انسان برای انجام هر كاری نیاز به انگیزه درونی یا بیرونی و انگیزه مادی یا معنوی دارد و منشأ انگیزه های درونی نیازهای زیستی یا نیازهای معنوی و متعالی است. چرا ما هر روز خوردن صبحانه و نهار و شام را تكرار می كنیم و هیچگاه نمی گوئیم من از خوردن نهار خسته شدم بلكه با فرا رسیدن وقت نهار احساس می كنیم یك عامل درونی ما را به طرف غذا سوق می دهد و اگر چند ساعتی به تأخیر بیفتد اوقات مان تلخ می شود و ممكن است پرخاشگری هم بكنیم. علت این امر نیازهای زیستی و فیزیولوژیكی است یعنی وقتی مواد غذایی، آب و ... در بدن كم می شود عضلات معده شروع به انقباض و فعالیت می كنند به گونه ای كه ما را متوجه كنند كه بدن نیاز به مواد غذایی دارد و این نیاز تبدیل به یك میل و یك حالت روانی می شود در نتیجه ما با علاقه و ولع سر سفره غذا می رویم و هر روز نیز این كار را تكرار می كنیم و هیچگاه نیز دلسرد و دلزده نمی شویم. به موازات این نیازهای مادی بعد غیرمادی وجود ما نیز برای ادامه حیات و بقاء نیاز به غذا دارد و باید غذای متناسب با آن تأمین شود خداوند كه آفریدگار جسم و جان ماست همه نیازهای ما را تأمین كرده است و جالب اینجاست كه ما به ازاء این نیازها چیزهایی است كه با طبع ما بسیار سازگار است.

خداوند جهان مادی را با انواع و اقسام مواد غذایی رنگارنگ و مطبوع خلق كرده است تا نیازهای مادی ما تأمین شود آموزه‌های دینی از جمله نماز، روزه و سایر عبادات برای ما به عنوان غذا مقرر فرموده و در قالب دین و از طریق وحی به پیامبران نازل كرده است. اگر ما انسان ها به این حقیقت پی ببریم كه برای ادامه حیات معنوی روح ما نیازمند به غذاهای معنوی می باشد و با این غذای معنوی است كه انسان از نگرانی و اضطراب رهایی یافته و آرامش می گیرد در اینصورت با علاقه و اشتیاق فراوان به استقبال نماز خواهیم رفت.

در خصوص علت بی علاقگی به نماز نیز دلایل متعددی در این مساله دخیل است از جمله :

أ‌- عدم شناخت و توجه كافی نسبت به معبود

ب‌- آسیب پذیری مقطع نوجوانی و جوانی است. این مقطع سنّی، مقطع حساس و بحرانی برای جوانان و نوجوانان است، مسایل و بحران های بلوغ از یک طرف، شک و تردیدهای مذهبی از طرف دیگر، ناپختگی و بی تجربگی و گرایش سریع به الگوهای غیر واقعی كه اهل نماز نیستند، زمینه هایی است كه در خود فرد وجود دارد و باعث می شود كه جوانان و نوجوانان علاقه چندانی به نماز نداشته باشند.

خداوند جهان مادی را با انواع و اقسام مواد غذایی رنگارنگ و مطبوع خلق كرده است تا نیازهای مادی ما تأمین شود آموزه های دینی از جمله نماز، روزه و سایر عبادات برای ما به عنوان غذا مقرر فرموده و در قالب دین و از طریق وحی به پیامبران نازل كرده است. اگر ما انسان ها به این حقیقت پی ببریم كه برای ادامه حیات معنوی روح ما نیازمند به غذاهای معنوی می باشد و با این غذای معنوی است كه انسان از نگرانی و اضطراب رهایی یافته و آرامش می گیرد

ت‌- عدم درک صحیح از نماز و فلسفه آن به دلیل عدم شناخت از نماز و اهمیت و اسرار نهفته در آن.

پیامبر اكرم ( صل الله علیه و آله ) می فرماید : « لَوْ تَعْلَمُ مَا لَكَ فِی الصَّلَاةِ وَ مَنْ تُنَاجِی مَا انْفَتَلْت» (بحار لأنوار ، ج‏74 ، ص 80 ) ؛ « اگر بدانی نماز چیست و با چه كسی نجوی و گفتگو می كنی خسته نمی شود و نمار ار به اتمام نمی بری »

ث‌- جای گیری حب دنیا و زرق و برق آن در دل آدمی به خاطر اشتغال بیش از حد فكر و تعلق قلب به دنیا و مسائل و مشكلات مادی كه زمینه بی علاقگی نسبت به مسائل معنوی از جمله نماز را فراهم می نماید .

پیامبر بزرگ خدا حضرت مسیح می‌فرماید: «صَاحِبُ الدُّنْیَا لَا یَلْتَذُّ بِالْعِبَادَةِ وَ لَا یَجِدُ حَلَاوَتَهَا مَعَ مَا یَجِدُ مِنْ حُبِّ الْمَال» (بحارالأنوار، ج14، ص309)؛ «دنیاپرست از عبادت و انس با خدا لذت نی برد در حالی كه حب مال در دل او است.»

ج‌- استفاده از غذای حرام و ناپاك.

ح‌- تكرار گناه به حدی كه دل سیاه گردد و شوق عبادت گرفته شود.

خ‌- تاثیر پذیری از تبلیغات و تهاجم فرهنگی كه موجب می شود انسان با اعمال عبادی احساس تحجر و عقب ماندگى كند .

د‌- محیط و اجتماعی ناسالم و غیر دینی

ذ‌- همنشینی با دوستان فاسد و بی نماز

اما اینكه چه كار باید بكنید؟ باید عرض كنیم كه بطور كلی ما وقتى به نماز علاقه مند می شویم كه نخواهیم فقط وقت نماز بنده خدا باشیم و در سایر اوقات برده هوا و هوس و دنیا، اگر در اوقات دیگر شبانه روز هم در ارتباط با خدا بودیم و در فضاى عبودیت خدا نفس كشیدیم و گام برداشتیم، با اشتیاق و علاقه نماز خود را اقامه خواهیم نمود . با این حال موارد دیگری نیز در علاقه‏مندى انسان به نماز موثر است كه به طور اختصار ذكر می‌نمائیم:

آسیب پذیری مقطع نوجوانی و جوانی است.این مقطع سنّی، مقطع حساس و بحرانی برای جوانان و نوجوانان است، مسایل و بحران های بلوغ از یک طرف، شک و تردیدهای مذهبی از طرف دیگر، ناپختگی و بی تجربگی و گرایش سریع به الگوهای غیر واقعی كه اهل نماز نیستند، زمینه هایی است كه در خود فرد وجود دارد و باعث می شود كه جوانان و نوجوانان علاقة چندانی به نماز نداشته باشند

أ‌- شناخت و توجه كافى نسبت به معبود و این كه در نماز با چه كسى سخن مى‏گوییم.

ب‌- شناخت نسبت به اسرار و اهمیت نماز كه توجه به هر كدام از آنها , به عمل انسان معنا و روح می بخشد و او را به نماز و عبادت علاقه مند می كند.

ت‌- دقت در آثار و بركات دنیوی و اخروی نماز.

ث‌- حتى‏الامكان نماز را به جماعت یا در مساجد خواندن؛

ج‌- حتى‏الامكان ذهن و قلب را از تعلقات دنیا و نفس بیرون آوردن؛

ح‌- با قاطعیت تمام توجّه خود را به سوى پروردگار معطوف كردن؛

خ‌- مطالعه در نحوه و كیفیت عبادات ائمه(علیهم السلام)؛

د‌- حضور قلب داشتن در نماز . (مجتبی كلباسی ، یكصد پرسش و پاسخ درباره نماز ، ستاد اقامه نماز ، پائیز 80 ش ، چاپ اول ، ج 1 ، ص 59)

ذ‌- مطالعه سیره و رفتار اولیای الهی و عارفان ، در نماز ؛ كه می تواند تاثیر زیادی بر انسان دارد و او را برای برپایی نماز عاشقانه و پر نشاط تشویق می كند .

ر‌- توكل بر خدا و استعانت از خود نماز برای رفع كسالت و بی علاقگی بسیار مفید است همانگونه كه خداوند فرموده است «اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ »((2) البقرة : 45) .

ز‌- علاوه بر آن معاشرت و دوستى با انسان‌هاى مقیّد به نماز و در صورت امكان، كم كردن و حتى قطع رابطه با انسان‌هایى كه نماز نمى‌خوانند، در اشتیاق انسان به عبادت خدا بسیار مفید موثر است.

منبع:تبیان

این مطلب را به اشتراک بگذارید :