مقدمه

امام سجاد(ع) آنقدر به عبادت عشق می ورزیدند که گاهی اطرافیان به ایشان می گفتند که خسته شده اید ولی امام می فرمود: عبادت های من به عبادت های پدرم امیرالمومنین نمی رسد.

بین فرد نماز دوست و نماز خوان فاصله وجود دارد. پیامبر فرمودند: دو نفر از امت من نماز می خوانند، فاصله ی نماز آنها از زمین تا آسمان است.یعنی یک نمازی روح وجان دارد و یک نمازی بی روح و جان است. یک نمازی معراج است و ممکن است که یک نمازی حتی از سقف خانه هم بالاتر نرود. روایت داریم که اگر کسی پشت سر امام جماعتی اقتدا کند که او را دوست ندارد، نماز از سرش بالاتر نمی رود. یعنی باید پشت امام جماعتی نماز بخوانیم که او را دوست داریم. پس در اینجا هم باید محبت باشد و امام جماعت هم مردم را دوست داشته باشد. برای درس خواندن، ایجاد محبت بین دانش آموز و معلم مهم است.

توجه و حضور قلب در نماز

چکار کنیم که در نماز حواس مان پرت نشود؟ باید بدانیم که حقیقت نماز طبق قرآن و روایات توجه قلبی و میل و رغبت قلبی است. باید پوسته و مغز با هم باشند. حقیقت نماز، روح و جان نماز و اتصال قلبی است. دین چیزی است که در کتاب ها نوشته شده است و علما آنرا می گویند ولی باید محبت را به آن اضافه کرد. اگر مسائل دینی را با قلب و عشق قبول کنیم آن دین کامل است. واِلا یک پوسته ی ظاهری است. پیامبر و امامان به نماز اهمیت می دادند. و امام حسین(ع) عاشق نماز بود و از دشمنان وقت گرفت تا نماز بخواند. به شدت محبت، عشق می گویند. در اصول کافی داریم که پیامبر فرمود: برترین انسان های روی زمین کسانی هستند که عاشق عبادت هستند. باید با بدنش مباشرت بکند و با قلبش عبادت را در آغوش بگیرد. بعضی ها می گویند که ما دین و امامان را دوست داریم، نماز را دوست داریم ولی نماز نمی خوانند. انسان باید دلش در عمل خیر، جلو باشد.

در معاشرت، مرحله ی اول سلام کردن است بعد مصافحه کردن است و کسی را که خیلی دوست داریم در آغوش می گیریم. این شدت اوج ادب و تواضع است. پیامبر می فرماید که ما باید با نماز هم آغوش بشویم و از آن لذت ببریم. روایت داریم که امامان ما آنقدر ایاک نعبدوا را تکرار می کردند که از حال می رفتند یعنی اینقدر شیفته ی مناجات با خدا بودند که از حال می رفتند. امام جواد(ع) می فرماید: انسانی که با قلبش به سوی خدا می رود سریع تر از کسی که اعمال ظاهری را بجا بیاورد و دلش جای دیگر است، به خدا می رسد.

افرادی هستند که سر درس می نشینند ولی دل به درس نمی دهند. کسانی که به مباحث ما دل می دهند می توانند از آن بهره ببرند ولی کسی که دارد غذا می خورد یا قلبش جای دیگر است نمی تواند از آن استفاده کند. سعدی می گوید: هرگز از حدیث غایب و حاضر شنیده ای، من در میان جمع و دلم جای دیگر است.

در روایات داریم: مقداری از نمازهای ما مورد قبول واقع می شود که در آن حضور قلب باشد.یعنی توجه قلبی داشته باشیم. توجه به هر چیزی، حقیقت آن چیز است. کسی که به نماز دل می دهد و علاقه دارد، از آن بهره می برد. پس هر کس به اندازه ای که در نماز حضور قلب دارند نمازش قبول می شود. البته نمازهایی که در آن حضور قلب نیست باید خوانده شود زیرا اسقاط تکلیف می شود. یعنی حداقل نمره را می دهند. ولی این نماز فرد را بالا نمی برد.

عشق به عبادت و دعا

امام سجاد(ع) آنقدر به عبادت عشق می ورزیدند که گاهی اطرافیان به ایشان می گفتند که خسته شده اید ولی امام می فرمود: عبادت های من به عبادت های پدرم امیرالمومنین نمی رسد. شیطان برای اینکه حواس حضرت را پرت کند به شکل ماری درآمد و به پای حضرت حمله کرد ولی امام هیچ اعتنایی نکردند و او برگشت. وقتی انسان در محضر بزرگی است از اطرافیان غافل می شود. هر چقدر معرفت و جذبه ی عشق خدا در دل ما بیشتر بشود،عشق ما به خدا و حضور قلب مان بیشتر می شود.

در حالات سید بن طاوس نوشته اند که ایشان در حال نماز بود، ماری دور پای ایشان پیچید ولی ایشان توجهی نکردند و مار دوباره برگشت. اگر فهم و عشق بالا برود توجه ما هم بالا می رود. مرحوم آخوندکاشی در حجره نمازهای طولانی می خواند. یک بار ظرف آبگوشت از روی چراغ افتاد، اطرافیان دوباره گوشت خریدند و آبگوشت درست کردند ولی ایشان اصلا متوجه نشد.

الان جوانان خیلی به فوتبال علاقه دارند. و به فوتبال دل می دهند. وقتی مسابقه ای در حال نمایش است اصلا به اطراف شان توجهی نمی کنند زیرا محو بازی هستند. ما می توانیم دل مان را به هر جایی که بخواهیم بدهیم. گاهی بچه ها در آفتاب و در محل نامناسب فوتبال بازی می کنند تا بتوانند یک گل بزنند. اینها بخاطر عشق است. اگر ما در نماز، عشق داشته باشیم حتی اگر شیطان بصورت مار هم به ما نزدیک بشود، باز توجهی نمی کنیم. خواندن نماز سخت است. روزه گرفتن مثل نماز خواندن سخت نیست زیرا در سال، یک ماه روزه می گیریم.حج هم یک بار در عمر است. دادن خمس و زکات هم راحت است. در قرآن داریم: از صبر و نماز کمک بگیرید. نماز سنگین است. در غررالحکم حضرت فرمود: نفس شما مرکب شماست. با آن مدارا کن تا تو را به مقصد برساند ولی اگر با آن مدارا نکنی هم خودش وهم تو را نابود می کند. پس باید کم کم با نفس مان مدارا کنیم. روح و جان ما با عبادت گره خورده است و باطن افراد، خدا را دوست دارند. اگر نفس با ما همراهی نمی کند باید با آن مدارا کنیم.

اگر انسان عاشق خدا شد می خواهد با خدا خلوت کند. باید به یاد نعمت های خدا باشیم. چرا امامان این قدر به خدا عشق می ورزیدند؟ پیامبر به اباذر فرمود: نماز من مثل کسی است که گرسنه یا تشنه شدید است، من از نماز سیر نمی شوم. مثنوی می گوید:

آب کم جوی تشنگی آور بدست تا که آبت جوشد از بالا و پست

باید آثار و برکات انس با خدا برای ما روشن بشود. وقتی هنگام اذان می شد پیامبر به بلال می فرمود: اذان بگو و ما را راحت کن. معاشرت با کسانی که عاشق نماز هستند، اشتیاق ما را به نماز زیاد می کند. اگر بچه ای ببیند که عده ای دارند با اشتهاء و شوق غذا می خورند، اگر اشتهاء هم نداشته باشد گرسنه می شود. معاشرت با فردی که با شوق و شعف نماز می خواند خیلی موثر است. برعکس معاشرت با افرادی که لاابالی هستند باعث می شود که انسان بی نماز بشود.

آثار و برکات نماز

نماز آثار و برکات زیادی دارد. امیرالمومنین می فرماید: من از آن گناهی که خداوند بعد از آن مهلت بدهد که دو رکعت نماز بخوانم، خوفی ندارم. زیرا نماز آن گناه را پاک می کند. البته منظور حق الناس نیست. نماز هم گناهان را پاک می کند و همه به ما درجه می دهد. کسی که پنج وعده با خدا انس می گیرد، از ظلمت ها جدا می شود. نمازی که با شوق خوانده می شود انسان را از بدی باز می دارد. جرم افرادی که مقید به نماز هستند کمتر از کسانی است که به نماز مقید نیستند. نماز در مقابل گناه مثل یک ترمز عمل می کند. حداقلش این است که هنگام نماز مردم آزاری نمی کند. نماز یک کارخانه انسان سازی است. بالاترین عبادت ها، پنج وعده نماز با شوق و محبت است. فردی از پیامبر پرسید: چکار کنم که درنماز حضور قلبم زیاد بشود؟ پیامبر فرمود: وضو را با حضور قلب بگیر. یعنی قبل از نماز خودمان را آماده کنیم و با عجله وضو نگیریم. خواندن دعای وضو هم موثر است. وقتی دست مان را می شوییم می گوییم: خدایا مرا جزو توبه کنندگان قرار بده. هنگام شستن صورت می گوییم: خدایا د رروز قیامت روی مرا سفید کن. وقتی درست راست را می شوییم می گوییم: خدایا کتاب را به دست راست ما بده و وقتی دست چپ را می شویم می گوییم: خدایا نامه ی اعمال را بدست چپ من نده. یعنی به جهنمیان هم رحم کن. وقتی مسح سر می کشیم بگوییم: خدایا مرا در رحمت فرو ببر. یعنی آب رحمت خداست و ما داریم در رحمت خدا فرو می روییم. وقتی مسح پا می کشیم می گوییم: خدایا پاهای مان در قیامت نلغزد و در آتش جهنم نیفتیم. اگر ما به این وضوی چند دقیقه ای دل بدهیم با شوق نماز می خوانیم. این دلدادگی در حضور قلب موثر است. باید برای نماز وقت گذاشت. بعضی ها گمشده ی خودشان را در هنگام خواندن نماز پیدا می کنند زیرا حواس شان خیلی پرت است. اینکه گمشده ها در نماز پیدا می شود نور نماز است یعنی تمرکز شما در نماز بیشتر از زمان های دیگر است. پس در نماز دل شما جمع می شود و گمشده های شما پیدا می شود ولی باید آنرا تقویت کرد. نماز کلید حل مشکلات است. وقتی ابوعلی سینا مشکل علمی پیدا می کرد، دو رکعت نماز می خواند و مشکلش حل می شد. وقتی کار مهمی پیش می آمد حضرت به نماز پناهنده می شد. خود نماز برای حل مشکلات علمی، اقتصادی و آرامش خوب است.

مرحوم دولابی می فرمودند: بعد از گرفتن وضو با آرامش و قبل از نماز در سجاده بنشینید تا کمی بدن تان آرام بگیرد و فکر و خیال جمع شود. وقتی آب حوض متلاطم، ساکن می شود آشغال ها ته نشین می شوند. استغفار قبل از نماز خیلی موثر است. از کارهایی که حواس ما را پرت می کند جلوگیری کنیم. مثلا فرزند از مدرسه می آید و گرسنه است یا خود انسان گرسنه است. خیلی ها وضو گرفتن برایشان سخت است. کسی که دائم وضو باشد اگر بمیرد شهید از دنیا رفته است. کسی که قبل از خواب وضوبگیرد و بعد بخوابد تا صبح برای او عبادت می نویسند. وضو نور است و این نور انسان را حفظ می کند. وضو گرفتن یک امر مستحب است. پس قبل از نماز فضا را آماده بکنیم یعنی دل مان به کسی یا چیزی درگیر نباشد.

گاهی قبل از نماز، فقرا خدمت آیت الله بهاء الدینی می آمدند و ایشان قبل از نماز به آنها کمک می کرد تا فکرشان مشغول نباشد. بچه هایی که با بزرگترها به نماز می آمدند به آنها خوراکی می داد تا مشغول بشوند. این فضاسازی باعث می شود که کم کم میل و رغبت شما زیاد بشود. خانم هایی که در نماز چادر سر می کنند مثل یک فرشته می شوند. پس وقتی میل و رغبت شما زیاد شد، الله اکبر بگویید و با خدا صحبت کنید. مادر به بچه ی نوزاد کم کم شیر می دهد. در روایت داریم وقتی که خسته هستید عبادت نکنید زیرا از عبادت زده می شوید. ما نباید با فشار در نماز، باعث زدگی دیگران بشویم.

شیخ عبدالکریم حائری قبل از اقامه ی نماز، سلام بر حسین می دادند. ایشان می فرمودند که در مورد سلام بر حسین قبل از اذان روایتی نداریم.ولی نماز و یاد خدا به برکت خون امام حسین(ع) است و من می خواهم از امام تشکر کنم. روایت داریم که وقتی می خواهید نماز بخوانید، یکی از امامان را برای خودتان الگو قرار بدهید. یعنی الگوی ما در نماز، ائمه باشند.

موقف قیامت

در قیامت موقفی برای میزان است. هر کس حسناتش سنگین است اهل بهشت است. پیامبر فرمود: من در کنار میزان خواهم ایستاد، اگر کسی میزان اعمالش سبک باشد ولی در دنیا بر محمد و آل محمد صلوات فرستاده باشد، من ثواب صلوات ها را در نامه ی اعمالش می گذارم تا میزان اعمالش سنگین بشود و اهل بهشت بشود. پس مدامت بر صلوات میزان حسنات را سنگین خواهد کرد.

در این سوره در مورد داستان های حضرت نوح، صالح، لوط و عذاب های آنهاست. بعد خدا در سوره قمر این آیه را چهار بار تکرار می کند: ما قرآن را برای پند و موعظه آسان قرار دادیم. آیا کسی هست که بیدار بشود؟ در قرآن بیش از دو هزار داستان و شأن نزول داریم.

ما باید جایگاه نماز را بدانیم. اگر آب و اکسیژن به ما نرسد بدن ما از بین می رود. کسی که نماز را رها می کند در مرز کفر است. در قرآن داریم: ما جزو نمازگزاران نبودیم. روح و جان ما با نماز به خدا اتصال پیدا می کند. نماز واقعی دل ما را زنده می کند. پیامبر داشتند از قبرستان عبور می کردند. و دیدند که عده ای دارند عزاداری می کنند. پیامبر فرمود: دو رکعت نماز مختصر در نزد این میت، محبوب تر از همه دنیاست. یعنی او آرزو می کند که کاش زنده بشود و دو رکعت نماز بخواند. زیرا نماز ما راشفاعت می کند و از جهنم نجات می دهد. هفتم صفر شهادت امام حسن محتبی(ع) است. خدایا به حق محمد و آل محمد قلب امام زمان(عج) را از ما راضی و فرجش را نزدیک بفرما. رفع گرفتاری از همه بفرما. حاجت همه را برآورده به خیر بفرما و ما را از اهل بیت جدا نفرما.

منبع:حوزه نت

این مطلب را به اشتراک بگذارید :