اهداف مقاله:

1.‌ آشنایی با حروف عربی.

2. آشنایی با تلفظ صحیح حروف عربی.

مقدمه

همان‌گونه که غلط خواندن کلمات در زبان فارسی ممکن است باعث تغییر معنا در آنها شود، مانند گِل و گُل، مَهر و مِهر و مُهر؛ قرائت و تلفظ اشتباه کلمات نماز ـ چه در حروف و چه در علائم ـ نیز امکان دارد باعث تغییر کامل معنا شود و همین تغییر چه بسا موجب معنایی کفرآمیز یا زشت‌نما و یا خنده‌آور گردد.

تساهل به اِعراب قرآن مکن                 که مُحرِم به یک نقطه مُجرِم شود

برای نمونه به معانی کلمات زیر توجه کنیم:

با توجه به آنچه گفته شد، باید نماز را به زبان عربی صحیح بخوانیم و تلفظ کنیم. از این رو روش قرائت و تلفظ صحیح نماز را طبق قرائت و ذکرهای واجب و مستحب رایج در نماز بیان می‌کنیم. تذکر این نکته خالی از لطف نیست که استفاده از روش سمعی بصری مانند دیدن برخی مخارج حروف روی یک دست دندان مصنوعی یا گوش دادن به نوارهای کاست و ویدئویی و نرم‌افزارهای کامپیوتری قرائت قرآن قاریان مشهور، از مؤثرترین راه‌های یادگیری قرائت و تلفظ صحیح نماز است.

آشنایی با حروف الفبای عربی

حروف الفبای عربی همانند زبان فارسی است و فقط چهار حرف "پ، چ، ژ، گ" در زبان عربی وجود ندارد. تلفظ ده حرف ذیل در زبان عربی با زبان فارسی تفاوت دارد:

(ث، ح، ص، ض، ط، ظ، ع، غ، و)

برای یادگیری تلفظ صحیح حروف باید با مخارج آنها، یعنی مکان تولید و محل تلفظ حروف و چگونگی ادا کردنشان آشنا شویم.

شایان ذکر است که هوای بازدم و بیرون آمده از ریه‌ها (شُش‌ها) ـ چه تارهای صوتی مرتعش بشوند یا نشوند ـ در یکی از قسمت‌های دستگاه تکلم (حلق، دهان، بینی) محدود می‌گردد و بدین ترتیب حروف ایجاد می‌شود. مکان محلی را که هوا در آنجا به حرف تبدیل می‌گردد "مخرج" آن حرف می‌نامند.

اکنون تلفظ و مخارج ده حرف مذکور را طبق نظر رایج و به منظور یادگیری بهتر و سریع‌تر و به ترتیب آسان بودن بیان می‌کنیم.

1.‌ تلفظ حرف واو (و)

حرف "واو" در زبان فارسی از تماس دو دندان پیشین بالا با لب پایین و پس از جدا شدن آنها از یکدیگر تلفظ می‌شود. ولی در زبان عربی لب‌ها بدون تماس با دندان‌ها به حالت غنچه و گرد و پیوسته در می‌آیند و سپس صدای "واو" با عبور هوا از میان لب‌ها تلفظ می‌گردد. حرف واو را در مواردی از نماز مانند هوَ، وَ، کُفُوَاً، وَحده می‌بینیم. شایان ذکر است که تلفظ فارسی حرف واو نماز را باطل نمی‌کند، ولی تلفظ عربی آن زیباتر است.

اکنون فقط حرف "واو" را طبق آنچه الان یاد گرفته‌ایم، در قرائت عبارت‌های ذیل در نماز به طور صحیح تلفظ و ادا کنیم:

قل هوالله احد، لم یلد و لم یولد، و لم یکن له کفوا احد

2. تلفظ حرف حاء (ح)

حرف "حاء" در زبان فارسی معمولاً به صورت "هاء" ادا می‌گردد. مثلا کلمۀ "حسین" به شکل "هسین" تلفظ می‌شود. باید توجه داشته باشیم که هنگام ادای حرف "هاء" تارهای صوتی بدون لرزش و ارتعاش به هم نزدیک می‌شوند و هوا در میان تارهای صوتی محدود می‌گردد و حرف "هاء" به صورت ساده و طبیعی و از انتهای حلق تلفظ می‌شود و نَفَس به طور کامل حبس و قطع نمی‌گردد. ولی حرف "حاء" در زبان عربی از وسط حلق و با دمیدن هوا و گرفتگی خاص ادا می‌شود؛ به گونه‌ای که دیواره‌های حلق فشرده و منقبض و به هم نزدیک می‌گردند و در نتیجه فضای حلق تنگ شده صدای حرف "حاء" شنیده می‌شود. مانند کسی که سینه خود را صاف می‌کند یا چیزی در حلق او گیر کرده، را با فشار هوا بیرون می‌آورد. البته باید مواظب باشیم که حرف "حاء" به حالت درشت تلفظ نشود یا با فشار آوردن زیاد به محل ادای آن تلفظش شبیه صدای حرف "خاء" نگردد. همچنین قابل ذکر است که تارهای صوتی هنگام تلفظ حرف "حاء" همانند حرف "هاء" لرزش و ارتعاش ندارند و به همین جهت صدای هر دو حرف و جوهره صوت آنها به صورت آشکار شنیده نمی‌شود.

اکنون فقط حرف “حاء” را طبق آنچه الان یاد گرفته‌ایم در قرائت عبارت‌های ذیل در نماز به طور صحیح تلفظ و ادا کنیم:

بسم الله الرحمن الرحیم، سبحان الله و الحمدلله و لااله الاالله و الله اکبر، بحول لله و قوته اقوم واقعد، ربنا آتنا فی الدنیا حسنه و فی الآخرة حسنه، سمع الله لمن حمده، السلام علیکم و رخمة الله و برکاته.

3. تلفظ حرف عَین (ع)

حرف "ع" در زبان فارسی معمولاً به صورت "همزه" ادا می‌گردد. مثلاً کلمۀ "عبادت" به شکل "ابادت" تلفظ می‌شود. باید توجه داشته باشیم که حرف "همزه" از انتهای حلق در حنجره ادا می‌گردد و هنگام تلفظ آن تارهای صوتی کاملاً به یکدیگر می‌چسبند و مسیر عبور هوا را در حنجره می‌بندند، به طوری که صدای این حرف در حال سکون "ءْ" کشیده نمی‌شود، بلکه قطع می‌گردد. با تیزی و قدرت و سنگینی ـ نه با نرمی و سستی ـ تلفظ می‌شود و گویی به صورت چکشی پرتاب می‌گردد. ولی حرف "عین" در زبان عربی همانند حرف “حاء” از وسط حلق و با بیرون راندن هوا ادا می‌شود و هنگام تلفظ آن دیواره‌های حلق به هم نزدیک و جمع می‌گردند و عضلات وسط حلق منقبض می‌شوند و فضای حلق تنگ می‌گردد و صدای حرف در حال سکون "عْ" قطع نمی‌شود. بلکه در وسط حلق و با نرمی و بدون درشتی و پُر حجمی مقداری کشیده می‌شود و گویی صدا کش می‌آید؛ به طوری که می‌توان این حالت به کشیده شدن صوت به دیواره‌های حلق تعبیر کرد. شایان ذکر است که تارهای صوتی هنگام تلفظ حرف "عین" همانند حرف "همزه" لرزش و ارتعاش دارند و به همین جهت صدای هر دو حرف و جوهره صوت آنها به صورت آشکار شنیده می‌شوند. اکنون فقط حرف عین را طبق آنچه الان یاد گرفته‌ایم، در قرائت عبارت‌های زیر در نماز به طور صحیح تلفظ و ادا کنیم.

الحمدلله رب لعالمین، ایاک نعبد ایاک نستعین، سبحان ربی الاعلی و بحمده، اشهد ان محمدا عبده و رسوله، و عجل فرجهم و العن اعدائهم، و تقبل شفاعته و ارفع درجته.

4. تلفظ حرف غَین (غ)

حرف "غین" در زبان فارسی گاه به صورت قاف ادا می‌گردد. مثلاً کلمۀ غنچه به شکل قنچه تلفظ می‌شود. گاه حرف قاف به صورت غین ادا می‌گردد. مثلاً کلمۀ قراضه به شکل غراضه تلفظ می‌شود. باید توجه داشته باشیم که حرف قاف از تماس و اتصال ریشه و انتهای زبان اصلی با ابتدای زبان کوچک (لهات یا ملاز یا ملازه) ادا می‌گردد که تکه گوشتی مخروطی شکل در مرز بین دهان و حلق و از سقف دهان به حالت وارونه آویخته است. قاف به صورت درشت و غلیظ و پر حجم و محکم و با شدت و بدون نرمی و پس از جدا شدن زبان کوچک و زبان اصلی از یکدیگر با حالت ناگهانی و انفجاری تلفظ می‌شود. به طوری که صدای این حرف در حال سکون قْ کشیده نمی‌گردد، بلکه قطع می‌شود. ولی حرف غین در زبان عربی از همان محل تلفظ حرف خاء یعنی ابتدای حلق اما کمی پایین‌تر از مخرج حرف خاء و بدون ایجاد خراش و خشونت در مخرج خود ادا می‌گردد. یعنی ابتدای حلق که مرز میان حلق و دهان است به زبان کوچک نزدیک می‌شود و به صورت سایشی و سست و آسان و به نرمی ـ نه به شدت ـ تلفظ می‌گردد. به طوری که صدای این حرف در حال سکون غْ قطع نمی‌شود، بلکه کشیده می‌گردد و دنباله‌دار است. تلفظ حرف غین مانند هنگامی است که مقداری آب را در گلو غرغره می‌کنیم و صدای آن مانند حرف قاف نیز درشت و غلیظ و پرحجم است. بدین معنا که ریشه و انتهای زبان اصلی به طرف سقف دهان متمایل می‌شود و به سوی بالا و عقب کشیده و گویی دهان از صدای آن پر می‌گردد. البته در تولید حرف غین جلوی زبان نقشی ندارد. اکنون فقط لفظ غین را طبق آنچه آموختیم در قرائت عبارتهای زیر که بخشی از نماز است، به طور صحیح تلفظ و ادا کنیم:

غیرالمغضوب علیهم، استغفرالله ربی و اتوب الیه، اللهم اغفرلی

چكيده

همان‌گونه که غلط خواندن کلمات در زبان فارسی ممکن است باعث تغییر معنا در آنها شود قرائت و تلفظ اشتباه کلمات نماز نیز امکان دارد باعث تغییر کامل معنا و بر خلاف و همین تغییر چه بسا موجب معنایی کفرآمیز یا زشت‌نما و یا خنده‌آور گردد. با توجه به آنچه گفته شد، باید نماز را به زبان عربی صحیح بخوانیم و تلفظ کنیم.

آشنایی با حروف الفبای عربی

تلفظ ده حرف ذیل در زبان عربی با زبان فارسی تفاوت دارد: ث، ح، ص، ض، ط، ظ، ع، غ، و. اکنون تلفظ و مخارج ده حرف مذکور را طبق نظر رایج و به منظور یادگیری بهتر و سریع‌تر و به ترتیب آسان بودن بیان می‌کنیم.

1.تلفظ حرف واو "و"

حرف "واو" در زبان فارسی از تماس دو دندان پیشین بالا با لب پایین و پس از جدا شدن آنها از یکدیگر تلفظ می‌شود. ولی در زبان عربی لب‌ها بدون تماس با دندان‌ها به حالت غنچه و گرد و پیوسته درمی‌آیند و سپس صدای "واو" با عبور هوا از میان لب‌ها تلفظ می‌گردد. حرف واو را در مواردی از نماز مانند هوَ، وَ، کُفُوَاً، وَحده می‌بینیم شایان ذکر است که تلفظ فارسی حرف واو نماز را باطل نمی‌کند، ولی تلفظ عربی آن زیباتر است.

2. تلفظ حرف حاء "ح"

حرف "حاء" در زبان فارسی معمولا به صورت "هاء" ادا می‌گردد. ولی حرف “حاء” در زبان عربی از وسط حلق و با دمیدن هوا و گرفتگی خاص ادا می‌شود؛ به گونه‌ای که دیواره‌های حلق فشرده و منقبض و به هم نزدیک می‌گردند. در نتیجه فضای حلق تنگ شده صدای حرف "حاء" شنیده می‌شود؛ مانند کسی که سینه خود را صاف می‌کند یا چیزی در حلق او گیر کرده آ را با فشار هوا بیرون می‌آورد. البته باید مواظب باشیم که حرف”حاء” به حالت درشت تلفظ نشود یا با فشار آوردن زیاد به محل ادای آن تلفظش شبیه صدای حرف "خاء" نگردد.

3. تلفظ حرف عَین "ع"

حرف "ع" در زبان فارسی معمولاً به صورت "همزه" ادا می‌گردد؛ ولی حرف "عین" در زبان عربی همانند حرف "حاء" از وسط حلق و با بیرون راندن هوا ادا می‌شود و هنگام تلفظ آن دیواره‌های حلق به هم نزدیک و جمع می‌گردند و عضلات وسط حلق منقبض می‌شوند و فضای حلق تنگ می‌گردد و صدای حرف در حال سکون "عْ" قطع نمی‌شود. بلکه در وسط حلق و با نرمی و بدون درشتی و پُر حجمی مقداری کشیده می‌شود و گویی صدا کش می‌آید به طوری که می‌توان این حالت را به کشیده شدن صوت به دیواره های حلق تعبیر کرد.

4. تلفظ حرف "غ"

حرف غین در زبان فارسی گاه به صورت قاف ادا می‌شود. ولی حرف غین در زبان عربی از همان محل تلفظ حرف خاء، یعنی ابتدای حلق اما کمی پایین‌تر از مخرج حرف خاء و بدون ایجاد خراش و خشونت در مخرج خود ادا می‌گردد. یعنی ابتدای حلق که مرز میان حلق و دهان است، به زبان کوچک نزدیک می‌شود و به صورت سایشی و سست و آسان و به نرمی ـ نه به شدت ـ تلفظ می‌گردد. به طوری که صدای این حرف در حال سکون غْ قطع نمی‌شود، بلکه کشیده می‌گردد و دنباله‌دار است. تلفظ حرف غین مانند هنگامی است که مقداری آب را در گلو غرغره می‌کنیم.

این مطلب را به اشتراک بگذارید :