■ همه چیز درباره سلام نماز
سلام آغاز هر کلامی است، اما در فریضه نماز سلام حسن ختام آن است. تا به حال از خودتان پرسیدهاید که چرا در انتهای نماز سلام میدهیم و اصلاً مخاطب این سلامهای ما در انتهای نماز چه کسانی هستند؟ ما در این مقاله علاوه بر بررسی جزئیات سلام نماز، احکام و روایات مربوط به سلام نماز را هم برای شما بازگو میکنیم.
سلام نماز چیست؟
سلام نماز قسمت پایانی این فریضه است که پس از تشهد خوانده میشود و بعد از آن نماز تمام میشود.
آیا سلام نماز از ارکان نماز است؟
سلام یک واجب غیر رکنی از نماز به حساب میآید و جزء ارکان نماز به حساب نمیآید بنابراین اگر سهواً آن را فراموش کنید و قبل از آن که حالت نمازتان به هم بخورد به یاد بیاورید و سلام بدهید نماز شما باطل نخواهد بود.
سلامهای نماز و معنای آنها
در هر نماز سه سلام داده میشود:
«اَلسَّلامُ عَلَیک اَیهَا النَّبِی وَ رَحْمَةُ اللَّه وَ بَرَکاتُهُ»
«سلام بر تو ای پیغمبر و رحمت و برکات خدا بر تو باد»
«اَلسَّلامُ عَلَینا وَ عَلی عِبادُ اللَّه الصّالِحینَ»
«سلام خداوند عالم بر ما نمازگزاران و تمام بندگان خوب او»
«اَلسَّلامُ عَلَیکمْ وَ رَحْمَةُ اللَّه وَ بَرَکاتُهُ»
«سلام و رحمت و برکات خداوند بر شما مؤمنین باد»
مخاطب سلامهای نماز
مخاطب سلام اول نماز پیامبر اکرم (ص) است.
مخاطب سلام دوم نماز همه مؤمنان و بندگان صالح خداست که شامل انبیا، مؤمنان و جنیان مؤمن میشود؛
و مخاطب سلام سوم نماز بر اساس روایات مختلف میتواند ملائکه موکل انسان، ملائکه و فرشتگان و یا انبیاء الهی باشد.
چرا آخر نماز سلام میدهیم؟
سلام آخرین مرحله نماز است که بر اساس آن بر پیامبر (ص)، بندگان صالح خدا و همه نمازگزاران درود فرستاده میشود. همانطور که نماز معراج مومن است و با گفتن تکبیره الاحرام این معراج شروع میشود، با گفتن سلام هم مومن فرود آمده و به افراد صالح و نیکوکار سلام میدهد و این نشانهای بر پایان نماز است.
چه نمازی سلام ندارد؟
همه نمازهای واجب و مستحب سلام دارند به جز نماز میت. نماز میت تنها نمازی است که سلام نماز ندارد.
سلام نماز در روایات
در کتاب الکافی (جلد ۲، صفحه ۴۸۶) در حدیث معراج آمده است که خداوند به پیامبرش امر کرد ابتدا بر خودش و اهل بیتش صلوات بفرستد و پس از آن بر فرشتگان و انبیا و مرسلین که پشت سرش صف کشیده بودند سلام و درود بفرستد و پیامبر فرمود: «اَلسَّلامُ عَلَیکمْ وَ رَحْمَةُ اللَّه وَ بَرَکاتُهُ»
امام علی (ع) درباره معنی «السلام علیکم» فرمود: امام مترجم سخن خداوند است و به اهل جماعت میگوید شما از عذاب روز آخرت در امان هستید. (وسائل الشیعه، جلد ۴، باب ۴)
در کتاب مصباح الشریعه (صفحه ۷۲) از امام صادق (ع) نقل است که فرمود: «معنای سلام در آخر هر نماز امان است، یعنی کسی که امر پروردگار متعال را بجا آورد و به سنت پیامبر (ص) به حالت خضوع و خشوع عمل کند، از بلای دنیا و عذاب آخرت در امان میماند.»
علامه مجلسی در بحار الانوار (جلد ۸۲، صفحه ۳۰۶) در روایتی از امام رضا (ع) آورده است که ایشان فرمود: نمازگزار با شروع نماز صحبت با مخلوقین را بر خود حرام و رو به سوی خالق کرد، در پایان نماز و رو به سوی مخلوقین کردن، اولین چیزی که گفته میشود سلام است.
احکام سلام نماز
سلام اول نماز مستحب است و نمازگزار میتواند ذکر «السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته» را نگوید.
اگر نمازگزار فراموش کند که سلام بدهد و موقعی که یادش آمد هنوز صورت نمازش به هم نخورده و کاری هم که عمداً یا سهواً نماز را باطل کند انجام نداده (مثلاً رو گرداندن از قبله) باید سلام نمازش را بدهد و نمازش صحیح خواهد بود.
بر اساس فتوای آیتالله خامنهای:
سلام نماز به این است که نمازگزار بگوید: «السلام علیکم» و بهتر است که به آن عبارت «و رحمة الله و برکاته» را اضافه کند و یا این که بگوید «السلام علینا و علی عباد الله الصالحین». همچنین مستحب است که پیش از عبارت «السلام علیکم» بگوید «السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته»