■ شیوه های دعوت کودکان به نماز
شیوه های زمینه ای دعوت به نماز رفتارهایی است که به طور غیرمستقیم آمادگی کودکان را برای جذب به نماز افزایش می دهد.
کوتاه کردن نماز به لحاظ توجه به کودک
هنگامی که کودکان در کنار ما حضور دارند سعی کنیم نماز را کوتاه تر بخوانیم زیرا نماز طولانی برای کودک خسته کننده است و این احساس خستگی برای کودک تنفر از نماز را به جا می گذارد.
انس بن مالک گوید: هنگامی که پیامبر صلی اللّه علیه وآله در حال نماز صدای کودکی را، که با مادرش بود، می شنید، سوره های سبک و کوتاه را قرائت می فرمود.
«کانَ رَسوُلُ اللهِ یسمَعُ الصَّبِی مَعَ اُمِّهِ وَ هُوَ فِی الصَّلاةِ فَیقرَأُ بِسُورَةِ الخَفیفَةِ اَوِ القَصیرَةِ»
(کتاب العیال، ج 1، ص 353)
رسول اکرم صلی اللّه علیه وآله نماز ظهر را با مردم به جماعت گزارد و دو رکعت آخر را به سرعت تمام کرد. پس از نماز مردم گفتند : یا رسول الله آیا در نماز حادثه ای رُخ داد؟
حضرت پرسید: برای چه این سوال را پرسیدید؟ عرض کردند: دو رکعت آخر نماز را با سرعت خواندید؛ فرمود: مگر صدای شیون و فریاد کودک را نشنیدید؟!
« عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: صَلَّى رَسُولُ اللَّهِ بِالنَّاسِ الظُّهْرَ فَخَفَّفَ فِي الرَّكْعَتَيْنِ الْأَخِيرَتَيْنِ فَلَمَّا انْصَرَفَ قَالَ لَهُ النَّاسُ هَلْ حَدَثَ فِي الصَّلَاةِ حَدَثٌ قَالَ وَ مَا ذَاكَ قَالُوا خَفَّفْتَ فِي الرَّكْعَتَيْنِ الْأَخِيرَتَيْنِ فَقَالَ لَهُمْ أَمَا سَمِعْتُمْ صُرَاخَ الصَّبِيِّ»
(وسائل الشیعه ؛ ج 21 ؛ ص 480)
شیوه های زمینه ای دعوت به نماز رفتارهایی است که به طور غیرمستقیم آمادگی کودکان را برای جذب به نماز افزایش می دهد.
آرام کردن و در آغوش گرفتن یا شیر دادن بچه در حال نماز
کودک گرسنه و نیازمند به شیر مادر، اگر به هنگام نماز شیر را از او دریغ کنند نسبت به نماز تنفر پیدا می کند،
زیرا نماز را مانع رسیدن به نیاز اساسی اش می بیند و چنانچه کودک در هنگام نماز شیر داده شود با نماز انس می گیرد و در بزرگ سالی به نماز روی می آورد.
امام صادق علیه السلام می فرماید: زنی که در حال نماز است اشکال ندارد کودک خود را، در حالی که تشهّد می خواهند، شیر دهد.
«لا بَأسَ اَن تَحمِلَ المَرأَةُ صَبِیهَّا وَ هِی تُصَلّی وَ تُرضِعُهُ وَ هِی تَشهَّدُ»
(وسائل الشیعه، ج 4، ص 127)
علی بن جعفر برادر امام موسی بن جعفر علیه السلام گوید: از آن حضرت درباره ی زنی که به نماز واجب مشغول است و فرزند او در کنارش گریه می کند پرسیدم؛ گفتم: آیا جایز است در حال نشسته کودک خود را در بغل بگیرد و به دامن خود بنشاند و او را آرام کند و شیر بدهد؟ فرمود: اشکالی ندارد.
«سَأَلْتُهُ عَنِ الْمَرْأَةِ تَكُونُ فِي صَلَاةٍ فَرِيضَةٍ وَ وَلَدُهَا إِلَى جَنْبِهَا فَيَبْكِي وَ هِيَ قَاعِدَةٌ هَلْ يَصْلُحُ لَهَا أَنْ تَنَاوَلَهُ فَتُقْعِدَهُ فِي حَجْرِهَا تُسْكِتَهُ أَوْ تُرْضِعَهُ قَالَ لَا بَأْسَ»
(وسائل الشیعه، ج 4، ص 127)
تغذیه نوزاد از شیر زن عفیف و با وضو شیر دادن.
رسول خدا صلی اللّه علیه وآله می فرماید: از شیر زنان بدکار و دیوانه به فرزندانتان پرهیز کنید زیرا شیر اثر خود را می گذارد.
«تَوَقَّوْا عَلَى أَوْلَادِكُمْ لَبَنَ الْبَغِيَّةِ وَ الْمَجْنُونَةِ فَإِنَّ اللَّبَنَ يُعْدِي»
(محمد رضا طبی. الاخبار، ج 12، ص 105)
همچنین امام صادق علیه السلام می فرماید: شیر دادن زن یهودی یا نصرانی (به کودک) نزد من بهتر است از شیر دادن زن ناصبی؛ پس ناصبی را به دایگی انتخاب نکنید. [دشمن اهل پیامبر را ناصبی می گویند]
«رَضَاعُ الْيَهُودِيَّةِ وَ النَّصْرَانِيَّةِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ إِرْضَاعِ النَّاصِبِيَّةِ فَاحْذَرُوا النُّصَّابَ أَنْ تُظَائِرُوهُمْ»
(مستدرک الوسائل، ج 15، ص 162
از مادر شیخ مرتضی انصاری ، که از مراجع و عالمان برجسته ی قرن سیزدهم است و صاحب دو کتاب ارزشمند و گران سنگ مکاسب و وسائل بود، پرسیدند: فرزندت چگونه به درجات عالیِ تقوا و عبادت رسیده است؟
پاسخ داد: من در انتظار آن بودم که فرزندم ترقِی بیش تری داشته باشد، زیرا در هنگام شیرخوارگی اش، به او شیر نمی دادم مگر این که با وضو بودم؛ حتی در شب های سرد زمستان هم بدون وضو او را شیر ندادم.
برداشتن کام نوزاد با تربت امام حسین علیه السلام
امام_صادق علیه السلام فرمودند: «حَنِّکُوا اَولادَ کُم بِتُربَةِ الحُسَینِ علیه السلام فَاِنَّهُ اَمانٌ»
(وسائل الشیعه، ج 15، ص 138)
کام فرزندان خود را با تربت امام حسین بن علی علیه السلام بردارید که مایه ی ایمنی کودک خواهد بود.
(یعنی یکی از عوامل ایمنی از وسوسه های شیطان و گرایش به معنویت و نماز در کودک است).
گفتن اذان و اقامه ی در گوش نوزاد
اخیراً روان شناسان ثابت کرده اند که روح کودک، در شش سال اول زندگی، بسیار حساس تر و نقش پذیرتر از دوره های دیگر زندگی اوست و دیده ها و شنیده ها را، چنان در خود جذب می کند که به سختی می تواند آثار مثبت یا منفی آن ها را در بزرگ سالی از خود بزداید.
بنابراین، گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد که معصومین بر آن سفارش کرده اند، او را ایمن می کند و زمینه ساز شخصیت مطلوب او در بزرگ سالی است.
لقب دادن به کودک با نام نیک به ویژه اسامی ائمه علیه السلام
جابر از امام_باقر علیه السلام روایت می کند که آن حضرت به کودک خردسالی فرمود: نامت چیست؟ گفت محمد؛ حضرت فرمود: کنیه ات چیست؟ گفت: علی؛ حضرت فرمود: تو به وسیله این کنیه بر خود دژی ساخته ای که شیطان بر تو راهی ندارد.
هر گاه شیطان بشنود شخصی را به نام محمد یا علی می خوانند، مثل سرب ذوب می شود و هر گاه بشنود کسی را به نام یکی از دشمنان ما می خوانند به شادی و نشاط در می آید و به خود می بالد.
[پس نام زیبا می تواند نفوذ و اثر گذاری شیطان را کاهش دهد و مهمترین اثر شیطان در دور کردن انسان از عبادت خداوند و نماز است.]
«مَا اسمُکَ؟ قالَ: مُحَمَّدٌ: قالَ بِمَ تُکَنّی؟ قالَ بِعَلِی قَقالَ اَبُو جَعفَرٍ اِحتَظَرتَ مِنَ الشَّیطانِ اِحتِظاراً شَدیداً، اِنِّ الشَّیطانَ اِذا سَمِعَ مُنادِیاً ینادی یا مُحَمَّداً اَو یا عَلِیاً ذابَ کَما یذُوبُ الرَّصاصُ حَتّی اِذا سَمِعَ مُنادِیاً ینادی بِاسمِ عَدُوٍّ مِن اَعدائِنا إِهتَزَّ وَ اِختالَ»
(وسائل الشیعه، ج 15، ص 126)
استاد علی‌نقی‌فقیهی ، شیوه‌های ترغیب و جذب به نماز، خلاصه ای از صفحه ۳۰ تا ۵۲.
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
