر ميشود:
الف) بدين صورت كه هر کدام از والدین در جایی بهگونهای عمل کنند و در جای دیگر بهگونه دیگر. براي مثال، والدین در حضور دیگران نماز را اول وقت و با کیفیت بهجا آورند؛ ولي در خانه و خلوت به نماز چندان اهمیت ندهند؛
ب) ناهماهنگي ميان رفتار پدر با مادر يا ديگر اعضاي خانواده. بدين صورت كه مادر براي مثال، به نماز اهمیت دهد و به بهترین کیفیت آن را بهجا آورد؛ ولي پدر نماز را سبک بشمارد یا آن را ترک کند.
هرگونه ناهماهنگي ميان رفتار والدين بهشدت از تأثيرگذاري الگويي والدين جلوگيري ميكند؛ زيرا فرزند بدان سبب كه رفتار یک دست و هماهنگی را مشاهده نمیکند، متحير ميماند و نميداند رفتار كداميك از والدين را الگو قرار دهد و بر اساس آن عمل كند. آيا بايد نماز را با شرايط كامل بخواند يا مختصر؟ به آن اهميت بدهد يا ندهد؟ همين تحير و سرگرداني موجب وقفه در الگوگيري ميشود. افزون بر اين، اين تعارضها موجب ميشود حساسیت فرزند نسبت به رفتارهاي والدین تضعيف و در نهايت نابود شود و نتيجة طبيعي آن اين است كه توجهي به رفتار آنها نميكند و به همين سبب، از رفتار آنها الگو نميگيرد. چه بسا در برخي موارد، اين تعارضها موجب شود فرزند ما ناخواسته نوعي نفاق و ريا را بياموزد و به آن خو بگيرد. بنابراين، ايفاي صحيح نقش الگويي مستلزم ايجاد هماهنگي در رفتار والدين است.
گفتنی است، در برخي موارد والدين ناچارند رفتارشان متفاوت باشد و براي مثال، در شرايطي خاص (به دليل منتظر افرادي بودن يا به دليل كاري ضروري) مجبورند نماز را مختصر بخوانند؛ در اين صورت بايد براي فرزند خود توضيح دهند كه اين اختصار براي چه بوده است، تا مانع الگوگيري آنها نشود.