امام رضا(ع) با تمام زبانهای آن زمان به خوبی آشنا بود، اباصلت هروى، یار همراه امام در خراسان، می گوید: هرگاه حضرت رضا(ع) با مردم به زبان مادرى خودشان صحبت می كرد، به خدا سوگند فصیح ترین و شیرین گفتارترینِ مردم بود نسبت به هر زبان و لغتى. روزى از ایشان پرسیدم: من در شگفتم از اینكه شما تمام این زبانها را با اختلافاتی که در واژگان و یا لهجه های آنها هست، به خوبی می دانید! امام فرمود: ابا صلت! من حجت خدا بر مردمم. خداوند كسى را حجت خویش بر مردم قرار نمی دهد كه زبان آنها را نداند. آیا نشنیده اى كه امیر المؤمنین(ع) فرمود: به ما «فصل الخطاب» داده اند و «فصل الخطاب» یعنی همین دانستن زبانهای مختلف.

امام چند غلام رومى و صقلبى (بین بلغار و استانبول) داشت که گاه با آنها به زبان مادرى ایشان سخن می گفت. امام به زبان فارسی و سِندی نیز سخن گفته است.

گذشته از اینکه آن حضرت زبانهای مختلف را می دانست، کلام حیوانات را نیز درک می کرد. سلیمان علوی می گفت: درون باغ بودیم که گنجشکی نزد حضرت رضا(ع) آمد و روبه روی ایشان نشست و در حالی که گویی مضطرب بود، پیوسته جیک جیک می کرد.

امام رو به من کرد و فرمود: می دانى این گنجشک چه می گوید؟ گفتم: خدا و پیامبر و فرزند پیامبر او می داند.

فرمود: می گوید «مارى در خانه می خواهد جوجه هاى مرا بخورد». برخیز و این چوب را بردار و داخل خانه شو و آن مار را بكش.

چوب را برداشتم و وارد خانه شدم. دیدم مارى در خانه راه می رود. او را كشتم./ عیون اخبار الرضا(ع)ج۲ ص۲۲۷و ۲۲۸ح ۱ و ۲ و ۳، بصائر الدرجات ص۳۴۵ ح۱۹.

*ماجرای زندانی شدن امام رضا(ع) در سرخس چیست؟

در ایامی که امام در خراسان حضور داشت، برای مدتی از طرف حکومت، ایشان را در خانه ای واقع در سرخس زندانی کردند. به خوبی روشن نیست که این زندانی شدن در کدام مقطع زمانی و به چه دلیل رخ داده است. آیا این اتفاق پیش از پذیرش ولایت عهدی است یا پس از آن. آنچه مسلّم است شهر سرخس در راه مرو بوده و آن حضرت پس از نیشابور به قصد سرخس حرکت کرده است. همچنین این شهر در راه بازگشت کاروان حکومتی به بغداد نیز قرار داشته است.

تنها کسی که امام را در زندان ملاقات کرده است، اباصلت هروی است. او می گوید: وقتی در سرخسبه خانه اى كه علىّ بن موسى(ع) را در آن زندانى كرده بودند رفتم، دیدم که دست و پای ایشان در زنجیر است. از زندانبان درخواست ملاقات كردم، ولی او نپذیرفت. زندانبان وقتی اصرار مرا دید، گفت: ممكن نیست بتوانی با او ملاقات کنی چون علی بن موسی(ع) در شبانه روز هزار ركعت نماز مى خواند، و تنها ساعتى در اوّل روز، همچنین نزدیک زوال و نزدیک غروب و زردى آفتاب نماز نمى گذارد. ولى در همین ساعات هم از جاى خود حركت نمى كند و پیوسته مشغول ذكر است و با خداى خود مناجات مى كند.

اباصلت که از بسیاریِ عبادات امام شگفت زده شده بود از زندانبان می خواهد که در ساعاتی که امام نماز نمی خواند برای او اجازه ملاقات بگیرد. اصرار او کارساز می شود و در ساعت معینی خدمت امام می رسد. امام که نمازهای خود را خوانده بود، در جای نماز خویش نشسته و به فكر فرو رفته بود..../ [عيون اخبار الرضا(ع):ج ۲ ص۱۸۳ ح۶.

*پیام اختصاصی امام رضا(ع) به شیعیان

حضرت عبدالعظیم حسنی، از نسل امام حسن مجتبی(ع) و از شاگردان چند امام بود او بیشتر راوی روایات امام هادی(ع) و پدر ایشان بود،عبدالعظیم در جوانی خدمت امام رضا(ع) رسید، امام مطالبی را به ایشان فرمود و خواست تا این پیام را به شیعیان حضرت برساند. پیام امام چنین بود:

اى عبدالعظیم! دوستانم را از جانب من سلام برسان و به آنان بگو كه شیطان را به خود راه ندهند؛ و ایشان را به راستگویى و امانتدارى سفارش كن. به آنان توصیه كن كه خاموشى گزینند و بحث و جدل هاى بیهوده را رها كنند،

به یكدیگر روى آورند و به دیدن هم بروند؛ زیرا كه  با این امور، باعث نزدیک شدن به من مى شوند. خود را سرگرم تكه پاره كردن یكدیگر نكنند؛ زیرا من به جان خودم سوگند یاد كرده ام كه هركس چنین كند و دوستى از دوستان مرا خشمگین سازد، از خدا بخواهم كه در دنیا، سخت ترین عذاب را به او بچشاند و در آخرت، از زیانكاران باشد.

به آنان بگو كه خداوند، نیكوكار ایشان را آمرزیده و از بدكارشان گذشت كرده است، مگر كسى كه بدو شرک آورد یا دوستى از دوستان مرا آزار دهد و یا نسبت به او قصد بدى داشته باشد؛ زیرا در این صورت  خداوند او را نمى بخشد تا زمانى كه از این كارها یا از این بداندیشى دست بردارد و اگر دست برنداشت، روح ایمان از دلش كنده شود و از ولایت و دوستى من خارج گردد و نصیبى در ولایت ما نداشته باشد. پناه مى برم به خدا از این امر./ الاختصاص ۲۴۷.

*رابطه امام رضا(ع) با دعا

بخش قابل توجهی از زندگی امام رضا(ع)، دعا کردن بود، آن حضرت بسیار دعا می کرد و همواره زبان مبارک ایشان به دعا مشغول بود. دهها دعای زیبا از آن حضرت در آثار روایی به یادگار مانده است. امام نه تنها خود دعا می کرد بلکه دیگران را نیز به دعا کردن ترغیب می فرمود.

جمله ای را بارها به یارانش مى فرمود. آن جمله این بود: بر شما باد سلاحِ پیامبران. کسی پرسید: سلاح پیامبران چیست؟ فرمود: دعا. صلوات یکی از دعاهای همیشگی حضرت بود و می فرمود: کسی كه نمى تواند كارى كند كه به سبب آن گناهانش زدوده شود، بر محمّد و خاندان او بسیار درود فرستد؛ زیرا «صلوات» گناهان را ریشه كن مى كند.

امام به یکی از شیعیان که به ایشان التماس دعا گفته بود، فرمود: «مگر من شما را دعا نمى كنم؟ وقتی اعمال شما را می بینم برایتان دعا می کنم. به خدا سوگند، كردار و اعمال شما مردم، هر روز و هر شب به من عرضه مى شود .

امام ادامه داد و فرمود: مگر در قرآن نخوانده اید: (وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ ؛ بگو ای محمد: عمل كنید، خدا و پیامبرش و مؤمنان اعمال شما را به زودی خواهند دید). بدانید که مقصود خدا از مؤمنون در آن روز علىّ بن ابى طالب بوده است. و امروز امام زمان شماست./ الكافی: ج۱ ص۲۱۹ ح۴ و ج ۲ ص۴۶۸ ح۵ الامالی، صدوق: ص۱۳۱ ح۱۲۳.

*ثواب زيارت امام رضا(ع)

پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله و تقريباً تمام امامان بر زيارت امام رضا(ع) تأكيد كرده اند. شيخ صدوق ، شصت و ششمين بخش كتاب عيون أخبار الرضا(ع) را «باب ثواب زيارت امام على بن موسى الرّضا(ع) » ناميده و در اين موضوع ۳۷ روايت ، آورده است. در غالب اين روايات ، معصومان ، بهشت، آمرزش گناهان و شفاعت اهل بيت عليهم السلام را پاداش زائرانى دانسته اند كه مزار مطهّر آن امام را در طوس ؛ با معرفت زيارت كنند. بازخوانى دو روايت رضوى را حُسنِ ختام اين نوشتار ، قرار مى دهيم :

- ياسر خادم ، خدمتكار امام(ع) مى گويد : «على بن موسى الرضا عليهما السلام فرمود : براى زيارت هيچ قبرى بار و بنه نبنديد و سفر نكنيد ، مگر براى زيارت قبور ما اهل بيت . آرى! بدانيد كه من با زهر ، شهيد خواهم شد، و محلّ دفنم در غربت خواهد بود. پس هر كس براى زيارت من سفر كند دعايش مستجاب و گناهانش آمرزيده و بخشيده خواهد شد».[۱]

- امام رضا(ع) فرمود: «هر كس مرا با وجود دورى راه ، زيارت كند و از راه دور به زيارت من بيايد ، در روز قيامت ، در سه جا به يارى او خواهم آمد تا او را از ناراحتى هاى آن حالات ، نجات دهم:

اوّل، هنگامى كه نامه هاى اعمال ، از جانب راست و از جانب چپ ، پخش مى شود. دوم، هنگامى كه از صراط مى گذرد. سوم، هنگامى كه به پاى ميزان عمل مى رسد و عمل او را بررسى كرده ، و مى سنجند».[۲]

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى  عَلِىِّ بنِ مُوسَى الرِّضَا المُرتَضَى  الإمام التَّقِىِّ النَّقِىِّ وحُجَّتِكَ عَلَى  مَن فَوقَ الأرضِ ومَن تَحتَ الثَّرَى  الصِّدِّيقِ الشَّهيدِ صَلاةً كَثِيرةً نامِيةً زاكِيَةً مُتَواصِلَةً مُتَواتِرَةً مُترادِفَةً كَأَفضِلِ ما صَلَّيتَ عَلَى  أحدً مِن أَوليائِكَ .[۳]

[۱]عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۲۵۴ ح ۱.

[۲]عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۲۵۵ ح ۲.

[۳]كامل الزيارات : ص ۳۰۹ ح ۱ .

خبرگزاری حوزه

این مطلب را به اشتراک بگذارید :