■ نماز شب در سیره عبادی امام رضا (علیه السلام)
حضرت رضا (ع) می فرماید: «بر شما باد به نماز شب که هیچ بنده مؤمنی در آخر شب برنمی خیزد و هشت رکعت نماز و دو رکعت شفع و یک رکعت وتر را نمی گزارد و هفتاد مرتبه در دعای دست خود استغفار نمی کند؛ مگر اینکه خدایش او را از عذاب گور و عذاب دوزخ پناه می دهد و عمرش را می افزاید و روزی اش را فراخ می دارد.»[1]
در نگاه امام، خانه هایی که در آن، شب هنگام نماز خوانده می شود و نمازگزاران در نماز تلاوت قرآن می کنند، روشنی و نوری به آسمان و ساکنان آسمان می دهد، همان سان که ستارگان آسمان برای ساکنان زمین پرتوافشانی می کنند.[2]
امام رضا (ع) می فرمودند: از حضرت زین العابدین (ع) پرسیدند: «چرا شب زنده داران سپیدچهره و نورانی هستند؟» ایشان فرمودند: لِأَنَّهُمْ خَلَوْا بِالله فَکسَاهُمُ الله مِنْ نُورِه؛ [3] (آنان با خداوند خلوت می کنند و خداوند نیز آنان را با نور خویش پوشانیده است.)
شکسته جمله بتان را شب و بماند خدا
که نیست در کرم اورا قرین و کفو احد
هم سفر امام از مدینه به مرو، درباره سیره عبادی حضرت چنین روایت می کند: هنگامی که ثلث آخر شب فرا می رسید، از بستر خود برمی خواستند، درحالی که به تکبیر و تسبیح و تهلیل مشغول بودند و استغفار می فرمودند. سپس مسواک می کردند و وضو می گرفتند و به نماز مشغول می شدند. حضرت رضا (ع) در این هنگام هشت رکعت نماز می گزاردند و در هر دو رکعت سلام می دادند. در دو رکعت اول سوره حمد و قل هو الله أحد را سه مرتبه قرائت می فرمودند. بار دیگر برمی خواستند و دو رکعت شفع را انجام می دادند. در هر دو رکعت، حمد را یک بار و قل هو الله أحد را سه بار می خواندند و در رکعت دوم بعد از قرائت و قبل از رکوع، قنوت می گرفتند. بعد از اینکه سلام می دادند، نماز وتر را شروع می کردند. در آن سوره حمد را یک بار و قل هو الله أحد را سه بار قرائت می فرمودند و بعد از قل هو الله احد یک بار سوره قل اعوذ برب الفلق و قل أعوذ برب الناس را می خواندند و قبل از رکوع قنوت می گرفتند و در قنوت خود می گفتند: «اللهم اهدنا فیمن هدیت..» پس از اینکه از نماز فارغ می شدند، مشغول تعقیب می شدند. هنگامی که نزدیک فجر می شد، برمی خاستند و دو رکعت نافله صبح را می خواندند. به روایت او، امام نماز جعفر را نیز در میان نماز شب می خواندند.[4]
پی نوشت ها
[1] ابن فتال، روضة الواعظين، ج 2، ص 320 ..
[2] همان.
[3] عيون أخبار الرضا( ع)، ج 1، ص 282.
[4] عيون أخبار الرضا( ع)، ج 2، ص 183..
منبع : سبک زندگی؛ منشور زندگی در منظر امام رضا علیه السلام، ص: 39