بخاطر ارزش و اهمیت بالایی که نماز دارد تأکیدات بسیاری برآن شده، چرا که نماز نردبان و پلکان صعود و ترقی هر انسان به شمار می آید هر انسانی که قصد بالا رفتن و قدم برداشتن به سوی خداوند تبارک و تعالی را دارد با نماز می تواند این پله های صعود را طی کند و خود را در بالاترین مکان ببیند همانطور که بزرگان دین ما فرموده اند: «الصلاة معراج المؤمن»[1] نماز نردبان مؤمن است و در جایی دیگر به نقل از حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم آمده: «أول ما یحاسب العبد الصلاة فإن قبلت قبل ما سواها و إن ردت رد ما سواها» [2] یعنی اولین چیزی که از بندگان در روز محشر مورد محاسبه قرار می گیرد نماز است اگر قبول شود بقیه اعمال هم مورد قبول واقع می شود و اگر رد شود بقیه اعمال هم پذیرفته نخواهد شد. این احادیث همه بیانگر اهمیت و ارزش نماز است.

همانطور که اگر انسان در هر شبانه روز پنج نوبت در نهر آبى شستشو کند چرک در بدنش نمى ماند، نمازهاى پنجگانه هم انسان را از گناهان پاک مى کنند. و سزاوار است که انسان نماز را در اوّل وقت بخواند و کسى که نماز را پست و سبک شمارد مانند کسى است که نماز نمى خواند. پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) فرمود: «کسى که به نماز اهمیّت ندهد و آن را سبک شمارد سزاوار عذاب آخرت است»

نمازهاى واجب شش نماز است:

اول: نماز یومیه

دوّم: نماز آیات

سوم: نماز میّت

چهارم: نماز طواف واجب خانه کعبه 

پنجم: نماز قضاى پدرکه بر پسر بزرگ تر واجب است

ششم: نمازى که به واسطه اجاره و نذر و قسم و عهد واجب می شود

نماز یومیه: نماز هایی که در شبانه روز خوانده می شوند و عبارتند از دو رکعت نماز صبح، چهار رکعت نماز ظهر، چهار رکعت نماز عصر، سه رکعت نماز مغرب و چهار رکعت نماز عشا.

در سفر باید نمازهاى چهار رکعتى را (با شرائطى که در رساله مراجع معظم تقلید بیان شده است) دو رکعت خواند.

نماز آیات:

نماز آیات به واسطه چهار چیز واجب م‏ی شود:

1. گرفتن خورشید، (کسوف) اگر چه مقدار کمى از آن ها گرفته شود و کسى هم از آن نترسد.

2. گرفتن ماه، (خسوف) اگر چه مقدار کمى از آن ها گرفته شود و کسى هم از آن نترسد.

3. زلزله، اگر چه کم باشد و کسى هم نترسد.

4. رعد و برق و بادهاى سیاه و سرخ و مانند این ها در صورتى که بیشتر مردم بترسند که بنابر احتیاط واجب باید براى این ها هم نماز آیات بخوانند.

نماز میت:

خواندن نماز میت بر هر مسلمانی (و هر کسی که در حکم مسلمان است) در صورتی که شش سال او تمام شده باشد، واجب است. نماز میت را باید پس از غسل کردن میت و حنوط و کفن کردن او خواند و اگر نماز میت پیش از اینها یا در بین اینها خوانده شود کفایت نمی‌کند. برای کسی که می‌خواهد نماز میت بخواند، لازم نیست شرایط لازم در نماز مانند طهارت بدن و لباس و غیره را دارا باشد یعنی کسی که می‌خواهد نماز میت بخواند، لازم نیست با وضو یا غسل یا تیمم باشد و بدن و لباسش پاک باشد و اگر لباس او غصبی هم باشد اشکال ندارد. اگر چه بهتر آن است که تمام چیزهایی را که در نمازهای دیگر لازم است رعایت کند. 

نماز طواف خانه کعبه:

یکى از اعمال عمره و حج ، طواف است ، یعنى هفت دور گشتن به دور خانه خدا با شرایطى که در مناسک حج آمده است، بعد از تمام شدن طواف باید فورا (بین طواف و نماز فاصله نشود ولی تأخیر در حدّ متعارف مانعى ندارد) دو رکعت نماز به نیت نماز طواف مثل نماز صبح در کنار مقام ابراهیم بخوانند و نباید در جاى دیگرى غیر از مقام ابراهیم خوانده شود. بلند یا آهسته خواندن نماز طواف، جائز است و در آن خواندن هر سوره اى نیز جائز است هر چند مستحب است در رکعت اول بعد از حمد، سوره توحید و در رکعت دوم «قل یا أیّها الکافرون» خوانده شود. در نماز طواف و نیز سایر نمازهای مربوطه، جلوتر بودن یا برابر ایستادن زن و مرد در نماز، به صحت نماز ضرر نمى زند. 

 
نماز قضاى پدر و مادر:

پس از مرگ پدر یا مادر بر پسر بزرگتر او واجب است نماز و روزه هایى را که پدر یا مادر به خاطر عذرى بجا نیاورده باشد، آن نماز و روزه ها را قضا کند.اگر پسر بزرگتر نمى داند که از پدر یا مادرش نماز و روزه اى قضا شده یا نه، چیزى بر او واجب نیست و تفحّص و جستجو نیز لازم نمى باشد.بر پسر بزرگتر واجب است نمازها و روزه هایى که والدین بر اثر عذر شرعى ترک کرده و موفّق بر قضاى آن نشده اند را بجا آورد، و نسبت به غیر آن وظیفه اى ندارد. مگر اینکه وصیّتى کرده باشند که مطابق آن باید عمل کرد. هر چند در صورت امکان شایسته است فرزندان نسبت به آنچه بر آنها واجب نیست نیز اقدام کنند.قضاى نماز و روزه پدر که بر پسر بزرگ واجب است، با فوت وى پس از فوت پدرش، بر پسر و یا برادر او واجب نمى‏شود. 

نمازى که به واسطه اجاره و نذر و قسم و عهد واجب میشود :

اگر کسى براى به جا آوردن نمازهاى فوت شده میّتى اجیر شود، یا براى انجام نمازى نذر و عهد کرده و یا قسمى یاد کرده در این صورت واجب است آنها را به جا آورد. تعداد رکعات هم بستگى دارد که هنگام نذر، اجاره، قسم و یا عهد، چند رکعت در نظر گرفته شده است.

پی نوشت:

[1] . بحار الانوار ج 79 ص 303.

[2] . فلاح ‏السائل ص 127.

این مطلب را به اشتراک بگذارید :