■ خشیت و فروتنی در نماز
یکی از عوامل مهم، ایجاد حضور قلب در نماز، داشتن حالت فروتنی و درک هیبت پروردگار است. درک «هیبت»، حالتی است که از شناخت قدرت و حاکمیت و نفوذ اراده خدا در مورد انسان و هر چه شناخت انسان درباره خدا بیشتر شود، فروتنی او بیشتر می گردد.[1] ..
رسول خدا صلی الله علیه و آله در حال نماز، جذبه و التهاب عجیبی داشت و آن قدر گریه می کرد و اشک می ریخت که آن گاه سر به سجده می گذاشت زمین از اشک او خیس می گردید[2].
رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمود: «دخترم فاطمه علیها السلام سیده زنان عالم از اولین و آخرینشان است... هرگاه در محرابش در برابر پرورگار خود به نماز می ایستد، نورش برای فرشتگان آسمان آن چنان می درخشد مانند ستارگان برای اهل زمین؛ و خداوند عزّ و جلّ به فرشتگان می فرماید:
ای فرشتگانم! به «فاطمه» بنگرید که در برابر من ایستاده و از ترس من، بدنش می لرزد و با تمام وجود به عبادتم برخاسته است. من شما را گواه می گیرم که شیعیانش را از دوزخ در امان نگاه دارم».[3]
هنگامی که امام باقر و امام صادق علیهما السلام به نماز می ایستادند، رنگ صورتشان تغییر می کرد و مثل اینکه این دو بزرگوار با کسی که با چشم او را می بینند، مناجات می کردند.[4]
درباره عارف وارسته میرزا جواد آقا تهرانی آمده است: «وقتی نماز می خواند آثار حضور قلب در حالات و سیمای ایشان مشهود و معلوم بود؛ وقتی سوره حمد را قرائت می کرد، در هنگام ادای بعضی از جملات، صدای ایشان تغییر می نمود. وقتی به جمله «ایاک نعبد و ایاک نستعین» می رسید، آن را با صدایی حزین و ندبه کنان می خواند و لرزه و رعشه ای در دست و بدنشان می افتاد که کاملًا محسوس بود.
سراسر این نوع فروتنی ها و خشیت ها، زیبایی و لذّت است و آرامش و حضور قلب به انسان می بخشد. ای کاش، می دانستیم اولیای خدا چه بهره هایی از نماز می برند؛ برخی از بزرگان می فرمودند: اگر پادشاهان دنیا می دانستند نماز خواندن چه لذتی دارد، دست از سلطنت می کشیدند و به نماز روی می آورند (از این لحن و سخن بر می آید که خودشان به این درجه از معرفت دست یافته بودند).
پی نوشت ها
[1] . ر. ك: فيض كاشانى، حقايق، ص 443 ..
[2] . تفسير منهج الصادقين، ج 2، ص 410 ..
[3] . بحارالانوار، ج 43، ص 172 ..
[4] . همان، ج 84، ص 248 ..
منبع : حوزه