سرگذشت بيت اللّه و امكان اقامه نماز

■ سرگذشت بيت اللّه و امكان اقامه نماز

سرگذشت بيت اللّه و امكان اقامه نماز

1 ـ در زمان آدم(1)  از آسمان نازل شد، يعنى تنها انسان صاحب مقام قلب است، ومقام قلب خالص نبود، بلكه داراى دوباب بود: شرقي؛ يعنى مقام قلب و غربي؛ يعنى مقام نفس، تا كم ‏كم با تزكيه رذايل وتجليه ملكات نفسانى، باب غربیش شرقى شود.

2 ـ طوفان جهل در زمان نوح، عالم را غرق كرد وطواف در مقام نفس مىكردند وقال الصادق (عليه السلام): «بَقِى مَوْضِعها لم يُغرق، فَسُمّى بِالبَيتِ العَتيق، لاِعْتاقِه عَنِ الْغَرق»؛ امام صادق (عليه السلام) فرمود: حرم به جاى خود از غرق محفوظ ماند، لذا نامش را بيت العتيق نهادند، چون به آسمان چهارمش بردند واز غرق محفوظ ماند.

3 ـ در زمان ابراهيم (عليه السلام) دوباره از آسمان نازل شد وابراهيم، همسر وذريّه‏اش را «بِوادٍ غَيرِ ذى زَرْعٍ عَنْدَ بَيتِكَ الْمُحَرَّم»(2) اسكان داد تا در مقام قلب، يعنى حرم اللّه اقامه صلات شهود كنند.

4 ـ «وَاِذ يَرفَعُ ابراهيمُ القَواعِدَ مِنَ البَيْتِ واِسماعيل رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنّا»(3)؛ وابراهيم واسماعيل ستون‏هايش را چنان بالا بردند كه به مقام سرّ وفطرت توحيدى رسانيدند وباب شرقی اش را كه مقام قلب وسرّ بود، گشودند واز اين در زيارت بيت اللّه الحرام كردند.

5 ـ ابراهيم مأمور تطهير بيت‏ اللّه شد از هر شِركى: «لِلطّائفين والقائمين والرُّكَّعِ السُّجود»(4)؛ براى طواف كنندگان ونمازگزاران (قيام كنندگان) وركوع وسجود كنندگان.

6 ـ ابراهيم در اين جا به مقام شهود توحيدى رسيد واز مقام روح وسرّش گفت: من سِرّ وجانم را متوجّه آفريدگار آسمان‏ها وزمين كردم وعاشقانه سَر در خط فرمانم ونه از مشركان: «إِنّى وَجّهْتُ وَجْهى لِلَّذى فَطَر السَّمواتِ والأرضَ حَنيفا وما أنا مِنَ المُشرِكين»(5).

7 ـ اينك بيت‏الحرام قلب مهيّاى زيارت شد: «واَذّن فِى الناسِ بِالحَجِّ يَأتُوك رِجالاً وعَلى كُلِّ ضامِرٍ يَأتينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَميقٍ»(6)؛ اى ابراهيم، مردم را صَلا زن كه بيت اللّه مهيّاست، قصد اين خانه كنيد يا از مقام نفس حيوانى سفر كنيد تا به كعبه قلب وارد شويد «يَأتُوك رِجالاً»؛ تا پياده‏ها كه با پاى رياضت سفر مىكنند به سوى توبيايند «وعَلى كُلِّ ضامِرٍ يَأتينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَميقٍ»؛ وسواران بر شترهاى لاغر ونفس از رياضت كُشته، از راه دور ودرّه‏هاى گود، خود را به حرم اللّه قلب برسانند.

8 ـ «لِيَشهدوا مَنافِعَ لَهُم وَيذْكُرُوا (بِالاتِّصافِ بصفاتِ اللّه) اِسْمَ اللّهِ، فى أيامٍ مَعْلوماتٍ، عَلى مارَزَقَهُم»؛ تا شاهد فوايد علمى و عملى كه از كعبه قلب عايدشان گشته، باشند، تا ذكر خدا كنند در يوم النّحر والثلاثة بعده: ايّام التشريق مِنْ بَهيمَةِ اَلانْعامِ (النفوس المذبوحة تقربا الى اللّه) «فَكُلوا مِنها واَطْعِمُوا الْبائِسَ الْفَقيرَ»(7)؛ تا شتر و گاو و گوسفند را للّه قربانى كنند ودر حقيقت، نفس خود را قربان كرده باشند با حربه رياضات ومجاهدات، فكلوا من لُحُوم اخلاقها السّلوكية وأَطعموا البقية، البائس الفقير، يا خود، پس از نفس كُشتن، از فضايل مقام قلب، خود بهره‏مند شوند وبه فقراى مستعدّ، اطعام معرفت وتزكيه نفس كنند.

9 ـ «ثُمّ ليَقْضُوا تَفَثَهُمْ ولْيُوفُوا نُذورَهُم وَلْيَطوَّفُوا بِالْبَيتِ العَتيق»(8)؛ سپس اِزالِهِ مُو و ناخن وكثافات ظاهرى وكثافات باطنى وهَيَأتِ رذيله كنند ونفس را مهذّب كنند كه از حِقْد وحسد و شهوت و غضب و غيره پاك شود و به پيمان و عهد ازل (كه قالوا بَلى، در پاسخ «اَلَسْتُ بِرَبِّكُم»(9)، «وحَمَلها الانسان»(10)، نسبت به ولايت اللّه است) وفا كنند ودر تَجْليه وتَحليه وتحصيل معارف، حق فطرت الهى را ادا كنند.

10 ـ وآن وقت، در سِلك ملكوت اعلى، حولِ عَرشُ اللّهِ المَجيد طواف بيت عتيق كنند (كه از طوفان جهل زمان نوح مصون ماند كه قلب عالم است): «اِنَّ اَوّلَ بَيتٍ وُضِعَ لِلنّاسٍ لَلَّذى بِبَكّةَ مُباركاً وهُدى لِلعالمين»(11).

«ذلِكَ ومَنْ يُعَظِّم حُرُماتِ اللّهِ فَهُوَخَيرٌ لَه عِندَ رَبِه»(12)؛ وبر شمرده‏ها همه حُرُماتِ اللّه است وتعظيم اين حرمت‏ها، بَذرِ معرفتى است كه مشاهده حضرت حق وترقى به مقامات قُرب وحضور را نتيجه مىدهد كه تقواى قلوب است(13).

سرگذشت بيت‏ اللّه

«اِنَّ أوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذى بِبَكَّةَ مَباركا وهُدى لِلْعالَمين»(14).

اى خداوندگارم! توپروردگار اين دعوت تامّى واين واقعيت صلاتى كه تحقق يافته. وكامل‏ترين مراتب يقين در آيه «الذين آمنوا وتَطْمَئِنّ قلوبهم بِذِكْرِ اللّه ألا بِذكر اللّهِ تطمئن القلوب»(15)؛ يعنى اوّلين خانه‏اى كه براى عبادت مردم مقرّر گشت، حرم بكّه (مكّه) است كه براى عبادت مجتمع گردند، واز بركات همگانىاش بهره‏مند شوند.

حضرت موسى وقتى به وادى مقدّس (بيابان سينا) رسيد به اوخطاب شد: «فلمّا أتيها نُودى يامُوسى * إِنّى أَنا ربك فَاخْلَع نَعليك إنّك بِالوادى المقدس طُوى * وأَنا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِمايُوحى * إِنّنى أنا اللّهُ لا إلهَ إلاّ أنا فَاعْبُدنى وأقِم الصّلوةَ لِذِكرى»(16)؛ اى موسى، من پروردگار تواَم (وتودر وادى مقدّس هستي) اَدب حضور نگه‏دار، وكفشت را بيرون كن (يعنى تعلّقاتت را از هر دو سرا به دور افكن) تا لايق مقام قُرب و قدس پروردگارت گردى و اينك كه تجرّد يافتى، برگزيده من هستى، وَحى مرا گوش دار:

من اللّه‏ام خدايى جز من نيست پس مرا عبادت كن: «وأَقِم الصّلوةَ لِذكرى»؛ ونماز را براى ذكر وياد من به ‏پاى دار (با نمازت مرا ياد كن) 

«الذين آمنوا وتطمئنّ قلوبهم بذكر اللّه ألا بذكر اللّه تطمئِنّ القلوب»؛(17) يعنى آنان كه به حقيقت ايمان آوردند، قلب‏هايشان به ذكر خدا انس گرفت تا به درجه اِطمينان رسيدند وبدانيد كه با ذكر خدا قلب‏ها از پريشانى مىرهد وبه اطمينان مىرسد. وبا ذكر مجدّد، با خدا اُنس مىگيرند وبا انس جذبه پديد آيد، وجذبه، ذكر مجدد مىطلبد وذكر، انس افزايد، وهمچنان اين دَوَران برقرار است، تا شهود حق ودوام ذكر وهَيَمان. (لطفا به مراتب هفت‏گانه ذكر در همين كتاب مراجعه فرماييد).(18)

وبدانيد كه هر مرتبه‏اى از ذكر درجه‏ اى از يقين را ايجاب مىكند:

از علم اليقين وعين اليقين وحقّ اليقين: 1 ـ علم اليقين: معرفت صورت حاصله شىء در نفس به آثارش مثل رؤيت پروانه آتش را 2 ـ عين اليقين: مشاهده ومعاينه شىء معلوم در نفس، مثل اِحساس پروانه حرارت آتش را. 3 ـ حق اليقين: متحقق شدن به معلوم در نفس، يا شهود حق، حقيقةً در عين جمع احدى مثل آتش شدن پروانه (فنا در ذات).

و كريمه: «ربنا إِنّى اسكنت مِن ذريّتى بوادٍ غَيْرِ ذى زرع عندَ بَيْتِك المُحرّم ربّنا ليقيموا الصلوة (مركز و حقيقت صلات در كل عالم) فَاجْعَلْ أفْئِدةً مِنَ النّاس تَهوى اِلَيهِم (وطواف، جذبه خداست) وَارزُقهُمْ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرون»(19) بِوادٍ غَير ذى زَرعٍ: (الطبيعة الجسمانية: الخالية عن ذرع الإِدراك والمعرفة. ابراهيم دل از اسباب بريد، تا به قرب حق فايز شود).

عند بيتك المحرّم؛ أى القلب (الذى هوحَرَمُ اللّه، وهوالمسجد الحقيقي) ربّنا ليقيموا الصلوة (المناجاة والمكاشفة).

فاجعل افئدة من الناس (الحواس) تهوى اليهم: تميل إليهم بالمشايعة وترك الميل إلى السِفل والبدن (وقتى دل از غير حق قطع شد، دل‏هاى حق طلب به او مىپيوندند و محبت او مىگزينند) «إذ أوحَيْنا الى أُمّك ما يوُحى * أن اقْذِفيهِ فى التابوت فَاقْذِفيهِ فى الْيم فَلْيُلْقِه الْيَمّ بالسّاحل يَاْخُذْهُ عدوٌلى وعدوٌله وأَلْقَيْتُ عَلَيك مُحَبّةً مِنّى ولِتُصْنَعَ عَلى عينى»(20) ذره‏اى از محبت حق، فرعون را واداشت كه گهواره موسى را به ناز بجنباند. (وارزقهم من ثمرات المعارف والحقائق).

«لَعَلَّهُم يَشْكُرون» (باستعمال المدركات فى طلب الكمال)(214) قال رسول اللّه (صلّى الله عليه وآله وسلّم): «قَلْبُ المُؤمِن بَيْن إصْبِعين مِنْ أصابِعِ الرّحمن حتى يَفتَحَ لأَحَدِهِما فَيُوَطِّنَهُ الرُّوح، فَيَكُونُ اِجْتيازُ الثانىمُجَرّدَ اختلاس وبِه يَتَحَقَّقُ حُكْمُ السَّعادةِ والشِقاوَة فى الاخرة».(22)

«رَبَّنا إنّى أسْكَنْتُ مِنْ ذريَّتى بوادٍ غيرِ ذى زرعٍ عِندَ بَيْتِكَ المُحَرَّم ربّنا لِيُقيمُوا الصَّلوة»(23)؛ شهود حضرت ابراهيم اين بود كه تا سكونت در وادى غير ذى زرع است وعند بيتك المحرّم مقام قلب، اقامه صلات امكان پذير است. زرع حظّ نفس حيوانى است وقتى از آن گذشتى وبه بيت مُحَرَّمِ قلب مُقام كردى، اقامه صلات امكان پذير است وموائد آسمانى مهيّا، واين شهود حضرت ابراهيم، حق است در كلّ ازمنه چه قبل از ابراهيم وچه بعد از او.

ودريغا، كه دنيا طلبان حوالى حرم را از زينةُ الحيوة الدنيا پر كردند، كه حظّ نفس حيوانى است واگر كسى در مقام نفس وشاكله آن، كه همان زينة الحيوة الدنياست، به مكّه رفت، سفر آفاقى كرده نه سفر انفسى وبه حرم قلب واصل نشده وبه حقيقت مناسك واقامه صلات راه نيافته است (از واردات قلبي).

«رَبَّنا إنّى اَسكنتُ مِن ذريّتى...» از قول ابراهيم خليل (عليه السلام) كه عرض كرد: پروردگارا، من برخى فرزندانم را در اين هامون خشك ولَم يزرع سكونت دادم، نزد خانه با حرمت تو(محرّم: كار غير خدايى در آن حرام است وبراى همه، جاى امن است) تا زَرق وبرق دنيا مشغولشان نكند، وخالصانه نماز به پاى دارند وعبادت توكنند. خدايا، دل‏هاى برخى را مشتاق ايشان كن تا در كنارشان ساكن گردند ويا از همه جا بيايند وبا ايشان انس گيرند وبه اعمال حج پردازند. پروردگارا، ايشان را از ثمرات انسانى ومعارف ربّانى روزى فرما، باشد كه سپاسگزار توگردند.

اُلفت بين قلب‏ها پيوندى است خدايى

خدا به پيامبر فرمود:«لَوأنفَقْتَ ما فى الأَرضِ جَميعا ما ألَّفتَ بينَ قُلُوبِهِمْ، ولكنَّ اللّهَ ألّفَ بَينَهُم إنّهُ عزيزٌ حكيمٌ»(24)؛ يعنى آدم‏هاى مادى، زمينىها را مىفهمند واز انوار عقلانى بىبهره‏اند ومنكر. اگر قلب، اسير ومطيع نفس شد، روى به عالم سفل مىكند وتحت فرمان واهمه كه سلطان عالم حيوانى است، مىگردد. واگر دنيا را به او دادى، غضب وشهوتش (دو وزير واهمه) را تقويت كرده‏اى كه موجب كينه ودشمنى است، نه الفت ومحبّت، وحرف ملائكه زمينى را تصديق كرده‏اى كه گفتند: «أتَجْعَل فيها مَن يُفسِد فيها ويَسفِك الدّماء»(25) واين نتيجه عالم كثرت واضداد است «ولكنَّ اللّه أَلَّفَ بَينَهُم»؛ مقام قلب است كه حرم خداست وجايگاه انس ورحمت به بندگان خدا وهر چه قلب مصفّا گردد، حرم خدا تقويت شده كه جاى محبت وعشق به حق است وجاى وحى وتجليّات ربّانى ومحبت به خلق، ووحدت، كه موجب محبّت روحانى والفت قلبى است، چون محبت، ظلّ وحدت است والفت ظلّ محبّت، وعدالت ظلّ الفت، وخداوند حكيم است، چون الفت ومحبت را بين ايشان ايجاد فرمود، پس از وحدت، محبّت پديد مىآيد و از محبت، الفت واز الفت، عدالت وجاى همه در قلب است.

دين فطرت

«فَأقِم وَجْهَكَ لِلدّينِ حَنيفا، فِطرتَ اللّهِ الَّتى فَطَر الناسَ عَليها لا تبديلَ لخلقِ اللّهِ ذلك الدّينُ القَيّم ولكنَّ أكثر الناسِ لا يعلمون»(26)؛ پس اى محمّد (صلّى الله عليه وآله وسلّم)، توروى دل به جانب دين معتدل وفطرى بنما، دينى كه سازگار حقيقت انسان است كه انسان‏ها بدين آيين سرشته شدند: سرشت توحيدى است وضامن سعادت آن‏ها، «ذلك الدين القَيِّم»؛ كه جاودانه است، ومربوط به ازمنه، وامكنه، وعقايد ملت‏ها نيست كه عقايد ملت‏ها آن را ساخته باشد: مطابق افكار آن ملت وآن مكان وزمان، وقابل تطبيق با زمان بعد نباشد وآيندگان آن را مطابق زمان و مكان و حالشان تغيير دهند و تبديل كنند، بلكه فطرت آفرينش با فطرت انسان به هم آميخته است(27). «فطرت اللّه» حالتى است كه حقيقت انسان بر آن سرشته شده: متن هستى وقوانين ابدىاش از صفا وتجرّد ازلى، وتوحيد محض(28).

(1). تفسير صافى، ذيل آيه 128 سوره بقره.
(2). ابراهيم (14) آيه 37.
(3). بقره (2) آيه 127.
(4). حج (22) آيه 26.
(5). انعام (6) آيه 79.
(6). حج (22) آيه 27.
(7). حج (22) آيه 28.
(8). حج (22) آيه 29.
(9). اعراف (7) آيه 172.
(10). احزاب (33) آيه 72.
(11). آل عمران (3) آيه 96.
(12). حج (22) آيه 30.
(13). تفسير منسوب به شيخ اكبر، ج 2، ص 103.
(14). آل عمران (3) آيه 96.
(15). رعد (13) آيه 28.
(16). طه (20) آيات 11، 12، 13، 14.
(17). رعد (13) آيه 28. ر.ك: الميزان، ج 14، ص 150.
(18). ص 32 همين كتاب.
(19). ابراهيم (14) آيه 37.
(20). طه (20) آيه 38 و39.
(21). تفسير منسوب به شيخ اكبر، ج 1،ص 658.
(22). تفسير صدرا، ج 5، ص 166.
(23). ابراهيم (14) آيه 37.
(24). انفال (8) آيه 63.
(25). بقره (2) آيه 30.
(26). روم (30) آيه 30.
(27). الميزان، ج 16، ص 189.
(28). وتلك الفطرةُ الأولى ليست إلا مِنَ الفَيضِ الأقدس الذى هوعينُ الذات، مَن بقى عليها لم يُمكِن اِنحرافهُ عنِ التوحيد، واحتجابه عَنِ الحَق، وإنّما يَقَعَ الانحراف والاِحتِجاب مِن غَواشى النشأة و عوارض الطبيعة عند الخلقة، أوالتربية والعادة (تفسير منسوب به محيى الدين، ج 2، ص 262).

اسرا الصلاه یا معراج عشق؛ مهدی سمندری نجف آبادی 

این مطلب را به اشتراک بگذارید :
اشتراک گذاری در کلوب اشتراک گذاری در  فیس بوک اشتراک گذاری در تویتر اشتراک گذاری در افسران

نوع محتوا : مقاله
تعداد کلمات : 1937 کلمه
مولف : مهدی سمندری نجف آبادی
1399/4/23 ساعت 11:50
کد : 2815
دسته : عمومی
لینک مطلب
کلمات کلیدی
نماز
کعبه
بیت الله
اقامه نماز در بیت الله
دین فطرت
مهدی سمندری نجف آبادی
درباره ما
با توجه به نیازهای روزافزونِ ستاد و فعالان ترویج اقامۀ نماز، به محتوای به‌روز و کاربردی، مربّی مختصص و محصولات جذاب و اثرگذار، ضرورتِ وجود مرکز تخصصی در این حوزه نمایان بود؛ به همین دلیل، «مرکز تخصصی نماز» در سال 1389 در دلِ «ستاد اقامۀ نماز» شکل گرفت؛ به‌ویژه با پی‌گیری‌های قائم‌مقام وقتِ حجت الاسلام و المسلمین قرائتی ...
ارتباط با ما
مدیریت مرکز:02537841860
روابط عمومی:02537740732
آموزش:02537733090
تبلیغ و ارتباطات: 02537740930
پژوهش و مطالعات راهبردی: 02537841861
تولید محصولات: 02537841862
آدرس: قم، خیابان شهدا (صفائیه)، کوچۀ 22 (آمار)، ساختمان ستاد اقامۀ نماز، طبقۀ اول.
پیوند ها
x
پیشخوان
ورود به سیستم
لینک های دسترسی:
کتابخانه دیجیتالدانش پژوهانره‌توشه مبلغانقنوت نوجوانآموزش مجازی نمازشبکه مجازی نمازسامانه اعزاممقالات خارجیباشگاه ایده پردازیفراخوان های نماز