نخستين واجب الهى
- پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) : نخستين چيزى از دين ، كه خدا بر مردم واجب كرد و آخرين چيزى كه باقى مى  ماند ، نماز است .
- نخستين چيزى كه خدا بر امتم واجب كرد ، نمازهاى پنجگانه است .
- ابن اثير : نخستين دستور اسلام كه خداوند مقرر كرد ، پس از اقرار به يگانگى خداوند و دورى از بتها ، نماز بود . هنگامى  كه نماز بر پيامبر واجب شد ، جبرييل نزد او در بالاى شهر مكه آمد وبرايش پاشنه پا را در گوشه اى از دره بر زمين كوبيد ، چشمه اى جوشيد و جبرييل پيش روى پيامبر وضو گرفت ، تا چگونگى طهارت براى نماز را نشان دهد . پس پيامبر همچون او وضو گرفت . سپس جبرييل برخاست و با آن [ وضو ] نماز خواند و پيامبر هم با او نماز گزارد .
- ابن شهر آشوب : در مدتى كه پيامبر در مكه بود ، هيچ عبادتى تشريع نشد مگر طهارت و نماز كه بر او ، واجب و براى امت ، سنت ( مستحب مؤكد ) بود . پس از معراج و در سال نهم بعثت ، نمازهاى پنجگانه واجب شد . هنگامى  كه پيامبر به مدينه هجرت كرد ، در شعبان سال دوم هجرت ، روزه واجب گشت ، قبله تغيير كرد و زكات فطريه و نماز عيد نيز واجب شد
- فريضه نماز جمعه در سال نخست هجرت جايگزين نماز ظهر شده بود
- سپس زكات دارايى ها واجب شد . پس از آن حج و عمره و حلال و حرام و منع و اجازه و استحباب و كراهت و نيز جهاد و ولايت امير مؤمنان مقرر شد .
- هنگامى  كه پيامبر سى و هفت ساله شد ، خواب مى  ديد ، كسى او را فرستاده خدا خطاب مى  كند ، اما نمى  توانست بپذيرد . مدتى طولانى اين چنين سپرى شد تا روزى در ميان كوهها ، هنگام شبانى گله ابو طالب ، نگاهش به شخصى افتاد كه او را فرستاده خدا خطاب مى  كرد . از او پرسيد : كيستى ؟ گفت : من جبرييل هستم . خداوند مرا به سويت روانه كرده تا تو را فرستاده خود قرار دهد . پس پيامبر خديجه را از موضوع آگاه كرد . خديجه گفت : اى محمد . اميدوارم كه اين گونه باشد . سپس جبرييل بر پيامبر نازل شد و براى او آبى از آسمان آورد و به او وضو و ركوع و سجود را آموخت و آن گاه كه پيامبر چهل ساله شد ، چگونگى نماز را بدون وقتهاى آن به او ياد داد . پس پيامبر در هر وقت ، نمازهاى دو ركعتى مى  خواند .
- جبرييل پيام خداوند را به پيامبر رساند . . . سپس جبرييل نزد پيامبر مى  آمد و جز با اجازه اش به او نزديك نمى  شد . روزى نزد پيامبر در بالاى مكه آمد ، پاشنه پايش را در گوشه اى از دره به زمين كوبيد . چشمه اى جوشيد . جبرييل وضو ساخت و پيامبر طهارت گرفت و نماز ظهر را خواند و آن نخستين نمازى بود كه خداوند واجب كرد .

نخستين آموزش واجب
- ابو مالك اشجعى از پدرش : نماز ، نخستين چيزى بود كه پيامبر به افراد تازه مسلمان ، مى  آموخت .
- پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله )
- هنگام فرستادن معاذ به يمن
- فرمود : تو بر كسانى وارد مى  شوى كه اهل كتابند . پس بايد نخستين چيزى كه آنان را بدان مى  خوانى ، بندگى خداوند باشد . سپس هنگامى  كه خدا را شناختند ، آگاهشان كن كه خداوند پنج نماز در شبانه روز بر ايشان واجب كرده است .

نخستين مورد باز خواست
- پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) : نماز ستون دين و نخستين عمل انسان است كه در آن مى نگرند . پس اگر صحيح بود ، اعمالش را مى  بينند و اگر صحيح نبود ، بقيه كارهايش ديده نمى  شود .
- نخستين چيزى كه در روز قيامت ، بازخواست مى  شود ، نماز است . پس هر كس پاسخ داد ، مرحله هاى بعد بر او آسان مى  شود و هر كس پاسخ ندهد ، بر او سخت مى  گردد .
- روز قيامت كه در رسيد ، بنده را مى  خوانند و نخستين چيزى كه از او مى  خواهند ، نماز است . اگر آن را درست بياورد [ كه رستگار شده است ] و گر نه در آتش انداخته مى  شود .
- نخستين عمل انسان كه در روز قيامت محاسبه مى  شود ، نماز است . پس اگر نيكو بود ، رستگار و كامياب مى  گردد و اگر باطل بود ، محروم و زيانكار مى  شود .
- هنگامى  كه بنده در پيشگاه خداوند مى  ايستد ، نخستين چيزى كه از او مى  خواهند نماز است . پس اگر پاكيزه بود بقيه اعمالش هم پاكيزه مى  گردد و اگر پاكيزه نبود ، اعمال ديگرش هم پاكيزه نمى  شود .
- امام باقر ( عليه السلام ) : نخستين چيزى كه از بنده بازخواست مى  شود ، نماز است . پس اگر پذيرفته شد ، بقيه [ اعمال ] هم پذيرفته مى  شود ( 1 ) .

1. همين حديث از امام صادق ( عليه السلام ) نقل شده و دنبال آن چنين آمده است : " و اگر برگردانده شد ، ديگر اعمالش هم برگردانده مى  شود " .

منبع: کتاب الصلاة في الكتاب والسنة، محمد محمدي رى شهرى

این مطلب را به اشتراک بگذارید :