■ چهل حدیث نماز در کلام امیرالمومنین علی علیه السلام
در میان فرائض دینی «نماز» همواره مورد تاکید بوده و همانا ستون دین است. در این مجال به صورت روزانه چهل حدیث نماز که از کتاب «چهل حدیث نماز در کلام امام امیرالمومنین علی علیه السلام» به اهتمام «غلامرضا راه پیما» اقتباس شده را منتشر کرده و در اختیار مخاطبان نوید شاهد قرار می دهیم. امید است مطالعه این احادیث بستری برای اُنس بیشتر و متعالی تر با نماز که همانا میعادگاه روزانه به خداست، باشد.
حدیث روز اول:
امام علی علیه السلام:
اُوصیکُمْ بِالصَّلاهِ وَ حِفْظِها، فَاِنَّها خَیْرُالْعَمَلِ وَ هِىَ عَمُودُ دینِکُمْ.
«شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش مى کنم زیرا نماز برترین عمل و اساس دین شماست.»
بحارالأنوار: ج ۸۲، ص ۲۰۹
حدیث روز دوم:
امام علی علیه السلام:
وَ إِنَّهَا لَتَحُتُّ الذُّنُوبَ حَتَّ الْوَرَقِ
«نماز گناهان را مانند ریزش برگ درختان فرو می ریزد.»
(نهج البلاغه، خطبه ۱۹۹)
حدیث روز سوم:
امام علی علیه السلام:
اَلصّلاهُ حِصْنُ الرَّحْمنِ وَ مَدْحَرَهُ الشَّیطانِ
«نماز قلعه خدای بسیار مهربان و وسیله ای برای دورکردن شیطان است.
(غررالحکم، ج ۲، ص ۱۶۶)
حدیث روز چهارم:
امام علی علیه السلام:
مَا أَهَمَّنِی ذَنْبٌ أُمْهِلْتُ بَعْدَهُ، حَتَّى أُصَلِّیَ رَکْعَتَیْنِ وَ أَسْأَلَ اللَّهَ الْعَافِیَهَ.
از آن گناهان پروایی ندارم که پس از آن فرصت یابم دو رکعت نماز گزارم و از خدا عافیت و سلامتی بطلم.
(نهج البلاغه، فیص الاسلام، ص ۱۲۳۰)
حدیث روز پنجم:
امام علی علیه السلام:
إنّ أسرَقَ النّاسِ مَن سَرقَ صَلاتهُ
«دزدترین مردم کسی است که از نمازش کم بگذارد.»
(بحارالانوار، ج ۸۲، ص ۲۲۲)
حدیث روز ششم:
امام علی علیه السلام:
إنّ الإنسانَ إذا کانَ فی الصَّلاهِ فإنّ جَسَدَهُ و ثیابَه و کُلَّ شَیءٍ حَولَهُ یُسَبِّحُ
«هنگامی که انسان درحال نماز است، اندام و جامه او و هرچه پیرامون اوست، خدا را تسبیح می گویند.»
(میزان الحکمه، ج ۵، ص ۳۷۷)
حدیث روز هفتم:
امام علی علیه السلام:
لَو یَعلَمُ المُصَلّى ما یَغشاهُ مِنَ الرَّحمَهِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ
«اگر نمازگزار بداند که چقدر از رحمت (خداوند تعالی) او را فرا گرفته است، سرش را از سجده بر نمی دارد.»
(غرر الحکم، ص ۲۶۱)
حدیث روز هشتم:
امام علی علیه السلام:
مَن لَم یأخُذ اهبهُ الصلوهِ قَبلَ وَقتِها فَما و قُرَها
«کسی که قبل از نماز خود را برای اقامه نماز آماده نکند، به نمازبی احترامی نموده است.»
(شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج ,۲۰ باب ,۷۶۸ ص ۳۲۹)
حدیث روز نهم:
امام علی علیه السلام:
أقْرَبُ مَا یَکُونُ العَبْدُ مِنَ اللهِ اذا سَجَد
«نزدیک ترین چیزی که بنده را به خدا نزدیک می کند سجده است.»
(بحارالانوار، جلد ۸۲، ص ۲۲۳)
حدیث روز دهم:
امام علی علیه السلام:
وَ عَنْ ذَلِکَ مَا حَرَسَ اللَّهُ عِبَادَهُ الْمُؤْمِنِینَ بِالصَّلَوَاتِ وَ الزَّکَوَاتِ
«و از اینجاست که خداوند با نمازها و زکات ها و سخت کوشی در نماز، از بندگان با ایمانش پاسداری می کند.»
(نهج البلاغه، فیض الاسلام، ص ۷۹۸۹)
حدیث روز یازدهم:
امام علی علیه السلام:
طُولُ الْقُنُوتِ وَ السُّجُودِ یُنْجِی مِنْ عَذَابِ النَّارِ
«قنوت و سجده طولانی در نماز، نمازگزار را از عذاب آتش نجات می دهد.»
(تصنیف غررالحکم، ص ۱۷۵، حدیث ۳۳۵۳)
حدیث روز دوازدهم:
امام علی علیه السلام:
إِجَابَهُ الْمُؤَذِّنِ یَزِیدُ فِی الرِّزْقِ
«اجابت دعوت اذان گو، سبب افزایش روزی می شود.»
(بحارالانوار، ج ۸۴، ص ۱۷۷)
حدیث روز سیزدهم:
امام علی علیه السلام:
النَّظیفُ مِن الثِّیابِ یُذهِبُ الهَمَّ والحُزنَ ، وهُو طَهورٌ للصَّلاهِ
«لباس تمیز غم و ناراحتی را برطرف کرده و آن لباس پاک (مناسب) نماز است.»
(وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۴۶)
حدیث روز چهاردهم:
امام علی علیه السلام:
نَوْمٌ عَلَى یَقِینٍ، خَیْرٌ مِنْ صَلَاهٍ فِی شَکٍ
«خوابیدن با علم و یقین بهتر از نماز و نیایش خدا با شک و تردید است.»
(نهج البلاغه، فیض الاسلام، ص ۱۱۳۰)
حدیث روز پانزدهم:
امام علی علیه السلام:
اِذا قامَ اَحَدُکُمْ اِلَى الصَّلوهِ فَلْیُصَلُّ صَلوهَ مُوَدّعٍ
«هرگاه یکى از شما به نماز ایستد، باید مانند کسى که با نماز وداع مى کند، نمازبخواند.»
(غررالحکم، ص ۱۲۹)
حدیث روز شانزدهم:
امام علی علیه السلام:
اللَّهُمَّ الْعَنْ مَنْ تَرَکَ الصَّلَاهَ مُتَعَمِّدا
«خدایا لعنت کن کسی را که عمدا نماز را ترک کند.»
(جامع الحادیث الشیعه، ج ۴، ص ۷۶)
حدیث روز هفدهم:
امام علی علیه السلام:
لایُقْبِلُ اللّهُ الصَّلاهَ مِمَّنْ مَنَعَ الزَّکاهَ
«هرکس مانع دادن زکات شود, نمازش قبول نمى شود.»
(بحارالانوار, ج ۹۶ ص ۲۹)
حدیث روز هجدهم:
امام علی علیه السلام:
مَن أتَى الصَّلاهَ عارِفا بِحَقِّها غُفِرَ لَهُ
«کسی که نماز به جا آورد در حالی که عارف به حق آن باشد، خداوند او را می آمرزد.»
(بحارالانوار، ج ۸۲، ص ۲۰۷، تحف العقول ص ۱۱۷)
حدیث روز نوزدهم:
امام علی علیه السلام:
الصَّلَاهُ قُرْبَانُ کُلِّ تَقِیِ
«نماز وسیله تقرب و نزدیک شدن هر پارسایی به خداست.»
(نهج البلاغه، فیض الاسلام، ص ۱۱۵۲)
حدیث روز بیستم:
امام علی علیه السلام:
لَا قُرْبَهَ بِالنَّوَافِلِ إِذَا أَضَرَّتْ بِالْفَرَائِضِ
«نوافل و مستحبات اگر به واجبات ضرر برسانند موجب تقرب به درگاه خدای تعالی نخواهد بود.»
(غررالحکم، ص ۳۲۵)
حدیث روز بیست و یکم:
امام علی علیه السلام:
إیاکم و البِطنهَ فَإِنها مَقساهٌ ِللقَلبِ وَ مَکسَلَهٌ عَنِ الصلوهِ وَ مَفسَدهٌ ِللجسدِ
«از پرخوری دوری کنید که موجب قساوت قلب و باعث کسالت از اقامه نماز و سبب تباهی بدن است.»
(غرر الحکم، ص ۸۰)
حدیث روز بیست و دوم:
امام علی علیه السلام:
یا کمیل! انْظُرْ فِیمَا تُصَلِّی وَ عَلَى مَا تُصَلِّی إِنْ لَمْ یَکُنْ مِنْ وَجْهِهِ وَ حِلِّهِ فَلَا قَبُول.
«حضرت علی (ع) خطاب به کمیل فرمود: ای کمیل! نگاه کن ببین که در چه چیزی نماز می گزاری و بر روی چه چیز نماز ایستادی، اگر آن چیزی را که برای نمازت استفاده می کنی، حلال و مباح نباشد، نمازت قبول نیست.»
(تحف العقول، ص ۱۸۷)
حدیث روز بیست و سوم:
امام علی علیه السلام:
لا یَقُومَنَّ أحَدُکُم فی الصَّلاهِ مُتَکاسِلاً و لا ناعِسا، و لا یُفَکِّرَنَّ فی نفسِهِ فإنّهُ بینَ یَدَی رَبِّهِ و إنّما لِلعَبدِ مِن صلاتِهِ ما أقبَلَ علَیهِ مِنها بقَلبِهِ .
«در حال کسالت وچرت زدن نماز نخوانید و در حال نماز به فکر خودتان نباشید زیرا در محضر خدا ایستاده اید. به درستی که آن مقدار از نماز بنده قبول می شود که قلبا به خدا توجه داشته باشد.»
(بحارالانوار، ج ۸۴، ص ۲۳۹، وسائل الشیعه، ج ۴، ص ۶۸۷)
حدیث روز بیست و چهارم:
امام علی علیه السلام:
أَلَا تَسْمَعُونَ إِلَى جَوَابِ أَهْلِ النَّارِ حِینَ سُئِلُوا« ما سَلَکَکُمْ فِی سَقَر؟َ قالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّین».
آیا به پاسخ اهل دوزخ گوش فرا نمی دهید که وقتی از آنها می پرسند: «چه چیز شما را گرفتار دوزخ ساخت؟ می گویند: ما از نمازگزاران نبودیم.»
بحار الانوار، ج ۸۲، ص ۲۲۴، نهج البلاغه، خطبه ۱۹۰)
حدیث روز بیست و پنجم:
امام علی علیه السلام:
صَلِّ الصَّلاهَ لِوَقتِها المُؤَقَّتِ لَها، ولا تُعَجِّل وَقتَها لِفَراغٍ، ولا تُؤَخِّرها عَن وَقتِها لِاشتِغالٍ، واعلَم أنَّ کلَّ شَی ءٍ مِن عَمَلِک تَبَعٌ لِصَلاتِک.
«نماز را در وقت مقرر آن به جای آور، و به خاطر فراغت عجله مکن و به علت اشتغال آن را به تاخیر میفکن، و بدان که همه اعمال تو بسته به نماز تو است.»
(نهج البلاغه، نامه ۲۷)
حدیث روز بیست و ششم:
امام علی علیه السلام:
من سَمعَ النداءَ فَلَم یجبه مِن غیر علهٍ فلا صلاهَ لَه؟
«هر که بانگ (اذان) را بشنود و بدون علت بدان پاسخ ندهد، پس نمازی برای او نیست.»
(وسائل الشیعه، ج ۵۵، ص ۲۷۵)
حدیث روز بیست و هفتم:
امام علی علیه السلام:
مَنْ سَمِعَ اَلنِّدَاءَ و هو فِی اَلْمَسْجِدِ ثم َخَرَجَ فَهُوَ مُنَافِقٌ إِلاَّ أَنْ رجلُ یُرِیدَ اَلرُّجُوعَ إِلَیْهِ، اَو یکونُ علی غیرِ طهارۀٍ فیخرج لِیتطهَّر.
«کسی که صدای اذان را از مسجد بشنود و بدون خواندن نماز (جماعت) از مسجد خارج شود، منافق است مگر این که قصد برگشت برای نماز خواندن دارد، یا وضو ندارد و برای گرفتن وضو از مسجد خارج شود.»
«بحارالانوار، ج ۸۴، ص ۱۶۱)
حدیث روز بیست و هشتم:
امام علی علیه السلام:
اذا صَلَّیْتَ فَاَسْمِعْ نَفْسَکَ الْقِراءَهَ وَ التَّکْبیرَ وَ التَّسْبیحَ
«هنگامى که نماز مى خوانى، قرائت و تکبیر و تسبیح را چنان به جاى آور که خود بشنوى »
(بحارالانوار, ج ۸۵ ص ۷۶)
حدیث روز بیست و نهم:
امام علی علیه السلام:
اَفْضَلُ الصُّفُوفِ اَوَّلُها وَ هُوَ صَفُّ الْمَلائِکَهِ وَ اَفْضَلُ الْمُقَدَّمِ مَیامِنُ الاِْمامِ.
«بهترین صفهای نماز جماعت، صف اول است و آن صف ملائکه است و بهترین جای صف اول سمت راست امام است.»
(بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۱۸)
حدیث روز سی ام:
ضَمِنْتُ لِسِتَّهٍ علی الله اَلْجَنَّهَ منهم رَجُلٌ خَرَجَ الی الجمعهِ فماتَ فَلَهُ اَلْجَنَّهُ
از حضرت علی (ع) نقل شده که فرمود: «برای شش نفر بهشت را ضامن هستم که خداوند به آنها عطا کند: از آنها مردی است که در راه رفتن به نماز جمعه بمیرد.»
(وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۱۱)
حدیث روز سی و یکم:
امام علی علیه السلام:
أطِیلُوا السُّجودَ فما مِن عَمَلٍ أشَدَّ على إبلیسَ مِن أن یَرَى ابنَ آدَمَ ساجِدا لأنّهُ اُمِرَ بالسُّجودِ فَعَصى
«سجده را طولانی کنید که هیچ عملی بر ابلیس گران تر از این نیست که انسان را درحال سجده ببیند زیرا خداوند او را امر به سجده کرد و او سربرتافت.»
(بحارالانوار، ج ۸۵، ص ۱۶۱)
حدیث روز سی و دوم:
امام علی علیه السلام:
«اِذا قامَ الرَّجُلُ اِلَى الصَّلاهِ اَقْبَلَ اِلَیْهِ اِبْلیسُ یَنْظُرُ اِلَیْهِ حَسَدا لِمایَرى مِنْ رَحْمَهِ اللّهِ اَلتَّى تَغْشاهُ.
«هنگامی که کسی به نماز برمی خیزد، شیطان می آید و به نظر حسادت به او نگاه می کند زیرا می بیند که رحمت خدا او را فرا گرفته است.»
(بحارالانوار، ج۸۲، ص ۲۰۷)
حدیث روز سی و سوم:
امام علی علیه السلام:
«تَعَاهَدُوا أَمْرَ الصَّلَاهِ وَ حَافِظُوا عَلَیْهَا وَ اسْتَکْثِرُوا مِنْهَا وَ تَقَرَّبُوا بِهَا فَإِنَّهَا کانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ کِتاباً مَوْقُوتاً»
«امر نماز را مراعات کنید و آن را محافظت نمایید و بسیار به جا آورید و با آن به خدا تقرب جویید زیرا نماز بر مومنین فریضه است و نوشته شده و وقت آن تعیین گردیده است.»
(نهج البلاغه، خطبه ۱۹۹)
حدیث روز سی و چهارم:
امام علی علیه السلام:
«مَن صَلی بِاذانٍ و اِقامهٍ صَلی خَلفَه صفٌ مِنَ الملائکهِ، لایُری طَرَفاهُ و من صَلی بِاقامَهٍ صَلی خَلفهُ مَلَک»
هر کس نمازش را با اذان و اقامه بخواند، صفی از فرشتگان پشت سر او به نماز می ایستند که دو طرف آن صف دیده نمی شود و هر کس که نماز خود را با اقامه تنها بخواند یک فرشته پشت سر او نماز می گذارد.»
(ثواب الاعمال، ص ۵۸)
حدیث روز سی و پنجم:
امام علی علیه السلام:
«مَنْ صَلَّى اَلْفَجْرَ فِی جَمَاعَهٍ رُفِعَتْ صَلاَتُهُ فِی صَلاَهِ اَلْأَبْرَارِ وَ کُتِبَ یَوْمَئِذٍ فِی وَفْدِ اَلْمُتَّقِینَ.»
«کسی که نماز صبح را به جماعت بخواند، نمازش در میان نماز نیکان بالا برده می شود و آن روز در جرگه پارسایان نوشته شود.»
«دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۱۵۲)
حدیث روز سی و ششم:
امام علی علیه السلام:
عَلِّموا صِبیانَکُمُ الصَّلاهَ، و خُذوهُم بها إذا بَلَغوا ثمانی سنین.
«نماز را به فرزندان خویش تعلیم دهیم و چون به سن بلوغ رسیدند، آنان را وادار به خواندن این فریضه الهی نمایید.»
(وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۱۲)
حدیث روز سی و هفتم:
امام علی علیه السلام:
قیامُ اللیلِ مُصَحَحه لِلبدنِ و تَمَسک بِاَخلاقِ النبیینَ و رِضی رَبُّ العالمینَ
«برخاستن برای نماز شب موجب تندرستی و پایبندی به اخلاق پیغمبران است و خدا را خشنود می کند.»
(میزان الحکمه، ج ۵، ص ۴۲۴)
منبع: ستاد اقامه نماز