■ رویکردی جامعه شناختی به نقش نماز در برساخت سرمایه اجتماعی
چکیده
مقدمه نماز به عنوان یکی از مهم ترین ارکان فرهنگِ دینیِ جامعه ما، از زوایای مختلف قابل بررسی و تعمق است. در این مقاله پژوهشی، با رویکرد جامعه شناسی، به نسبت میان نماز و سرمایه اجتماعی می پردازیم. منظور از سرمایه اجتماعی، شبکه های روابط اجتماعی است که مشخصه آن ها هنجارهای اعتماد و همیاری است. بیان مسأله: اگر با زبان متغیرها سخن بگوییم، میخواهیم بدانیم هنگامی که سرمایه اجتماعی (متغیر وابسته) را بررسی میکنیم، اگر متغیر شرکت در نماز جماعت (متغیر مستقل) را وارد معادله کنیم چه تغییری ایجاد می شود. در واقع پرسش اساسی این پژوهش عبارت است از: آیا بین حضور افراد در مساجد و نماز جماعت با سرمایه اجتماعی آنها رابطه ای وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت موضوع: مطالعات بسياري بر نقش مؤثر مذهب و نهادهاي مذهبي در تكوين، تقویت و بهبود سرمايه اجتماعي تأكيد كرده اند. لذا ضرورت دارد كه با کمک از آموزه های علمیِ جامعه شناسی به تبیین نقش نماز جماعت در افزایش سرمايه اجتماعي پرداخته شود.
روش شناسی: اين نوشتار پژوهشي را بر مبناي روش پژوهشي كتابخانه اي-اسنادي و با رويكرد جامعه شناسيِ دين به نگاشته ایم و نيز كوشيده ایم كه در تشريح و توضيح نظرات خود، از نتایج و يافته هاي پژوهشي ساير پژوهشگران نيز استفاده كنیم.
یافته های پژوهش: گرد هم آمدن مستمر نمازگزاران برای فریضه نماز جماعت، به تدریج یک شبکه اجتماعی غیررسمی را شکل می دهد. نمازگزاران ضمن به جا آوردن تکالیف فردی دینی خود به شکل جمعی، از مشکلات هم با خبر میشوند، در می یابند بسیاری از مشکلاتشان با توانمندی برخی دیگر از نمازگزاران قابل حل است، از توانمندی ها و استعداد های هم باخبر می شوند، اعتماد اجتماعی میان آنان تقویت می شود، روابط و تعاملات اجتماعی توسعه می یابد، میتوانند گروه های خودیاری محلی با محوریت مسجد تشکیل دهند و... که این ها، همه به شکل گیری و توسعه و تقویت و افزایش سرمایه اجتماعی می انجامد.
مقاله کامل را در پیوست دریافت نمایید
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
