■ آيا نمازبدون حضورقلب باطل است؟
محمدمهدی حائری پور، مرکز تخصصی نماز
باتوجه به اهميت فراوان حضورقلب وجايگاه آن اين سؤال پيش می آيدكه نمازهای بدون حضورقلب چه حكمی دارد؟ ويانمازهايی كه مرتبه ای ازحضورقلب را دارد ولی درتمام اجزائش،حضورقلب نيست چه می شود؟گاهی ممكن است برای بعضی از مردم حالت يأس ونوميدی پيدا شود وبه كلی ازعبادت ونماز روی بگردانند زيرا خود راعاجز ازتحصيل حضورقلب می بينند.
درباره ی مطالب فوق وسؤال مذكور،بيان جامع وزيبايي از مرحوم ميرزا جواد ملكي تبريزی نقل مي كنيم :
«اگر بگويي آنچه از اين آيات واخبارو نيز آنچه تودرمورد نفي اسم از صورت خالي از حقيقت بيان داشتي[1]برمي آيد كه نظر فقها بر بطلان نماز بي حضور قلب مي باشد ،بلكه بطلان نماز كسي هم كه حتي يك جزء نماز را بدون حضور قلب انجام دهد مسلّم است گرچه بقيه اجزاي نمازش تمام شرائط ششگانه[2]را داشته باشد زيراحكم مركب چنين است .[3] به اين ترتيب جزبراي معصومين عليهم السلام براي كس ديگري اقامه ي نماز به وجه صحيح ومقبول ممكن نيست.اگر چنين بگويي مي گويم :بلي حقيقت ...همين است كه ما گفتيم ولي آنچه از جمع بين اخبار و رواياتي كه در اين زمينه رسيده به دست مي آيد چنين نشان مي دهد كه امر به اين مشكلي نيست وخداوند حتي براي نمازي كه دراول آن نيّت وحضور قلب براي نمازگزار باشد اثري قرار داده وساقط كننده قضاست وفقها هم به همين معنا آن نماز راصحيح می دانند.اما قبول شدن نماز وسايرآثارديگرآن وابسته به اين است كه آن نماز ازجميع مراتب حضورخالی نباشد بلكه واجب است كه هيچ جزئی ازاجزاء آن بدون حضورقلب انجام نگيرد»[4]
بنابراين اگرنماز درهنگام شروع وتكبيرة الإحرام باقصد قربت وحضورقلب شروع شود صحيح خواهدبود وتكليف رابرمی دارد ولی در قبولی نماز وآثار وبركات کامل دنيوی واُخروی آن،حضورقلب درهمه نمازشرط است ولی اين راهم بدانيم كه حضورقلب درجات ومراتبی دارد كه اگرتحصيل مرتبه ی كامل آن برای همگان ميسورنباشد، نبايدازمراتب پائين ترغفلت كنند كه آن هم غنيمت است واميدقبولی درآن می رود.
[1] (يعني اينكه گفتيد نماز بي حضور قلب اصلًاً نماز نيست .)
[2] (همان كه به عنوان آداب باطني نماز شمرده شد وتوضيح داده شد.)
[3] (يعني موجود مركّب از اجزاء ، اگر يك جزئش نباشد ،موجود نخواهد شد.)
[4] .اسرار الصلاه،میرزا جواد آقا ملکی تبریزی ص291=292
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
