■ پدرهای گرامی بخوانند!
حجت الاسلام هادی عجمی
با سلام و احترام به پدرانی که سعادت فرندانشان برایشان اهمیت دارد و برای این مهم در پی راه صحیح دعوت آنها به نماز هستند. همینطور که می‌دانید انس فرزندان شما با نماز و ارتباط با خداوند، سعادت دنیا و آخرت آنها را سبب می‌شود. انسان پیوسته در زندگی و در برابر مشکلات، نیاز به اتصال منبع قدرت دارد، نیاز به آرامش دارد، نیاز به دوری از پوچی و هدفمندی دارد، نیاز به رهایی از اشتباهات گذشته دارد و سپری قوی در برابر آسیب‌ها و گناهان می‌خواهد. تمام این آثار را خداوند در نماز به انسان هدیه داده است. بهترین پدران آنهایی هستند که بتوانند فرزندان خود را بهره‌مند از این هدیه الهی کنند.
این حرکت زیبا نه تنها سعادت دنیا و آخرت فرزندانمان را محقق میکند، بلکه سعادت ما را نیز فراهم میکند؛ چنانچه حتی بعد رفتن از این دنیا و بسته شدن پرونده اعمالمان نیز از آن بهره خواهیم برد.
روزی حضرت عیسی بن مریم ع از کنار قبری می‌گذشت و مشاهده نمود که صاحب قبر در عذاب می باشد. پس از گذشت یک سال بار دیگر حضرت عیسی ع بر آن قبر گذر کرد و مشاهده فرمود که عذاب از صاحب آن قبر برداشته شده است.
حضرت عیسی علیه السلام به خدای عزّوجلّ گفت: ای خدا! سال گذشته از کنار این قبر مرور کردم و مشاهده نمودم که صاحب آن در عذاب می باشد و امسال از کنار این قبر گذر کردم و عذابی برای صاحب آن مشاهده نکردم ؟
در این هنگام خدای متعال به حضرت عیسی ع به این مضمون فرمود: صاحب این قبر فرزند صالح و شایسته ای از خود بجای گذاشته که آن فرزند راهی را آباد نمود و یتیمی را پناه داد.
من به علت کارهای نیکی که این فرزند انجام داده بود. از گناه پدر او درگذشتم و او را مورد مغفرت و آمرزش خود قرار دادم.[1]
بنابراین نه تنها برای سعادت فرزندان باید آنها را به نماز دعوت کرد بلکه اگر سعادت خود را نیز می‌خواهید، باید این راه را بروید. امیر مؤمنان ع میفرمایند: فرزندان خود را گرامي بداريد و نيكو تربيتشان كنيد تا آمرزيده شويد. [2]
برای اینکه در تربیت اسلامی فرزند و در دعوت او به نماز موفق باشید، در کنار دعوت صحیح باید زمینه این دعوت را فراهم کنید و موانع آن را برطرف نمایید؛ در غیر این صورت تربیت شما همچون ساختن خانه‌ای است که از استحکام کافی برخوردار نیست و هر آن ممکن است فرو ریزد.
در این راه از خودتان شروع کنید
معروف است كه "كودكان ما همان میشوند که هستیم، نه آن كه مي‌خواهيم". اين جمله بيانگر واقعيتي تربيتي است كه توجه به آن مي‌تواند بسياري از مشكلات تربيتي را حل كند. زيرا يادگيري به روش الگوبرداری در تمام دوران زندگي انسان جریان دارد؛ اما این جریان در همة مراحل زندگي به یک صورت نیست. كودكان در سنین کودکی رفتار و گفتار والدين را عیناً تقليد مي‌كنند. در این مرحله، الگوبرداری با كمترين درك و فهم و با کمترین گزینش جریان دارد؛ ولی با بالا رفتن سن، كه با بالارفتن قدرت شناخت و تجزيه و تحليل كودكان همراه است، فرزندان ما در الگوگيري با آگاهي بيشتر عمل مي‌كنند و دست به انتخاب میزنند. در دوران كودكي، فرزندان فقط از ظاهر رفتار پيروي مي‌كنند؛ اما در دورة دوم، به سبب رشد توانايي شناخت، به منطق رفتار والدین نيز پی میبرند و اعتقادات و انگیزههای پنهان رفتار والدين را نيز درك مي‌كنند. به همين جهت، در اين دوره به الگوگيري از باطن رفتار و گفتار والدين مي‌پردازند و به ظاهر آنها بسنده نمي‌كنند.
اين مطلب در مورد نماز نیز صادق است. کودک در ابتدا فقط نماز خواندن شما والدین محترم را تقلید میکند؛ اما به‌تدریج كه توانايي شناخت او رشد مي‌كند و آگاهي او افزايش مي‌يابد، میزان ارزشگذاری شما به نماز و نيز میزان اهتمام و حالات قلبی شما در نماز را درك و شما را الگوی خود قرار میدهد و تأثیر میپذیرد. همچنين به تدريج انگيزة شمارا در ادای نماز و نيز باورها و معرفتهايي را كه مبناي نماز خواندتان است، درك مي‌كند و آگاهانه مي‌كوشد در اين زمينه‌ها نيز همانندتان حرکت کند.
بنابراین، اگر والدین با آگاهي كامل و براي رضاي خدا در اداي نماز شرايط آن مانند پاكيزگي، آراستگي، شركت در جماعت، حضور قلب و خضوع و خشوع را رعايت كنند، فرزندان آنان نيز از آنان الگو مي‌گيرند و احتمال اینکه آنان نیز به نماز اهميت دهند، بسیار است. اما اگر والدين تنها براي اداي تكليف و بدون رعايت شرايط نماز را بهجا آورند، با عجله وضويي بگيرند و در آخرين ساعات وقت نماز و پس از انجام كارهاي ديگر خود، با عجله و بدون توجه و حضور قلب نماز بخوانند، فرزندان اين خانواده گرچه ممكن است در دوران كودكي از والدين خود الگو بگيرند و نماز را بخوانند؛ اما به تدريج كه رشد مي‌كنند و توانايي درك و فهم آنان افزايش مي‌يابد، احتمال اینکه چندان بهايي به نماز ندهند یا حتی آن را ترك كنند، افزون مییابد. همچنين اگر والدين گهگاه و تنها در حضور برخي افراد و براي فرار از سرزنش ديگران نماز بخوانند، فرزندان آنها ممكن است در دوران كودكي از آنها تقليد كنند و نماز بخوانند؛ اما چهبسا در دوران نوجواني آن را كنار گذارند؛ چون انگيزة آنان را درك كرده‌اند.
مشاهدة نماز والدين هنگامي كودك را به سوي خود جذب كرده و ميل به انجام آن را در وي برمي‌انگيزد كه والدين با عشق و علاقه و از صميم قلب به نماز رو بياورند و چنان زيبا نماز بخوانند كه صحنه‌اي دلنشين و لذت بخش را رقم بزنند. ديدن اين صحنة زيبا موجب گرايش و جذب فرزند به نماز مي‌شود. علاوه بر اين، والدين با اين كار خود، تصوري زيبا، لذتبخش و هيجانانگيز در ذهن كودك رقم مي‌زنند كه نه تنها در همان زمان، كودك را به نماز جلب مي‌كند و در او گرايش به نماز ايجاد مي‌كند؛ بلكه هر زمان كه كودك آن خاطرات را در ذهن خود مرور كند، احساس آرامش و لذت در او ايجاد شده و ميل به نماز در او زنده مي‌شود. خواندن نماز در اول وقت، زینت کردن در هنگام نماز، بانشاط و به جماعت ادا کردن آن، رفتن به مسجد و مکانهای مقدس و معنوی برای اقامه نماز و بیان داستانها و خاطراتی از نماز مواردی است که مي‌تواند تصور و خاطره‌اي زيبا از نماز در ذهن فرزندان ايجاد كند.البته تمام اینها تداوم و استمرار می‌خواهد.
آموزش نماز به فرزندان در خانواده زمان فراوانی را به خود اختصاص مي‌دهد و از تولد تا حدود هفده يا هيجده سالگي طول مي‌كشد. در طول اين دوره يا دست كم تا زماني كه آموزش كامل شود و اين رفتار در فرزند نهادينه شود، بايد رفتار الگوها يعني پدر و مادر تداوم یابد.
اين استمرار از دو جهت ضرورت دارد:
نخست آنكه فرزند رفتار والدين را میبیند و از راه مشاهده آن را مي‌آموزد و تقلید مي‌کند. این مشاهده و تقلید باید به اندازه‌اي تداوم داشته باشد كه فرزند بتواند تمام ابعاد و جوانب آن را بياموزد و در خود نهادينه كند. اگر كمتر از اين مقدار تداوم يابد، فرايند يادگيري ناقص مي‌شود؛
دوم آنكه اين رفتار حتي اگر بعد از تسلط كامل فرزند به نماز و يادگیری آن قطع شود، اين سؤال براي فرزند پيش مي‌آيد كه چرا پدر يا مادرش نماز را ترك كرده و چه بسا اين شبهه براي او مطرح شود كه نماز خواندن توجيهي ندارد و بايد ترك شود و به اين ترتيب، رفتار يادگرفته شده در معرض نابودي خواهد بود.
بنابراین لازم است که والدین در ابتدا حرکت به تکمیل نماز کنند تا بتوانند در دعوت فرزند به نماز موفق باشند. البته با هدف تکمیل نماز و از طرفی پاسخگویی مناسب به فرزندان، لازم است اطلاعات خود را درباره احکام، آثار و برکات نماز بالا ببرند.
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
