■ مسجد در آخرالزمان
پيامبر اكرم (ص) در ابتداى ورود خویش به مدينه، اقدام به ساخت مسجد نمود. ساختن مسجد همزمان بود با فقر و محرومیت و بیسوادی مردم؛ زمانى كه جاهليت هنوز ریشه در افكار مردم داشت و حکومت اسلامی پا نگرفته و از نظر بنیه اقتصادی بهشدت ضعيف بود. نه بیتالمالی وجود داشت و نه مسلمانان و شخص پيامبر (ص) از مالومنالی برخوردار بودند. اكثر اصحاب در خانههای انصار مقيم بودند و عدهای نیز در كنار مسجد زندگى مىكردند که به «اصحاب الصفّة» شهرت يافتند. در این شرايط، مسجدى بسيار ساده و با استفاده از مصالحى چون خشت و گلو چوب ساخته شد و با فرارسیدن فصل گرما، مجوّز پهن کردن و بلند نمودن ديوارها و انداختن سايبانى بر سقف مسجد از پيامبر اكرم (ص) اخذ شد. در سال هفتم هجرى به علّت توسعه اسلام و افزايش مسلمانان،حضرت دستور توسعه مسجد را داد؛درحالیکه هنوز سقفى براى آن ساختهشده بود. پس از رحلت پيامبر اكرم (ص) براثر گسترش فتوحات مسلمين و كشورگشايى خلفا و راه یافتن فرهنگ و تمدّنهای ديگر و اخذ تجارب، بنيان معمارى نوينى در ساخت مساجد بر اساس نيازها و ضرورتهای زمان با سرعت فوقالعاده آغاز شد.
متن کامل مقاله در فایل ذیل قابل دریافت است.