بسم الله الرحمن الرحیم

نویسنده: محسن ابراهیمی

نماز و تکنولوژی آموزشی

نماز به عنوان یکی از مناسک عبادی جلوه ای از مقوله نیایش و ارتباط با پروردگار است. فهم عمیق نسبت به نماز و درنتیجه گرایش به این عبادت بی همتا در گرو شکل گیری درک صحیحی از نیایش و ارتباط با خداست. از سوی دیگر مقوله هایی مانند خداوند و ارتباط با او در زمره مفاهیم انتزاعی هستند که ذهن بسیاری از کودکان و نوجوانان در دریافت آن، دچار مشکل است. یکی از بهترین روش ها برای انتقال مفاهیم انتزاعی استفاده صحیح و عالمانه از تکنولوژی آموزشی در محیط های آموزشی است.

تکنولوژی آموزشی[1] به معنای مجموعه روش ها و دستورالعمل هایی است که با استفاده از یافته های علمی برای حل مسائل آموزشی، اعم از طرح، اجراء و ارزشیابی در برنامه های آموزشی بکار گرفته می شود. تکنولوژی آموزشی که بر روش ارائه محتوا به معنای اعم آن تأکید دارد می کوشد تا طرح درس مناسبی برای فراگیران تولید نماید.

نماز موضوعی کاملاً آشنا و تقریباً تکراری برای مخاطب است. اما این که چگونه محتواهایی چون فلسفۀ نماز، اسرار و آداب آن، آثار و نتایج آن و ... به شکلی تازه، بدیع و پرجاذبه به مخاطب عرضه شود تاحدّ زیادی وابسته به تکنولوژی آموزشی است. از این رو با کمک دانش تکنولوژی آموزشی می توان آموزه های نماز را با طرح درس هایی مناسب و اجرای آموزشی با کیفیت، ارائه نمود. در این جا مناسب است به بعضی از مؤلفه های اصلی در تکنولوژی آموزشی اشاره کنیم.

ابزارهای هنری

یکی از مؤلفه های اساسی در تکنولوژی آموزشی، استفاده گسترده و مناسب از ابزارهای هنری است. مقام معظم رهبری در رابطه با استفاده از ابزارهای هنری در رساندن پیام های نماز می فرمایند: انتقال فلسفه نماز و تحلیل رازها و رمزهای آن، با زبان هنر در معرض دید همگان قرار گیرد، تا هر کس به قدر ظرفیت خود از آن متمتع گردد. کتابها و جزوه ها در سطوح مختلف و از دیدگاه های گوناگون به وسیله  محققان و عالمان به سلک تحریر درآید و مایه کارهای هنری و ادبی گردد.[2]

روش های نوین در طرح درس ها

در طرح درس ها و چگونگی اجرای آن ها که مهم ترین نقطۀ تمرکز تکنولوژی آموزشی است، لازم است از روش های نوین و تازه استفاده گردد. برخی تحقیقات نشان دهنده آنست که درصد قابل توجهی از دانش آموزان و دانشجویان تحت تأثیر طرح درس ها و سخنرانی های تکراری، خسته کننده، کلیشه ای از نگرش منفی به مقوله نماز برخوردارند.

تحلیل این نوع از تحقیقات و مشابه آن ها به ما کمک می کند تا به سمت شیوه های جدید و بدیعی در ارائه طرح بحث های مربوط به نماز پیش برویم. نتایج تحقیقات مذکور بیانگر این نکته است که مرحله طراحی و انتخاب روش های تدریس به درستی صورت نمی گیرد. در این گونه از طرح درس ها غالباً مفاهیم و اصول دینی به صورت کلی و مبهم عنوان می گردد. قالب سخن به شکل پند و نصیحت و اندرز و با شیوه های معلم محوری چون سخنرانی انجام می گیرد در حالیکه دقت در انتخاب رسانه ها، ظرافت، انعطاف و مستتر بودن پیام در متن برنامه ها همراه بودن اجرای برنامه با نشاط، کشمکش و هیجان، همگی باعث خواهد شد مخاطب بدون این که خود بخواهد و بدون آن که اشاره ای به اهداف تربیتی شده باشد به طور غیرمستقیم در جریان تربیت دینی و اخلاقی قرار بگیرد.

جهت وصول به اهداف تربیت دینی از جمله عرصۀ عبادی و مقوله هایی چون نماز، بایستی در تکنولوژی آموزشی از روش های متنوّعی مثل کتب مکمل، فیلم های آموزشی، نمایش اسلاید، تصویرسازی و ... استفاده نماییم. این روش ها را می توان با تغییر محیط های آموزشی به سالن ها، کتابخانه ها، نمازخانه ها، زمین های بازی، نمایشگاه ها و نیز فضاسازی آن ها در جهت ترویج نماز و همچنین استفاده از هنرهایی چون قصه نویسی، شعر، نمایش و تئاتر و ... استفاده کرد.[3]

این مطلب را به اشتراک بگذارید :