■ نماز كودكان را سرسری نگیریم - 01
نماز كودكان را سرسری نگیریم
نماز از اركان متعالی و از رشته های مستحكم ارتباطی میان صانع و صنع در دین مبین اسلام است. ارتباط اهل راز با خداوند، از خود دور شدن و به خداوند نزدیك شدن، همه و همه با انجام مراسم ویژه ای به نام نماز امكان پذیر است. اگر انسان بداند نماز چیست؟ آثار و نقش آن در زندگی بشری چگونه است؟ تفاوت انسان نماز گزار با انسان كاهل یا تارك نماز چیست؟ و نیز بداند كه انسان می تواند هویت اصلی خویش را در ارتباط با معبود منسجم و آن را دریافت كند. غفلت از نماز را یك خسران مادی و معنوی می داند.
آری، نمازگزار خود را در دنیا بدون تكلیف و سرگردان نمی داند و با اندیشه در اهداف زندگی، مشغول برنامه ریزی برای آینده می شود. اعتقاد به خداوند را به عنوان حلال مشكلات برای رسیدن به آرامش در بحران می داند آن را تجربه و درك می كند. از سوی دیگر بی توجهی به نماز از سوی محیط و نیز خود فرد، روح طغیان گر و عصیان گر را تقویت می كند و سهل انگاری در دیگر امور را نیز خوب می داند. پیامبر اكرم(ص) می فرمودند: «كودكان خود را از كودكی به نماز وادار كنید.» و امام صادق(ع) نیز می فرمودند: «پیش از این كه محوری گمراه كننده بر فرزندان غلبه كند آنها را با جریان های دینی آشنا كنید.» و هم آن كه ایشان فرموده اند: «از سنین میان ۶ تا ۷سالگی، كودك را به نماز وادار كنید و در ترك آن، او را مؤاخذه كنید.»
این دستورات، اهمیت دوره نوجوانی و كودكی را در شكل گیری های مذهبی و اجتماعی یادآوری می كند. میان زندگی اجتماعی و سیاسی انسان و زندگی معنوی و فردی او تعاملی عجیب وجود دارد. به طوری كه بی نمازی یك نوجوان یا جوان می تواند در دزدی، رشوه خواری و نیز اعمال ناهنجار اجتماعی مؤثر باشد و انجام این رذایل نیز بر حیات نماز و روحانیت آن، تأثیر متقابل دارد.
اسلام بیش از ۱۴قرن پیش، پرچم هدایت بشریت را به دست گرفته، آنها را كه خواستار سعادت هستند به زیر لوای خود فرامی خواند. اكنون كه در كشور ما نوای اسلام سر داده می شود و به بركت این آئین مقدس، قدم در راه رقابت های جهانی می گذاریم، چرا برخی از افراد به ویژه جوانان به رفتارهای دینی از جمله نماز، كم رغبتی نشان می دهند! چه علتی موجب نفوذ بی رغبتی واجباتی نظیر نماز در دل جوانان و نوجوانان می شود!
در این مقاله به بررسی آثار تبلیغ كلامی صرف در دو حیطه خانواده و جامعه می پردازیم.
۱) خانواده
خانواده نهاد مقدس و امنی است كه هر جامعه ای راسازمان دهی و پی ریزی می كند و سلامت و سعادت هر جامعه به داشتن كانون گرم و سالم خانواده بستگی دارد. انتقال ارزش های اخلاقی و دینی در هر جامعه در وهله اول به عهده خانواده است. در خانواده ای كه میان والدین و فرزند، ارتباط فرهنگی، متزلزل می شود، فرزندان این خانواده دچار بی هویتی فرهنگی و سردرگمی می شوند. عوامل اجتماعی زیر می تواند تبلیغات مثبت برای گسترش و تعمیق نماز در جامعه را كم اثر كند :
الف ) اعتقاد نداشتن به تدین
درخانواده هایی كه در آن ها مقوله ای به نام دین هویت ندارد، اگر فرزندی وجود داشته باشد چه انتظاری می رود كه برخلاف فكر و اندیشه پدرومادرش به اموری نظیر خدا، قیامت و ... معتقد شود. عضو این خانواده از جمعیت نمازگزار، قیام، سجود و ركوع شان لذت می برد ولی باز پایش در رفتن می لنگد. انسانی كه معتقد به خدا و قیامت نیست لزومی نمی بیند كه شبانه روز چند نوبت نماز بخواند یا روزه بگیرد و به فكر جواب دادن به پاسخ و پرسش های قیامت هم نیست. پدر و مادر بی ایمان و بی اعتقاد كانون اصلی پرورش فرزندان بی اعتقاد هستند.
ب ) توجه نكردن به مقوله تربیت اخلاقی
چه بسیار والدینی كه به تربیت جسمی فرزند اهمیت می دهند اماچشم از تربیت دینی فرزندان خود پوشیده اند و اعتقاد دارند كه فرزند باید آزاد باشد. پیامبر اكرم (ص) در این باره فرموده اند: «بدا به حال بچه های دوره آخرالزمان از دست پدر و مادر ایشان، به خاطر این كه پدر و مادرها به فكر دنیای بچه هایشان هستند اما به فكر آخرت آنها نیستند، به فكر تأمین آتیه برای اولادشان هستند، اما به فكر تربیت صحیح، ادب و دین آنها نیستند.» بعد فرمودند: «من بری هستم از این گونه مردم و آنها هم از من بری هستند.» بنابراین هسته اولیه علت بی رغبتی جوانان، ریشه در نحوه نگرش پدر و مادر بر جنبه های رفتارهای دینی دارد.
از سوی دیگر والدینی هستند كه خود، عبادات كاملی دارند اما لزومی نمی بینند كه آنها را به فرزندان منتقل كنند و معتقدند كه هركس در آخرت، خود جوابگوی اعمالش است. این دسته از والدین نه فقط دنیا و آخرت فرزندان را تباه می كنند بلكه آخرت خود را هم نابود می كنند.
پ ) آشنا نبودن با ابزارهای كنترل
خانواده هایی هستند كه خود دین دار و معتقدند و فرزندان متدینی نیز دارند اما پس از آموزش احكام، آن ها را به حال خود رها می كنند. مشغله كاری و امور منزل و اداره موجب این شكاف ارتباطی می شود. در این شرایط عضو خانواده به دور از چشم والدین دستخوش آلودگی می شود. والدین باید با دلسوزی و نظارت مستمر، عقاید و اجرای فرایض الهی را در افراد ریشه دار كنند بنابراین تذكر مداوم كه آن هم دارای شرایط خاص است می تواند آموزش فرایض دینی از جمله نماز و مناجات را بهینه كند.
ت ) سخت گیری و خشونت
زیر فشارهای شدید و كتك قراردادن بچه ها از سوی خانواده ها، سرخوردگی زیادی نسبت به اعتقادات دینی به وجود می آورد، این احساس ناخوشایند برای اقامه ی مناسك دینی ایجاد شده تا جوانی و بزرگسالی ادامه پیدا می كند. امروزه بیش از هر چیز به ابزارهای روانی و اجتماعی جذاب، ساده و مؤثر برای اقامه نماز نیاز داریم آیا فردی كه با آرامش و منطق به نماز خوانده می شود فردا كه لذت عبادت را چشید به نوافل نخواهد پرداخت؟!
ث۰ آموزش نادرست والدین
به طور مطمئن خانواده های مسلمان با آموزش ناصواب فرزندان درباره نماز قصد ستیز با دین را ندارند اما ناخودآگاه به دین ضربه می زنند. بویژه در آموزش دین و دینداری نباید خرافات و عرف را بر احكام دین و روش های منطقی ارجحیت داد.
با جوانان نباید زیاد از عقوبت و عذاب صحبت كرد بلكه باید، بیش تر از ثواب و پاداش های شیرین گفت تا جوانان و نوجوانان جذب نماز شوند.
ه) رفتارهای نادرست
بداخلاقی، بدزبانی و نقاط ضعف رفتارهای دینی خود را بیان كردن، موجب گریز از دین می شود. والدینی كه نماز را هروقت كه كارشان تمام شد، می خوانند و حتی به ظاهر پوشش خود در وقت نماز اهمیت نمی دهند، چگونه می توانند نوجوانان و جوانان را تحت تأثیر مسائل مذهبی قرار دهند؟
ادامه دارد ...
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
