سوال:چند روز پیش در یکی از کتابخانه های عمومی داشتیم حرف میزدیم که یکی از همکاران خانم ما گفتند که شوهر ایشون علاقه ای به نماز خوندن نداره.وهمیشه به خاطر خستگی زیاد از کار از نماز فراریه.بهترین بهانش هم اینکه نماز انسان خسته درمحضر خدا ارزشی نداره.من ویکی از دوستان سعی کردیم تا از طریقی کمکش کنیم.ولی می بینم این موضوع مشکل بسیاری از خانم هاست.دوست عزیزی می گفت:همسرش بااینکه از یه خانواده ی مذهبیه نماز نمی خونه ویا حتی مشروب می خوره!خیلی خوبه که شما به عنوان یک روحانی عزیز یکی از پست های خودتون رو به این موضوع اختصاص بدید.اینکه خانم هااز طریق چه راه کارهایی می تونن در همسرانشون نسبت به نماز علاقه ایجاد کنند.

نتیجه تحقیق نویسنده وبلاک راه فضیلت:

از این که سوال خود را با وبلاک راه فضیلت در میان گذاشتید از شما کمال سپاسگزاری را دارم ان شاالله که بتوانم پاسخ گوی خوبی برای شما باشم ...

شما نوشته اید که بهانه این فرد این است که انسان خسته نمازش ارزشی ندارد...این فقط بهانه است در حالی که نماز بهترین وسیله ای است برای این که انسان در سایه آن به آرامش و راحتی برسد انسان خسته دوست دارد که چند دقیقه ای آرامش کسب نماید و البته این افراد بعد از چند دقیقه بیرون کردن خستگی جسمی با خواندن نماز تازگی و نشاط خاصی در دلشان احساس می کنند ...اصلا نماز نه این که باعث آرامش روح است بلکه انسان باید در سخت ترین شرایط از نماز و روزه کمک بگیرد همان گونه که خداوند در قرآن می فرماید:

از صبر و نماز یارى جویید و با استقامت و مهار هوس هاى درونى و توجه به پروردگار، نیرو بگیرید و این کار، جز براى خاشعان، گران است.«1»

مگر انسان خسته نیاز به کمک ندارد؟ کمکی بدون منت،کمکی واقعی،کمکی اساسی، این نماز است که انسان را کمک می کند در واقع براى پیشرفت و پیروزى بر مشکلات دو رکن اساسى لازم است،یکى پایگاه نیرومند درونى و دیگر تکیه گاه محکم برونى،در آیه فوق به این دو رکن اساسى با تعبیر" صبر" و" صلوة" اشاره شده است: صبر آن حالت استقامت و شکیبایى و ایستادگى در جبهه مشکلات است، و نماز پیوندى است با خدا و وسیله ارتباطى است با این تکیه گاه محکم.همان گونه که اهل بیت این گونه رفتار می کردند.

مفسران بزرگ در تفسیر این آیه نقل کرده‏اند که رسول گرامى اسلام هر گاه با مشکلى روبرو مى‏شد که او را ناراحت مى‏کرد از نماز و روزه مدد مى‏گرفت«2»

و نیز از امام صادق ع نقل شده که فرمود:هنگامى که با غمى از غم هاى دنیا روبرو مى ‏شوید وضو گرفته وبه مسجد بروید، نماز بخوانید و دعا کنید، زیرا خداوند دستور داده« وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلا»«3»

خلاصه این که این حرف شوهر فقط یک حرفی است که شیطان در ذهن او قرار داده است و باید از آن به خدا پناه ببرد و توبه کند و این گونه وجدان خود را راضی نکند.اگر این گونه باشد که همه مردم در روز از کار خسته می شوند و نباید نماز بخوانند و این اصلا حرف منطقی نیست ..

پاسخ قسمت دوم سوال:این که همسران چگونه در همسر خود عشق و علاقه به نماز را ایجاد نمایند باید به نکات زیر توجه فرماید:

رفتار شما همسر خوب باید با همسر بی نمازتان به گونه ‏اى باشد که تحت تأثیر اخلاق،عواطف و نحوه برخوردتان قرار گیرد به افکار و اندیشه‏ هاى شما - به عنوان یک فرد نماز خوان مذهبى - علاقه‏ مند شود و با نفوذ در قلب و دل او،بتوانید تغییرى در فکر واندیشه وى ایجاد کنید؛بنابراین ما در این جا به برخی راه کارهایی که می توان میزان تأثیرگذاری فرد روی دیگران را افزایش داد اشاره می کنیم و امید است با عمل به آین راه کارها بتوانید در وی نفوذ کنید.

مسأله تأثیرپذیرى یا تأثیرگذارى به توان‏ ها و قابلیت ‏هاى انسان در ابعاد مختلف بستگى دارد. مهم‏ ترین امورى که در تاثیرگذارى دخالت دارد ویژگى‏ هاى روحى از قبیل اراده استوار، اخلاق نیکو، حسن معاشرت و توان علمى بالا است.

تاثیر پذیرى مثبت تا حدودى به این امور و نیز به میزان انعطاف پذیرى و حقیقت‏ طلبى شخص ارتباط دارد؛چنان که تاثیرپذیرى منفى از ضعف آگاهى و اراده برمى ‏خیزد. بنابراین، هر اندازه در تقویت اراده و گسترش صفات حسنه و خلق و خوى پسندیده و افزون‏ سازى آگاهى ‏هاى خود،به ویژه در زمینه مسائل دینى و فرهنگى و اجتماعى،تلاش کنید به تدریج توان تاثیرگذارى بیش‏ترى خواهید یافت.

تأثیرگذارى مهارتى است که به تدریج حاصل مى‏ شود و در تحقق آن باید تأثیرگذار و تأثیرپذیر ضمن برخوردارى از آمادگى لازم و شرائط کافى در فضاى روانى مناسب قرار گیرند.

رعایت اصول و نکات زیر در افزایش میزان تأثیرگذارى شما سودمند مى ‏باشد:

1 کار خود را با تحسین و قدردانى صمیمانه از طرف مقابل شروع کنید.

2  با اندکى تفحص و جست و جو، برنامه خود را با برجسته کردن یک یا چند نکته مثبت و ارزشمند در طرف مقابل و تحسین صادقانه از وى به خاطر وجود آن امر مثبت آغاز کنید مثلا اگر همسرتان راستگو است همیشه او را به خاطر این صفت خوبشان ستایش کنید و در مناسبت های مختلف یاد آور این صفت خوب همسرتان باشید.

3:چنانچه اشتباه و لغزشى در طرف مقابل مشاهده کردید، وى را مورد انتقاد و سرزنش مستقیم قرار ندهید بلکه سعی کنید در فرصتی مناسبت به طور غیر مستقیم به ایشان بیان کنید مثلا اگر همسر شما دزدی کرد و شما متوجه این دزدی شدید سعی کنید بگوید مثلا دزدی کار بدی است و مطالبی در مورد این کار بد در معرض دید او قرار دهید بدون این که بگوید تو هم دزدی کردی.

4 قبل از انتقاد از دیگران درباره اشتباهات خود حرف بزنید.

5  بکوشید شنونده خوبى باشید و دیگران را تشویق کنید درباره خود براى شما حرف بزنند مثلا از همسرتان بخواهید در باره عیوب و یا خوبی های شما حرف بزند.

6 صمیمانه همسرتان را دوست داشته باشید و محبت باطنى خود را به ایشان  اعلام کنید.

7 به همسرتان اعتبار بدهید و کارى کنید احساس کند مهم هستند.

8 در خصوص کار مورد نظرتان میل شدید در طرف مقابل ایجاد کنید؛ به عبارت دیگر، فضاى روانى لازم را براى انجام آن عمل فراهم آورید.

9 با همسرتان چنان رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار کنند.

10 نظرها و دیدگاه‏ هاى خویش را بر همسرتان تحمیل نکنید؛زیرا مردم سخن تحمیل کنندگان عقیده را نمى‏ پذیرند؛با کسى که چون سرپرست با آن‏ ها رفتار کند، دوستى نمى‏ ورزند و به او اعتماد نمى‏ کنند.

علاوه بر آن چه گفته شد براى ترغیب و تشویق به نماز، بایستى زیر بناهاى فکرى فرد را مورد بررسى قرار داده و در اصلاح آن کوشید.

دیدگاه فرد در مورد خداوند،جهان هستى،انسان، معاد و... امورى است که داراى نتیجه مستقیم بر عمل کرد فرد است.پس باید به تقویت و اصلاح این مبانى کوشید.

 اگر خلأ ای که موجب ترک نماز شده، مشکل فکرى است و در فلسفه نماز دچار اشتباه شده و آن گاه نتیجه نادرستى گرفته است به پر کردن این خلأ فکری بپردازید مطمئنا وقتی فلسفه نماز را فهمید به مرورر زمان به نماز اهمیت می دهد البته کار آسانى هم نیست و نیازمند فرصتى طولانى و نیز استفاده از روش‏ هاى اصولى و تدابیر خردمندانه است.

براى نمونه باید با زبانى خوش و همراه با محبت به ایشان تفهیم کرد که: نماز اولاً، نیاز روحى و روانى هر انسانى است زیرا آدمى بدون یاد خدا گم گشته‏ اى حیران در ظلمت سراى جهان است«با ذکر خدا دل ها آرام می گیرد»«4» بالاخره رابطه این انسان با آفرینش چیست.آیا مى ‏تواند در قبال آن بى‏ تفاوت باشد نماز پاسخى به این نیاز فکرى و این سئوال اساسى انسان است.

ثانیا، نماز دعوت کننده انسان به خیر است.نمازهاى پنجگانه همانند چراغ‏ هایى هستند که در مسیر طولانى و پیچ در پیچ و ظلمانى زندگى مسیر انسان را مشخص مى‏ سازند و او را به راه مى‏خ وانند تا اسیر گمراهی و ظلمت ها نگردد.

ثالثا، نماز زیر بناى تشکیل جامعه اسلامى و تشکل آن است. هنگامى که در ساعات معین همه مسلمان ها رو به یک قبله مى ایستند و با اذکار و حرکاتى معین به درگاه خدا عبادت مى ‏کنند. عالى‏ ترین هماهنگى عمیق در پرتو عبادت الهى در مسلمانان شکل مى‏ گیرد و....

امید است که با این راه کار ها ان شاالله همه مردم با خدای خود به گفتگو و راز و نیاز بپردازند ان شاالله شما هم همیشه موفق و سربلند باشید

شیوه برخورد با همسر دروغگو و بی نماز

بدون توجه به میزان تاثیر آنها ـ بعد از این ریشه یابی و پی بردن به عوامل احتمالی، عواملی را که هیچ دخلی در مشکل مورد نظر شما ندارند کنار بگذارید. با شناسایی عوامل اصلی، راهکارهای مقابله با آن را با توجه به همین عوامل پیدا کرده و آنها را عملیاتی کنید. البته هنگام بررسی، حتماً سعی شود با توجه به میزان تاثیر، و ترتیب اولویت باشد. (۵)

با استفاده از این روش، می توانید اکثر مشکلات پیش روی خود و دیگران ـ حتی همین دو موردی که سؤال کردید ـ را تا حدود زیادی حل کنید برای عینی تر شدن این روش، نیاز به مثال زدن داریم که همین دو مورد را به عنوان مثال ـ البته به طور خلاصه ـ توضیح می دهیم.

الف ) دروغگویی گاهی انسان در مقابل شخصی قرار می‌گیرد که به راحتی دروغ می گوید و از آن هیچ ابایی ندارد. دوست داریم این شخص، که نزدیک ترین فرد به ما است دست از این کار بردارد. بنابراین ناچاریم در قدم اول و ابتدای کار فرضیه سازی کنیم، یعنی علل دروغ گویی او را ریشه یابی کنیم، مثلاً در مورد همسرتان می توان این گونه ریشه یابی کرد:

۱. بی اعتمادی شوهر اعتماد به زن ندارد از این رو دوست ندارد اسرارش را به او بازگو کند، برای همین در مقابل سؤالات همسرش متوسل به دروغ می شود.

۲. ترس جرئت بیان حقایق را به همسر ندارد زیرا از عواقب آن ـ مانند اختلافات و... ـ می ترسد از این روی دروغ می گوید.

۳. ناتوانی در ارتباط کلامی شوهر چون توانایی ارتباط کلامی را ندارد گاهی ناچار می شود از دروغ در نقش چاشنی ارتباط استفاده کند.

۴. تأثیر محیط کودکی خود را در خانواده ای گذرانده است که هیچ ابائی از دروغگویی نداشتند و او تأثیر پذیرفته است.

۵. زشت ندانستن دورغ و دروغ را اصلاً کار بد و قبیح نمی داند که بخواهد از عدم انجام آن سرباز زند. (عدم آشنایی با ضررهای اجتماعی و فردی و اخروی آن).

۶. عادت از محیط کار و اجتماع اطرافیان تاثیر پذیرفته و دروغگویی عادتش شده است و نمی تواند از این عادت دست بردارد.

۷. مشکلات روانی بعضی مشکلات روانی مثل کمبودها، بی هویتی، عدم ثبات شخصیت و... باعث شده که با دروغ گویی و خود نمایی در مقابل دیگران خودی نشان دهد.

۸. و.... . اینها گوشه هایی بودند از فرضیه هایی که می توان ساخت ـ هر چه سعی کنید فرضیه های بیشتری تصور کنید بهتر است.

ما این موارد را بدون توجه به صحیح بودن یا نبودن آنها در مورد شوهرتان لیست کردیم. حال نوبت آن است مواردی را که احتمال بیشتری می دهیم تاثیر در دروغگویی همسرتان دارد جدا کنیم و بقیه را دور بریزیم، مثلاً شاید شما بگویید خانوادة شوهرم خانواده ای هستند متدین و اصلاً دورغ و دروغگوئی در خانه آنها راه پیدا نکرده است. بنابراین شما مورد چهارم را خط می زنید و... بعد از یافتن عوامل اصلی دروغگویی همسر، متناسب با هر علتی، به دنبال راه های درمان آن برآیید. برای نمونه:

۱. راز داری سعی کنید همیشه رازدار همسر خود باشید و این را در عمل اثبات نمایید تا بدین وسیله اعتماد همسرتان به شما جلب شده و بتواند واقعیات را به شما بازگو کند.

۲. انصاف و سعه صدر توانایی خود را در شنیدن حقائق تلخ بالا ببرید و نگاه منطقی به قضایا داشته باشید تا همسرتان بتواند با خیال آسوده و بدون هیچ ترس و واهمه ای با شما هم کلام شده و حقیقت را بازگو کند.

۳. تشویق و تنبیه از توانایی گفتاری او در بیان حقائق تعریف و تمجید کنید و در مقابل گفتارهای دروغ او واکنش منفی نشان دهید. مثلاً از میزان مهر و محبت خود بکاهید و... تا بدین سان هم رفتار منفی ایشان ـ به اصطلاح روانشناسان ـ منجر به «خاموشی» می شود، هم رفتارهای مثبت او «تقویت» می شود.

۴. راستگویی خود نمونه عملی راستگویی باشید و صداقت را هم در رفتار و هم در گفتار داشته باشید چه در مقابل همسر، فرزندان، پدر و مادر و.... و چه در مقابل خود و خدای خود.

۵. صمیمیت در خانه فضای خانه را فضایی صمیمی کنید. گاهی شوهرتان فضا را دوستانه نمی بیند به همین دلیل با یک دروغ، سعی می کند از صحبت کردن با شما طفره برود. ولی وقتی شما را پذیرا می بیند و صادقانه و با صمیمیت تمام با او هم کلام می شوید دیگر دغدغة فرار ندارد.

۶. تغییر رفتار به صورت غیر مستقیم با بیان داستانها و خاطرات افرادی بپردازید که دروغگویی روزگار آنها را تباه کرده و حتی می توانید به پیامدهای دروغگویی ـ اجتماعی، فرهنگی، روانی و.... که در یکی از پاسخهای ما به صورت کوتاه بیان شده ـ بپردازید تا از عواقب این گونه کارها آگاه باشد.(۶) (البته نه به شکل خطابی و مستقیم).

۷. توجه خاص به علت روانی اگر علت دروغگوئی را در مشکلات روانی می بینید که فرد در استرس ها و تعارض ها و ناکامی ها از آن کمک می گیرد به دنبال درمان و چار جوئی این مشکلات و پیدا کردن راه منطقی خروج از مشکل باشید و یقین بدانید که دروغ یک مسکن موقتی است نه دائم.

۸. تقویت جنبه های مثبت فرد ابعاد مثبت شخصیت او را تقویت و تمجید کنید و نسبت به دروغ او ابراز نارضایتی کنید.

راه های دیگری هم می توان فرض کرد و یقیناً خود شما زمینة شناسایی این مشکل و راه حل های آن را بهتر از ما می توانید کشف کنید چون در همان فضا هستید و مسائل را به خوبی درک می کنید.

ب) نماز نخواندن: در مورد نماز نخواندن هم ابتدا مثل مثله قبلی ریشه یابی کنید. بعضی از عوامل که موجب این حالت می شوند ـ به طور خلاصه ـ عبارتند از:

عدم اگاهی از عواقب ترک نماز، عدم اطلاع از جایگاه بالای نماز در دین، غرق شدن در منکرات و شهوات، خجالت و حیای نابجا به سبب تمسخر، دوستان ناباب، ضعف اراده، عدم تمرین دهی و تربیت دینی از طرف خانواده، داشتن الگوهای زنده و محبوب بی نماز، اهمال کاری و تاخیر در شروع کار و.... .

شما متناسب با هر دلیلی می توانید راه حلی بیابید. از رفتارهای ذیل نیز می توانید برای حل این مشکل کمک بگیرید:

۱. اشاره به آثار نماز به آثار و فوائد روحی و روانی نماز اشاره کنید. امروزه روانشناسان اعتراف دارند که دعا و نماز باعث کاهش اضطراب و استرس زندگی می شود. مهاتما گاندی که پیشوای بزرگ هندوستان بود،‌ می گوید: «اگر نماز و دعا نبود من مدتها قبل دیوانه شده بودم» (۷)

۲. استفاده از اعتقادات مثبت از صفات مثبت او کمک بگیرید. مثلاً با استفاده از علاقه او به امام حسین ـ علیه السلام ـ به او بگوئید که امام حسین ـ علیه السلام ـ فرموده اند: من به نماز عشق می ورزم و... .

۳. نماز و بندگی گاهی ترک نماز برای عقده گشائی است، مثلاً پدر او سختگیر بوده و او را با ضرب و شتم به نماز وا می داشته است و.... او هم برای مخالفت با پدر که نسبت به نماز او حساس بوده، نماز را کنار گذاشته است. شما باید حقیقت نماز و وظیفة عبد را برای او توضیح دهید.

۴. الگو دهی سیمای نمازگزاران واقعی «الگوهای صالح» مخصوصاً کسانی که در قید حیات هستند را به او نشان دهید، نمازگزارانی که بین رفتار و گفتارهایشان توافق و سازگاری وجود دارد(8)

۵. توجه به آثار ترک نماز ضررهای (دنیوی و اخروی) ترک نماز را برای او برشمرید ضرر های آخرتی مثل وعده عذاب در آخرت، مرگ با خفت، فشار قبر، سختگیری در حساب قیامت، نظر رحمت نداشتن خدا در آخرت. و ضرر های دنیا مثل کوتاه شدن عمر، بی برکتی در روزی، بدچهره شدن، پذیرفته نشدن کارهای خیر، مستجاب نشدن دعا و.... .

در پایان باید متذکر شد که در گفتارهایتان لحن آمرانه نداشته باشید، گاهی مقایسه های بسیار، انتقاد صریح، بمباران اطلاعات دینی و.... مخل هدایتگری است. انتظار نتیجه گیری سریع هم نداشته باشید و متوجه «اصل تدریجی بودن تربیت دینی» هم باشید. امیدواریم که موفق باشید.

منابع:

۱وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَکَبیرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخاشِعین«بقره آیه 45»

۲تفسیر نمونه ج 1 ص 218

۳تفسیر نمونه ج 1 ص 218

۴ الا بذکر اللّه‏ تطمئن القلوب،«رعد، آیه 28»

۵. جان ای گلاور و راجراچ برونینگ، روانشناسی تربیتی، ترجمة علینقی خرازی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ 4، 1382، ص 209.

۶ صدر، سید محمد رضا. دروغ، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ 2، 1378، ص 197 تا 227.

۷. دیل کارنگی، آئین زندگی، ترجمه جهانگیر افخمی، تهران، انتشارات ارمغان، 1379، ص 195.

۸. مصباح یزدی، محمد تقی. پندهای امام صادق ـ علیه السلام ـ ، قم،‌ انتشارات موسسه امام خمینی (ره)، 1381، ص 42.

این مطلب را به اشتراک بگذارید :